Европската комисија сака дополнителен придонес од земјите на ЕУ

Европската комисија неодамна го објави нацрт-буџетот на Унијата за 2024 година, дарежлив 189,3 милијарди евра, малку повеќе во однос на 2023 година. Унгарија не се согласува земјите од ЕУ да ги зголемат своите придонеси во буџетот на ЕУ како што бара Европската комисија.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан го нарекува барањето на ЕК „неприфатливо“ се додека нема контрола врз парите што треба да се дадат како помош за Украина од овие дополнителни придонеси.

„Неприфатливо е Брисел да и понуди на Украина уште 50 милијарди евра помош кога не знаеме ништо за користењето на средствата од ЕУ испратени од почетокот на војната“, напиша Орбан на Фејсбук по разговорите на видео-конференцијата на оваа тема со претседателот на Европскиот совет Чарлс. Мишел и премиерите на Белгија, Хрватска, Луксембург, Словачка и Шведска.

Во средината на јуни, Европската комисија побара од земјите на ЕУ дополнителен придонес од 65,8 милијарди евра во повеќегодишниот буџет на блокот до 2027 година. Целта на ова барање на ЕК беше особено да се финансира финансиска помош за Украина, но и да се менаџира миграцијата.

Добро е познато дека Брисел сè уште го блокира финансирањето на Унгарија и Полска во европскиот план за закрепнување од пандемијата. Во исто време, Унгарија е исто така блокирана од фондовите на ЕУ. Предводени од конзервативни влади, овие две земји (Полска и Унгарија) се обвинети од претставниците на ЕУ за кршење на владеењето на правото со ограничување на правата на ЛГБТ заедницата, оспорување на приматот на правото на ЕУ и судските одлуки на ЕУ над националното право, како што се судските реформи .

Идејата предложена од Брисел за зголемување на придонесот на земјите од ЕУ ја отфрли и австрискиот канцелар Карл Нехамер. Тој повика да се искористат веќе достапните пари. Карл Нехамер тврдеше дека парите наменети за буџетски поглавја како што се кохезионите фондови или европскиот механизам за отпорност (европски план за закрепнување од пандемијата) не се целосно искористени. Австрискиот канцелар, исто така, подвлече дека има простор за заштеди во потрошувачката на администрацијата на ЕУ.

Дополнителниот повеќегодишен буџет на ЕУ за 2021-2027 година ќе бара едногласно одобрување од земјите-членки на ЕУ. Прилично е тешко да се поверува дека овој повеќегодишен буџет ќе помине без гласовите на двете „санкционирани“ држави, Унгарија и Полска.

Сепак, како што беше случајот со буџетите во последните години, трошењето за транзиција кон зелена Европа и дигитализацијата исто така ќе биде приоритет во 2024 година. Во контекст на претставувањето на главните линии на проектот, Европската комисија, исто така, најави дека „ќе продолжи да стои на страната на Украина се додека е потребно“, велејќи дека финансиската поддршка за земјата ќе дојде „во контекст на претстојниот преглед на нејзиниот долгорочен буџет за 2021-2027 година“.

Предложениот буџет за 2024 година е за 1,4% повисок од вкупните обврски за оваа година од 186,6 милијарди и е зголемен за 2,4% во однос на 2022 година.

„ЕУ се соочи со исклучителни предизвици во последниве години, вклучувајќи го и брзиот пораст на инфлацијата, што изврши значителен притисок врз способноста на буџетот да продолжи да одговара на новите случувања. Сепак, нацрт-буџетот за 2024 година продолжува да обезбедува суштинско финансирање за политиката на ЕУ приоритети како што е планирано. Трошењето за зелена и дигитална транзиција ќе продолжи да биде приоритет за Европа да стане поотпорна и подоказна за иднината“, се вели во соопштението за печатот на Европската комисија.

Нацрт-буџетот за 2024 година ги насочува средствата таму каде што можат да имаат најголемо влијание, според најважните потреби за закрепнување на земјите-членки на ЕУ и партнерите ширум светот.

Средствата ќе придонесат за модернизирање и зајакнување на Унијата, поттикнување на зелената и дигиталната транзиција, создавање работни места и зајакнување на улогата на Европа во светот, се вели во официјалниот документ.

Според нацрт-буџетот, за различните приоритети на Унијата се предвидени следните износи: 53,8 милијарди евра за Заедничката земјоделска политика и 1,1 милијарди евра за Европскиот поморски и рибарски фонд, 47,9 милијарди евра за регионален развој и кохезија, 13,6 евра милијарди за истражување и иновации, 4,6 милијарди евра за европски стратешки инвестиции, 2,1 милијарди евра за вселенски трошоци, 10,3 милијарди евра за човечки капитал, социјална кохезија и вредности, 2,4 милијарди евра за политика за животна средина и клима, 2,2 милијарди евра за заштита на границите, евра 1,7 милијарди за миграциските трошоци, 1,6 милијарди евра за справување со одбранбените предизвици, 726 милиони евра за безбедноста.

Нацрт-буџетот за 2024 година е дел од долгорочниот буџет на Унијата усвоен на крајот на 2020 година, вклучувајќи ги и последователните технички прилагодувања, и има за цел да ги преточи нејзините приоритети во конкретни годишни резултати. Буџетот останува во рамките на параметрите за распределба на 30% од долгорочниот буџет и инструментот за обновување NextGenerationEU за борба против климатските промени.

Нацрт-буџетот на ЕУ за 2024 година вклучува расходи покриени со резервации на средства според долгорочните буџетски плафони, финансирани од сопствени ресурси. Ова е надополнето со трошоците на NextGenerationEU финансирани со задолжување од пазарите на капитал. Што се однесува до самиот буџет, во предлог-буџетот за секоја програма се предложени по две суми – обврски и плаќања. „Обврзувања“ се однесуваат на средствата што можат договорно да се договорат во текот на една година, а „плаќања“ се однесуваат на реално исплатените износи.

Според Комисијата, буџетот на ЕУ за 2024 година ќе биде дополнет со околу 113 милијарди евра исплати на грантови во рамките на NextGenerationEU, инструментот на ЕУ за закрепнување по пандемијата.

Со буџет до 807 милијарди евра во тековни цени, NextGenerationEU придонесува за санирање на непосредната економска и социјална штета предизвикана од пандемијата COVID-19 и подготовка на ЕУ за иднината. Овој инструмент придонесува за градење на позелена, подигитална, поотпорна и подобро подготвена ЕУ како последица на пандемската криза COVID-19 за да се соочи со сегашните и идните предизвици. Централниот столб на инструментот NextGenerationEU е Механизмот за закрепнување и отпорност (RRM) – инструмент за грант и заем за поддршка на реформите и инвестициите во земјите-членки на ЕУ. Договорите/обврските во рамките на инструментот NextGenerationEU може да се склучат до крајот на 2023 година, а исплатите на заемите ќе бидат направени до крајот на 2026 година.

Европската комисија ќе продолжи да стои на страна на Украина се додека е потребно. По руската агресивна војна против земјата, буџетот на ЕУ е целосно мобилизиран за поддршка на Украина и земјите-членки на ЕУ кои примаат бегалци, но нејзините ресурси се исцрпени. Комисијата ќе ја разгледа идната поддршка за Украина во контекст на претстојниот преглед на нејзиниот долгорочен буџет за 2021-2027 година.

Минатата година, Европскиот парламент доби, по преговорите со Советот на Европската унија, дополнителни 1,048 милијарди евра над и над буџетот предложен од Комисијата.

Парите беа побарани со цел „да се намалат цените на енергијата, да им се помогне на нашите сојузници во Украина и Молдавија и да застанеме на свои нозе“, рече тогаш главниот преговарач на ЕП, романскиот европратеник Нику Тефанута. Од повеќе од една милијарда евра, 210 милиони евра се наменети за поддршка на Украина и Молдавија, додека уште 150 милиони евра за хуманитарна помош.

Годишниот буџет на ЕУ ги одредува сите расходи и приходи на Европската унија за една година. Тој предвидува финансирање на политиките и програмите на ЕУ во согласност со политичките приоритети и законските обврски на ЕУ. ЕУ обично го поставува својот годишен буџет на пониско ниво, за да може да ги исполни непредвидените трошоци доколку е потребно. Годишните буџети мора да бидат во рамките на границите на трошење („плафони“) поставени во Повеќегодишната финансиска рамка (МФФ), долгорочниот буџет на ЕУ.

Финансискиот придонес на секоја земја-членка на ЕУ во буџетот на Унијата се пресметува на правичен начин. Колку е поголема економијата на една земја, толку е поголем придонесот. Буџетот на ЕУ не е наменет за прераспределба на богатството, туку за задоволување на потребите на сите граѓани кои живеат во Унијата.

Всушност, од датумот на пристапување (1 јануари 2007 година) до 31 јануари 2022 година, Романија доби 69,94 милијарди евра од Европската унија. Во исто време, Романија придонесе 24,20 милијарди евра во буџетот на ЕУ. 15 години по влезот во Европската Унија, Романија има позитивно салдо од 45,74 милијарди евра, односно добиени европски средства повеќе од парите што ги уплатила во буџетот на ЕУ.

Од вкупните 69,94 милијарди евра што ги доби Романија од пристапувањето, 36,68 милијарди евра беа примени според повеќегодишната финансиска рамка 2007-2013 година, а 33,16 милијарди евра беа примени од повеќегодишниот буџет 2014-2020 година. Во исто време, придонесот на Романија во буџетот на ЕУ се зголеми на 1,4% од бруто националниот приход од 1,2% (2020 година) на 1 јануари 2021 година, со што изнесува 2,357 милијарди евра, како последица на европската отпорност и закрепнување на Европската комисија Механизам, како резултат на кој секоја држава ќе придонесе повеќе во буџетот на ЕУ.