Бугарија инвестира многу во инфраструктурата во очекување на НАТО

Бугарија би можела да инвестира многу во инфраструктурата за да се подготви кога НАТО треба да распореди свои сили на нејзина територија. Итните инвестиции во инфраструктурата – каде Бугарија, како и Романија, се дефицитарни – се директно поврзани со плановите за проширување на борбената група на НАТО стационирана на бугарска територија, прашање што бугарскиот министер за одбрана неодамна разговараше со претставници на Белата куќа во Вашингтон. Сличен проблем се соочуваше – и сè уште се соочува со Романија, која не успеа да ја надгради својата патна инфраструктура и покрај многуте критики, особено од официјалните лица во САД, нивниот најсилен сојузник во НАТО и со кој има стратешко партнерство. Борбена група на НАТО е распоредена во Чинку, округот Брашов, стратешки во срцето на Романија, но патната инфраструктура што го поврзува центарот на земјата со север и југ е лоша. Во моментов во Романија нема автопат што ја минува целата земја, што го отежнува движењето на копнените трупи во случај на итна потреба. Не само НАТО, туку и Европската комисија ја забележа итноста за спроведување на клучни инфраструктурни проекти за воена мобилност во двете земји.

Црноморскиот автопат е важна цел за НАТО

Додека Бугарија смета на привлекување европски фондови, но и на програмите на НАТО достапни за модернизација на нејзината инфраструктура, Романија неодамна доби зелено светло да изгради, преку програмата „Поврзување на Европа Фајлтит“ – компонента за воена мобилност, трет мост преку Дунав што ги поврзува две земји. Во контекст на војната во Украина, идниот Црноморски автопат веќе не е само инвестиција за да донесе економски придобивки и удобност за романските туристи кои сакаат да го поминат својот одмор на бугарскиот брег или во Грција, тој стана важна цел за НАТО.

На НАТО му е потребна инфраструктура за брзо распоредување на војници на источното крило. Но, недостатокот од него меѓу границите на Бугарија со Грција и Романија го попречува брзото распоредување, а грчкото пристаниште Александрополис стана суштинско за НАТО, со оглед на рестриктивната политика на Турција во теснецот Босфор и Дарданелите. Ова е јасно од неодамнешните изјави на шефот на одбраната на Бугарија Емил Ефтимов на јавната телевизија во Софија. Според нив, изградбата на автопатот Бургас-Варна би била клучен приоритет за НАТО во рамки на VIII транспортен коридор Драч-Варна и изградбата на коридорот Констанца-Солун, кои се од клучна стратешка важност за брзото распоредување на силите на НАТО. . Во овој контекст, неодамна најавените инвестициски проекти на владата во Софија насочени кон зајакнување на врските север-југ се фокусираат на Црноморскиот автопат. Проектот, кој беше лансиран на крајот на минатата година, заеднички би го развивале Романија, Бугарија и Грција и би го „поврзале“ Средоземното Море со Црното Море од грчкиот град Солун до Средоземното Море преку Кавала, Александрополис, потоа преку бугарска територија преку Бургас до Варна и оттаму до романското пристаниште Констанца. Идејата за овој коридор беше лансирана пред неколку години, но првите конкретни чекори беа преземени за време на трилатералната средба на почетокот на октомври 2023 година, на која премиерите на Бугарија, Грција и Романија – Николај Денков, Киријакос Мицотакис и Јон-Марсел Чиолаку, имал во резиденцијата „Еуксиноград“ кај Варна. Тука беше договорено секоја од трите земји да излезе со финансиски гаранции во вкупна вредност од 6 милијарди евра. Договорено е и барање заеми од европските банкарски институции како и бесплатно финансирање од европските фондови. Изградбата би ја изведувала заедничка компанија од трите земји, која би барала индивидуални изведувачи на проекти. Овој мега проект ќе вклучува и автопатски и железнички дел, како и проект за нафтовод од Александрополис до Бургас. Од бугарска страна, проценува дека автопатот на Црното Море би можел да биде готов за пет години.

Софискиот министер за финансии Асен Василев коментираше дека Бугарија ќе бара средства од ЕУ за да ги надомести трошоците, но нема да ја прекине реализацијата на проектот, бидејќи „ова е многу важно за трговијата меѓу земјите, особено по војната во Украина и она што се случува во Газа“.

Бугарските власти досега не избраа траса за автопатот на нивна територија. Последните детални информации за проектот Софија ги даде минатата пролет. Ветувањето на привремената влада беше дека во 2024 година Црноморскиот автопат ќе има Проценка на влијанието врз животната средина (ОВЖС). Автопатот меѓу Варна и Бургас е долг 104 километри. Досега се изградени само 8 километри. Бугарската влада во моментов се обидува да ги заврши автопатите Хемус, Струма, Русе – Велико Трново и експресниот пат до вториот мост на Дунав. Според властите во Софија, работата на половина од исчезнатите 15 километри од автопатот Струма треба да биде завршена во блиска иднина. Проектот е клучен и за мобилноста во НАТО.

Зборувајќи неодамна за идните инфраструктурни инвестиции, бугарскиот министер за одбрана зборуваше за нови патишта и железници способни да обезбедат брзо распоредување на сојузничките трупи, како и нафтоводи и гасоводи и нови складишта. Тие нема да се градат од буџетот за одбрана и ќе служат и за цивилни цели.

„За распоредувањето на мултинационалната борбена група на НАТО на наша територија беше дискутирано десетици и стотици пати. За време на мојата посета на САД минатата недела, разговаравме за тоа како (ние) најдобро можеме да ја обезбедиме потребната инфраструктура како земја домаќин и како САД можат да ни помогнат, за да можеме да ги искористиме достапните меѓународни средства за кофинансирање за да го изградиме тоа“, рече Тагарев во интервју за bTV.

Бугарија има билатерален договор со САД за заедничка употреба на четири бугарски воени бази, а мултинационалната борбена група на НАТО под италијанска команда е стационирана на бугарска територија, која брои околу 1.000 војници. Се планира и проширување на контингентот на 1.500 војници и изградба на воена база за потребите на НАТО во јужна Бугарија, што ќе овозможи формирање бригада.

Покрај патиштата, Бугарите неодамна силно го промовираат и проектот за изградба на трет мост преку Дунав. И Европската комисија е подготвена да ја кофинансира и изградбата на мостот, кој ќе ги поврзува Романија и Бугарија, и проектот за подобрување на пловидбата по Дунав. Неодамна, проектот за трет мост на Дунав, кој ќе се гради на романска страна, се најде на листата на инвестиции кои победија на проектниот натпревар во Брисел. Големината на проектот не е за занемарување, ако мислиме дека само за физибилити студијата ќе биде доделена сума од 18 милиони евра, пишува știripesurse.ro.

Романија 2023: 1.000 километри автопат и експресен пат

Романија ја помина пресвртницата од 1.000 километри автопат и експресен пат во 2023 година. Иако се сметаше за натпросечна година во однос на инаугурациите, беше голем неуспех. Сепак, 2024 година треба да дојде со поврзување на А1 (Букурешт – Надлац) со А2 (Букурешт – Констанца). Со нешто повеќе од илјада километри автопати и експресни патишта и помалку од 500 километри железничка пруга по која возовите можат да сообраќаат со 160 km/h, Романија многу заостанува зад земјите во регионот како Полска и Унгарија. Романија има четири пати помалку километри автопат и речиси седум пати помалку километри модернизирана железница. Без инвестиции во модернизација, романската инфраструктура денес ќе се бори да се справи со сложените воени транспорти – како што се американските тенкови Абрамс – па дури и со брзите трансфери.

Меѓутоа, војната во Украина и можностите што ги отвори Националниот план за закрепнување и отпорност, целосно ги променија перспективите на Романија. Во моментов, 669 километри автопати се во изградба и треба да бидат готови во следните 4 години. Планирани се уште 553 километри и би можеле да бидат завршени до 2030 година, со што вкупната должина ќе достигне над 2.220 километри автопатишта.

Што се однесува до железницата, до 2030 година треба да се модернизираат 3.230 километри од 13.545. Мал дел од она што навистина е потребно, но сепак многу повеќе отколку што Романија успеа да направи во последните 40 години. Сите главни врски меѓу главните провинции во Романија треба да се надградат во следните 7 години, овозможувајќи брзина до 160 км/ч во секоја насока. Само тогаш конечно би можеле да зборуваме за брзи транспортни врски што го поврзуваат источното крило на ЕУ со Централна Европа, но исто така овозможуваат брзи врски со Средоземното Море на коридорот Север-Југ, од витално значење за интересите на Романија, ЕУ и САД.

Фото: Pickpik.com