Subscribe
Стагфлацијата е термин кој почна да се појавува сè почесто во економските дискусии на Европската унија во последните месеци.
Овој економски феномен, кој се карактеризира со комбинација на економска стагнација и инфлација, претставува значаен предизвик за креаторите на политиките и економистите. Стагфлацијата е ситуација во која економијата е истовремено во состојба на финансиска стагнација и висока инфлација. Ова значи дека економското производство, мерено преку бруто домашниот производ (БДП), е слабо, па дури и се намалува, додека цените на стоките и услугите продолжуваат да растат. Стагфлацијата се смета за особено проблематична ситуација бидејќи ги предизвикува традиционалните економски теории. Во нормални околности, инфлацијата има тенденција да опаѓа кога економијата забавува, но во стагфлација се случува спротивното, а оваа комбинација на фактори им отежнува на креаторите на политиката да преземат ефективни економски мерки за решавање на проблемот.
Причините за стагфлација можат да бидат сложени и променливи, но има неколку главни причини кои можат да придонесат за оваа економска ситуација. Некои од најчестите причини го вклучуваат таканаречениот „шок на понудата“ кој настанува кога има нагло намалување на понудата на стоки и услуги во економијата. Ова намалување на понудата може да биде предизвикано од неочекувани настани како што се војни, енергетски кризи или природни катастрофи кои го прекинуваат производството и предизвикуваат недостиг на снабдување.
Зголемувањето на цените на суровините, како што е нафтата, може да ја поттикне инфлацијата, а кога цената на суровините се зголемува, бизнисите често ги зголемуваат цените на своите производи за да ги покријат повисоките трошоци за производство. Ова може да доведе до општо зголемување на цените во економијата, придонесувајќи за инфлација. Монетарните политики, како што се контролата на паричната маса и каматните стапки, можат да влијаат на инфлацијата и економскиот раст и, ако монетарната политика е лошо управувана, може да придонесе за стагфлација како кога, на пример, монетарните власти одржуваат премногу ниски каматни стапки за премногу долго, поттикнувајќи ја инфлацијата дури и во бавно растечка економија.
Фискалните политики, како што се државните трошоци и даноците, исто така можат да влијаат на економскиот раст и инфлацијата, а зголемувањето на даноците или намалувањето на државните трошоци во време кога економијата е веќе слаба може да ја влоши економската стагнација. Во последниве месеци, Европската унија почна да се справува со проблемот на стагфлација и поради неколку причини, овој феномен станува се поголема загриженост низ целиот континент.
Еден од главните фактори што придонесува за стагфлација во Европската унија е постојаниот шок на глобалната понуда. Пандемијата COVID-19 ги наруши глобалните синџири на снабдување, предизвикувајќи доцнење во производството и набавката на стоки, што доведе до недостиг на снабдување во неколку сектори, што резултира со неизбежно зголемување на цените. Цената на суровините како нафтата, која продолжува да расте како резултат на промените во побарувачката и геополитичката нестабилност, имаше значително влијание врз инфлацијата во Европската унија. Ова ненадејно зголемување на цените ја поттикна инфлацијата, вршејќи притисок врз потрошувачите и бизнисите.
Европските монетарни и фискални политики одиграа улога во овековечувањето на стагфлацијата. Всушност, Европската централна банка (ЕЦБ) одржуваше екстремно ниски каматни стапки и спроведе политики за купување средства за да ја стимулира економијата за време на пандемијата. Сепак, овие политики придонесоа за инфлација, бидејќи ја зголемија количината на пари во оптек, но, во исто време, некои европски нации спроведоа рестриктивни фискални политики за контрола на јавниот долг, намалувајќи ја јавната потрошувачка. Овие политики ја зајакнаа економската стагнација, создавајќи маѓепсан круг со инфлацијата.
Европската унија, исто така, се соочува со структурни проблеми кои придонесоа за стагфлација и вклучуваат крут пазар на труд, ниска продуктивност и прекумерна бирократија, што може да го попречи економскиот раст и адаптацијата на финансиските предизвици. Европската заедница мора да настојува да ги координира своите економски политики на регионално ниво за да се справи со стагфлацијата, вклучително и поголема координација на фискалната и монетарната политика меѓу земјите-членки. За да се одговори на новите предизвици поврзани со стагнантната економска ситуација, европските политики би можеле да вклучат поедноставување на регулативите, технолошки иновации и подобрување на пазарот на трудот, со насочени фискални политики за стимулирање на економскиот раст без дополнително поттикнување на инфлацијата. ЕЦБ треба да усвои повнимателна монетарна политика, а тоа би можело да доведе до постепено зголемување на каматните стапки, како што веќе се случи во последниве месеци, и ревизија на политиките за купување средства.
Алесандро Фиорентино