Војна во Украина: Само дипломатијата може да спречи ескалација

Фарнесина се одвојува од намерите на Париз и Лондон. Ставот на италијанската влада за Украина останува ист: да ја брани слободата и независноста на Киев и, истовремено, да изгради услови за мир преку дипломатија. Италија, накратко, се оградува од изјавите на Емануел Макрон и Дејвид Камерон, кои служат само да ја иритираат Москва и да ја разгорат инхерентно експлозивната ситуација на источниот фронт.

Како и пред два месеци, францускиот претседател уште еднаш зборуваше за испраќање западни трупи на фронтот, сугестија што не одекна кај другите европски земји. Напротив, наиде на приговори и противење од Германија и Италија. МНР, преку зборовите на министерот Антонио Тајани, повтори дека ниту еден италијански војници нема да оди во Украина да се бори и дека Италија не е во војна со Русија. Обединетото Кралство се чинеше многу ладно во однос на можноста за испраќање војници на Неговото Височество во Украина, но беше поексплицитна за можната употреба од страна на вооружените сили на Киев на британската минијатура за напади врз руски цели. Министерот за одбрана Дејвид Камерон, всушност, му помогна на украинскиот претседател Володимир Зеленски, па дури и отвори кредитна линија. Покрај зголемувањето на воените и одбранбените трошоци, постепено зголемувајќи ги на 2,5 отсто од БДП до 2030 година, премиерот Сунак и Камерон доделија дополнителна помош за Украина. Бројката од 3,5 милијарди фунти годишно го претставува најголемиот придонес на Киев од европска влада. Од 24 август 1991 година, датумот на независноста на Украина од Русија, Лондон се покажа како најверниот континентален сојузник на Киев.

Економска помош, но и муниција и вооружување. Обединетото Кралство е првата земја што испорача ракети со долг дострел на силите на Зеленски. Евентуалната употреба на балистички ракети, способни да погодат цел дури и 500 километри – а со тоа и на руска територија – не беше советувана од Соединетите Американски Држави. Вашингтон не сака ситуацијата да излезе од контрола; ескалацијата би била штетна за сите, особено неколку месеци пред претседателските избори на кои Џо Бајден и Доналд Трамп повторно ќе се натпреваруваат.

Москва, која ги означи изјавите на Макрон и Камерон како многу опасни, се подготвува да ги свитка мускулите. Откако негираше дека ќе ги ревидира своите поморски граници, војските на Путин се подготвуваат да изведат тактички нуклеарни вежби на само неколку километри од украинската држава.

Од Финска до Летонија, сите земји кои се граничат со Балтичкото Море ќе ги зајакнат своите граници. Земјите од ЕУ кои стекнаа независност од Русија стравуваат од проширување на конфликтот и доживување на истата ситуација како Украина. Тие силно и формално ја осудуваат и инвазијата на суверена и независна држава, и оние воинствени акти кои се нарекуваат хибриди. Затоа што војната не се води само на фронтот, туку и оживува со електронски акции, шпионажа, саботажа и дезинформација.

Талин ја обвинува Русија дека води војна во сенка против Западот. Од друга страна, Вилнус е убеден дека целта на Москва е да шири страв, неизвесност и сомнеж меѓу населението на поранешните советски републики кои во јуни ќе гласаат за обновување на Европскиот парламент. Затоа бара цврст и соодветен одговор од НАТО и од Брисел.

Хибридната војна, исто така, на различни начини ги премина границите на Полска, Чешка и Германија. Ако владата во Варшава успеа да спречи напади, напади и пожари, Прага и Берлин мораа со голема тешкотија да се соочат со безмилосните руски хакери. Германија призна дека минатогодишниот напад на мејловите на членовите на Социјалдемократската партија кои биле блиски до германскиот канцелар Олаф Шолц имал советска матрица.

Во последниве месеци, активноста на Русија за дестабилизација на земјите-членки на ЕУ продолжи – и на други нивоа. Една од нив е манипулацијата со информации. Во резолуцијата усвоена на 17 мај, Европскиот совет суспендираше четири медиуми кои шират и поддржуваа пропаганда во врска со војната за агресија против Украина. Според тоа, порталот „Гласот на Европа“, агенцијата РИА Новости и весниците „Известија“ и „Росискаја газета“ нема да смеат да вршат радиодифузна дејност на европско тло и ќе можат да прават само истражувања и интервјуа. Постапката на Европскиот совет беше осудена од Москва, која веднаш возврати означувајќи ја како политичка цензура на секоја алтернатива и спротивни ставови на западниот наратив.

Сето ова се случува кога е многу блиску гласањето за обновување на парламентите во Стразбур и Брисел. Од 6 до 9 јуни, всушност, 360 милиони граѓани кои припаѓаат на 27-те земји на ЕУ ќе излезат на гласање за да исполнат едно од нивните права и да ја зајакнат демократијата на Стариот континент. Логично е дека од исходот од консултациите ќе зависат и стратегиите и приоритетите на Европските комисии и Парламентот. Како што Урсула фон дер Лајен веќе повтори минатиот февруари, одбраната на европските граници ќе биде прашање што треба да се стави во континенталната политичка агенда. Закупецот на палатата Берлејмонт, исто така, додаде дека, доколку биде потврдена, би можела да размисли за формирање стратешки комесар специјално за одбрана на ЕУ.

Веднаш по гласањето за европските избори, од 13 до 15 јуни, ќе има самит на Г7 во Борго Егнација, Пуља, со кој ќе претседава премиерот Џорџија Мелони. Состанокот може да биде предвесник на активности кои треба да ја ослабат Русија и да го натераат Владимир Путин да размислува за можен прекин на огнот. Соединетите Држави вршат притисок врз сојузниците еднострано да запленат речиси 300 милијарди долари руски резерви и средства, замрзнати пред две години веднаш по инвазијата на Украина. Ако Вашингтон се залага за таква одлука, Јапонија и Европа се многу повнимателни во однос на она што претседателката на ЕЦБ Кристин Лагард го смета за опасен преседан. Правните и техничките прашања што треба да се разгледаат во таков случај би биле многу. Мислења, можеби необврзувачки, може да дадат министрите за финансии на Г7 веднаш по подготвителниот состанок во Стреса.

Г7, во секој случај, ќе го олесни дијалогот и разговорите меѓу различните претставници на Италија, Франција, Германија, Обединетото Кралство, САД, Канада и Јапонија, како и Европа, претставени за таа прилика од актуелниот претседател на Комисијата, Урсула фон дер Лајен и Чарлс Мишел, претседател на Европскиот совет. Несомнено е дека приоритет на секој шеф на држава и премиер е да ги запре непријателствата на украинскиот фронт, користејќи ја пред се дипломатијата. Дури и Макрон, кој сам во 2024 година двапати шпекулираше за испраќање западни трупи на фронтот, се обидува. Во пресрет на Олимпијадата и Параолимпијадата во Париз, закажани од 26 јули до 11 август, односно од 28 август до 8 септември, претседателот на Француската Република би сакал да види усогласеност со Милениумската декларација на Обединетите нации и т.н. Олимписко примирје, принципот кој во античка Грција, за време на Игрите, гарантирал период на мир за времетраењето на настанот. Во овој поглед, Макрон го искористи дипломатскиот капацитет на Пекинг и неговото влијание врз Москва. Претседателот на Народна Република Кина, Си Џинпинг, откако ја увери Франција за неговата посветеност да гарантира примирје на Олимписките игри во Париз, разговараше за ова прашање со рускиот претседател Владимир Путин. Москва заглави, ниту се согласува ниту одбива, и го задржа последниот збор. Доколку одлуката на Русија дојде до прекин на огнот, Киев сепак нема да биде целосно задоволен, имајќи предвид дека претседателот Зеленски веќе стави до знаење дека нема да им верува на непријателските ветувања.

Патот до мир и до прекин на огнот останува во ќорсокак, но во секој случај, единственото остварливо решение останува она што го изнесе италијанското Министерство за надворешни работи: дипломатијата.