Амбиции на ЕУ: 10-кратно зголемување на производството на биометан до 2030 година

Се чини дека енергетската криза е завршена, бидејќи европските земји извојуваа победа во битката за намалување на зависноста од рускиот гас. И покрај стравувањата искажани од скептиците, капацитетите за складирање на природен гас во земјите од ЕУ сега се полни повеќе од 80 отсто, доволно за да издржат без разлика колку ќе остане зимата. Но, борбата на земјите-членки да постигнат поголема енергетска независност од увоз од трети земји и уништување на шумите сè уште не е завршена. Влијанието на климатските промени, кое се повеќе се чувствува во последниве години, заедно со непосредните енергетски последици од војната во Украина, изврши притисок врз европските тела, кои во текот на изминатите две години успеаја да направат конкретни акциски планови и кохерентен законодавен пакет за поддршка на европската зелена политика. Една од нивните клучни точки е широкото усвојување на обновливите извори на енергија и, особено, замената на гасот метан со биометан и водород. Амбициите на Европската унија да го зголеми производството на биометан во наредните децении, поддржани од здруженијата на европските компании за биометан, зборуваат за производство од 35 милијарди кубни метри биометан до 2030 година. Добро е познато дека во ЕУ моментално се произведуваат само 3 милијарди кубни метри биометан. Зголемувањето на ова на 35 милијарди кубни метри, односно десет пати повеќе од сегашното производство, бара не само повеќе суровини туку и изградба на околу 5.000 нови постројки за биометан, велат експертите. Што се однесува до водородот, неговото производство е уште помалку развиено од биометанот во Европа денес.

Планот REPowerEU, започнат од Европската комисија на почетокот на 2022 година, беше усвоен откако Советот и Парламентот се договорија за него брзо, во рок од неколку месеци, а беше дополнет/концентриран во рок од неколку месеци минатата година со законодавниот пакет Fit for 55 . Тие се дизајнирани да го поддржат постигнувањето на европските амбициозни климатски цели, но и да обезбедат долгорочна енергетска безбедност и независност на ЕУ. Заштеда на енергија, диверзификација на изворите и производство на чиста енергија за да се намали зависноста од увоз на фосилни горива – особено рускиот природен гас – се само дел од целите на REPowerEU, кој нуди визија за иднината на целиот европски енергетски сектор. За да се постигнат овие цели, Европскиот парламент и Советот постигнаа политички договор за финансирање на REPowerEU, дозволувајќи им на земјите-членки да вклучат конкретни мерки на REPowerEU во нивните планови за закрепнување и отпорност. За да го направат ова, земјите-членки имаат на располагање дарежлив фонд од 20 милијарди евра, извлечен од буџетот за кохезиона политика на ЕУ, Европскиот земјоделски фонд за рурален развој, фондот за поврзување на Европа, Фондот за иновации, национално и европско финансирање, приватни инвестиции и Европската инвестициска банка.

Романија: Пари од НЕРП за термичка рехабилитација на згради, а не за развој на инфраструктурата за зелена енергија

Романија добива 1,4 милијарди евра неповратни грантови од фондот. Романскиот план на ЕУ REPower, интегриран во Националниот план за закрепнување и отпорност, кој владата во Букурешт допрва треба да добие одобрение од Европската комисија, вклучува само проекти за енергетска рехабилитација на зградите – што е уште една компонента на европскиот план. Со други зборови, владата во Букурешт не планира да инвестира – барем до 2026 година, кога треба да ги финализира проектите финансирани од PNRR – ниту едно евро во создавањето и развојот на инфраструктурата потребна за производство на „зелена“ енергија.

Пакетот Fit for 55, кој ги поткрепува амбициозните цели за намалување на емисиите за најмалку 55% ​​до 2030 година (во споредба со нивоата од 1990 година) и постигнување неутралност на CO2 до 2050 година, усвоен како дополнување на REPowerEU на крајот на минатата година, поставува заеднички правила за внатрешните пазари на обновливи извори на гас, природен гас и водород. Овие правила ја создаваат потребната законска рамка за организирање на транзицијата на секторот за гас кон обновливи извори на енергија и гасови со ниска содржина на јаглерод, особено биометан и водород. Fit for 55 обезбедува регулаторна рамка за водородната инфраструктура и пазари и предвидува формирање посебен европски ентитет за операторите на водородната мрежа, одвоен од оној на транспортерите на гас. Како општ пристап, мешањето на водородот во системот за природен гас е поставено во граница од 2% по волумен за да се обезбеди усогласен квалитет на гасот.

Меѓутоа, со цел производството на водород и биометан успешно да го замени увозот на гас и евентуално замена на гасот, европските земји ќе треба да направат значителни инвестиции. Биометанот – кој се добива со прочистување на биогасот – веќе се користи веќе неколку години, главно како гориво на големите фарми. Во Германија, на пример, земја која го има развиено овој сектор, биометанот покрива 1% од побарувачката на гас, но само мал дел од произведеното количество се внесува во мрежата.

Иако производството на биогас во моментов е ефикасно само на големите фарми, во иднина, со инвестиции во производствената технологија, ова ново биотехнолошко поле ќе донесе и други придобивки покрај производството на биометан. Дигестатот – материјалот од дигесторите за гас – ќе може да ги замени се поскапите и еколошки штетни синтетички ѓубрива во поголем обем.