Subscribe
Европа страда од многу болести, а една од нив е влошената доверба во јавните институции, по децениска поларизација. Двете страни на политичките патеки имаат историски причини – можеби и реални и замислени – да не веруваат во воспоставениот корпус на правосудството, органите на прогонот и владините претставници.
За левото крило, можеби преовладува верувањето дека јавните институции се корумпирани од капитализмот или репресивните реакционерни сили. Левицата, исто така, има историја на антагонизам кон традиционалниот „буржоаски“ авторитет, како што се полициската служба и правата на сопственост.
За десницата, а особено во последно време, наместо тоа, јавните институции може да се сметаат за инфилтрирани од прогресивни бирократи, создадени од радикални универзитетски професори со цел да се соборат традиционалните начини на живот и да се воведе нов глобален поредок.
Како што најзначајните спротивставени политички визии на нашата ера доаѓаат на врвот низ Европа на различни избори, граѓаните стануваат повнимателни за корупцијата на нивните заеднички институции, без оглед на кој од двата горенаведени наративи повеќе се приклонуваат. Во неодамнешниот извештај на Polling Europe, повеќе Европејци, распространети низ целата ЕУ, веруваат дека интегритетот на правосудниот систем на нивната земја е компромитиран од политичките сили, отколку оние кои веруваат дека правосудниот систем е независен како што се рекламира. Оваа недоверба не е рамномерно распространета – почеста е кај десницата – но наодите јасно покажуваат дека постои криза на доверба во европските судови.
Дали е правото во врска со судовите?
Севкупно, 57 отсто од над 5.000 испитаници на Polling Europe веруваат дека судството во нивната земја е „условено од политичките моќи“. Повеќето од нив (вкупно 37 отсто) веруваат дека тоа е само делумно, но 20 отсто сметаат дека нивниот правосуден систем е целосно компромитиран. Нешто повеќе од една третина, 36 отсто, веруваат дека нивните судии се „независни“. Само 9 проценти веруваат дека идеалот за „целосно независно“ судство е вистинит. Така, „условената“ крајност е двојно поголема од „независната“ крајност.
Освен тоа, 50 отсто од испитаниците тврдат дека имаат само „малку“ или воопшто немаат доверба во нивниот судски систем, во споредба со 46 отсто кои биле пооптимисти.
Резултатот го поставува прашањето како изгледа политичката иднина на Европа. Со оглед на бројот на радикални идеи за миграцијата и граѓанските слободи кои лебдат во политичкиот дискурс, политичарите ќе ги влечат судовите на непозната територија уште долго време, низ цела Европа. Тогаш е најважно да се задржи довербата на јавноста во владеењето на правото. Како што е сега, нашата цивилизација очигледно потфрли во ова одржување.
Според анкетата, испитаниците кои последен пат гласале за партија поврзана со Европската парламентарна група ЕЦР се најскептични за независноста на судовите, со 73 отсто. Гласачите на оваа група, врат до врат со гласачите на потврдокорните националистички групи PfE и ESN, имаат и најмалку доверба во нивниот судски систем. Гласачите на левичарските и поцентристичките групи имаа значително пооптимистички ставови за судството, а особено за гласачите на Зелените.
Ако популарните перцепции кои се илустрирани со бројките се некакви показатели за реалноста, конзервативната и националистичката нарација за судовите со прогресивно пристрасност се чини дека највистинито ѕвони. Случајот за десничарскиот наратив е помогнат и со неодамнешните контроверзни судски пресуди во различни делови на Европа кои беа обвинети дека стојат на патот на изборната демократија; забраната на двајца националистички кандидати на романските претседателски избори и забраната на плодната Марин Ле Пен од претседателските избори во Франција. Вреди да се споменат, исто така, контроверзите околу неодамнешната кодификација на „двостепена правда“ во Обединетото Кралство, каде што судиите добија инструкции да им дадат предност на криминалците од етничките и верските малцинства при изрекувањето на казните.
Сето ова доаѓа од задната страна на правните системи, не само на Обединетото Кралство, туку и Германија и Шведска, кои се меѓународно критикувани за кршење на човековите права на слободата на говорот, во серија инциденти кои, исто така, особено беа сфатени како пристрасни против конзервативците и националистите.
Замислено или реално, предрасудите покажуваат дека судството на неколку европски земји имаат можеби речиси невозможна задача да ја обноват довербата кај своите граѓани.
Набљудување за разликата помеѓу доверба и независност
Резултатите од Polling Europe покажуваат дека ценењето на јавноста за независните судови не е нужно во склад со довербата што тие им ја даваат. Нема анкетирана група каде што бројките совршено се совпаѓаат.
Во некои групи разликата е маргинална; меѓу либералите кои гласаат за партиите кои припаѓаат на групата РЕ, 50 отсто им веруваат на судовите, додека 48 отсто веруваат дека се независни, а за гласачите на ЕЦР бројките се 29 и 22 соодветно. Меѓутоа, за зелените гласачи, само 47 отсто веруваат дека судството е независно, но сепак дури 60 отсто им веруваат на судовите. Можеби ова го одразува ставот дека некои прифаќаат правосудниот систем да биде наместен, се додека тоа е во нивна полза.
Спротивно на тоа, иако концептот судовите да бидат независни од политичка манипулација е централен принцип за владеењето на правото и западното општество, некои групи можеби нема да му веруваат на суд кој навистина е целосно независен од политиката. На крајот на краиштата, на правните научници и толкувачи можеби им требаат проверки и рамнотежи, може да се расправа. Ова наликува на став што го поттикнаа различни десничарски популистички лидери во различни времиња и места, да бараат одговорност од судството во име на демократијата.