Subscribe
Во студеното Балтичко Море, се развива уште едно поглавје од геополитичкиот предизвик меѓу Западот и Русија. Голем инцидент со електричен кабел и четири телекомуникациски кабли во водите меѓу Финска и Естонија ги зголеми сомнежите за саботажа. Властите во Хелсинки побрзаа да покажат прст за можна операција насочена кон критичната европска инфраструктура.
Сомнежот стана речиси сигурен откако финската крајбрежна стража блокираше танкер под знамето на Куковите острови, дел од таканаречената руска флота во сенка.
Случајот: енергија и комуникации во вкрстување
Алармот се вклучил утрото на Божиќ кога кабелот Естлинк 2, кој носи струја од Финска до Естонија, бил скратен. Неколку часа подоцна, четири други телекомуникациски кабли беа оштетени, прекинувајќи ги врските меѓу Финска, Естонија и Германија. И покрај штетата, финската влада успеа да обезбеди моќ на Талин од алтернативни извори, избегнувајќи какво било непосредно влијание врз населението.
Во фокусот на истрагата се најде танкерот Игл С, кој се насука во близина на полуостровот Поркаланеми. Бидејќи не бил закотвен во моментот на пресретнувањето, се шпекулира дека котвите биле користени за стрижење на каблите. Финските власти истражуваат дали петте инциденти се поврзани, но за многумина, намерата да таргетираат критична европска инфраструктура сега е јасна. „Одлучно ќе одговориме на секое мешање“, изјави финскиот премиер Петри Орпо, најавувајќи тесна соработка со Европската унија и НАТО за справување со заканите.
Одговорот на Европа и НАТО
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, заедно со високата претставничка за надворешна политика Каја Калас, го осудија нападот, нарекувајќи ја руската „флота во сенка“ „закана за европската безбедност“. НАТО, преку генералниот секретар Марк Руте, рече дека е подготвен да го засили надзорот на Балтикот и да ја зголеми помошта за најранливите земји-членки.
Овој инцидент доаѓа само неколку недели по уште една саботажа во северна Европа: два телекомуникациски кабли меѓу Данска и Шведска беа отсечени во ноември, при што се сомничи дека е одговорен кинескиот брод, Ји Пенг 3. Пекинг ги отфрли сите обвинувања и ги одби барањата за соработка од шведските власти.
Стратешката улога на Балтичкото Море
Балтичкото Море останува клучен центар за енергетската и дигиталната безбедност на Европа. Со проширувањето на НАТО во регионот и зголемениот притисок врз Москва, саботажата станува ново оружје во хибридниот конфликт. Нападот на подморските кабли значи нарушување на комуникациите, енергијата и податоците од витално значење за владите, бизнисите и граѓаните.
Тензиите не се ограничени само на Балтичкото Море. Договорот за транзит на руски гас низ Украина истекува на 31 декември, што создава нови неизвесности. Австрија, Словачка и Унгарија, клучните земји за руската дистрибуција на енергија во Европа, ризикуваат да станат политички и стратешки цели во сценарио на зголемена поларизација.
Итноста на заедничката стратегија
Ранливоста на европската инфраструктура повеќе не е само техничко прашање, туку политички проблем од стратешко значење. Нападите врз подморските кабли и притисокот врз снабдувањето со енергија бараат координиран одговор од земјите-членки на ЕУ и НАТО.
Потребни се инвестиции во технологии за надзор, зголемено поморско присуство и стратегии за диверзификација за да се спречи еден напад да изолира цели региони. Заштитата на енергетските кабли и мрежи не е само прашање на националната безбедност, туку и на стабилноста на целиот континент. Европа и Атлантската алијанса се соочуваат со предизвик без преседан: обезбедување на безбедноста на невидливата, но витална инфраструктура во сè пософистицирана средина за хибридно војување. Ако саботажата на Балтикот е увид на она што може да се случи во поголем обем, сега е време да се дејствува.