Европскиот совет ја одобри регулативата за ограничување на сметките за енергија

Министрите на земјите-членки на ЕУ кои се одговорни за енергетика денеска се сретнаа за да разговараат за долгоочекуваните мерки за сузбивање на енергетската криза. Европскиот совет виде дека министрите за енергија на ЕУ се согласија за регулативата која ги содржи договорените мерки за олеснување на трошоците за сметките за енергија во Европа.

Советот за транспорт, телекомуникации и енергија веќе одржа вонреден состанок на 9 септември за да разговара за низа опции, предложени од Претседателството на ЕУ, за ублажување на зголемените трошоци за енергија што ги оптоваруваат граѓаните, бизнисите и националните влади ширум Европа.

На тој состанок, претставниците на земјите-членки идентификуваа четири области на дејствување на кои треба да се повика Комисијата: ограничување на приходите на производителите со ниски трошоци за производство; хипотезата за ограничување на цената на гасот; мерки за намалување и задржување на потрошувачката; и акција за решавање на проблемите со ликвидноста.

Потоа, на 14 септември, Комисијата на ЕУ објави две цели за намалување на побарувачката на енергија, поставувајќи ја првата, необврзувачка цел на 10% до 31 март 2023 година. Втората предложена цел е задолжително намалување од 5% на побарувачката на електрична енергија за најмалку 10% од часовите за максимална побарувачка секоја недела.

Комисијата, исто така, предложи ограничување на приходите за таканаречените „инфрамаргинални“ производители на електрична енергија. Тоа се оние производители кои можат да ја снабдуваат електричната енергија во мрежата по цена под нивото на цените што го одредуваат најскапите, користејќи технологии со пониски трошоци, како што се обновливи извори, нуклеарни и лигнит.

Потоа, ШОК дојде од Германија, управувана од левичарската коалиција „семафор“, која со недели ја држи Европа на прсти со своето значително противење на ограничувањето на цената за набавка на гасот.

Канцеларот Шолц се појави на видео конференција – поради инфекција со коронавирус – изјавувајќи дека цените на бензинот на највисоко ниво во последните 70 години треба да паднат. Еве го едностраниот потег на Германците, отворајќи „одбранбен чадор“ од 200 милијарди што ќе го најдат со хранење на Фондот за економска стабилизација (првично создаден за пандемиската криза) кој ќе се финансира преку заеми.

Шок најава токму во пресрет на Европскиот совет на 30 септември, но пред се вистински студен туш за сите поддржувачи на европската солидарност. Многу канцеларии го кренаа носот откако Германија сама интервенираше, објавувајќи и крај на данокот што беше ставен на гасот. Од Италија, премиерот во заминување Марио Драги се слушна и не ја криеше својата навреденост од германската одлука: „Не можеме да се делиме според просторот во нашите национални буџети. Во претстојните европски совети мора да покажеме единство, решителност и солидарност“, рече тој.

Претседателката на ЕЦР Партијата Џорџија Мелони го осуди ставот на европските држави кои преземаат автономни решенија за гасната криза. „Соочени со значајниот предизвик на енергетската криза ни треба итен одговор на европско ниво за да ги заштитиме бизнисите и семејствата“, рече таа. „Ниту една земја-членка не може сама да понуди ефективни, долгорочни решенија во отсуство на заедничка стратегија, дури ни оние што изгледаат помалку финансиски ранливи.

За европратеникот на ECR Никола Прокачини, од партијата Fratelli d’Italia, предлогот да има и европска граница на цените и одвојување на цената на гасот од цената на струјата е разумен и поддржлив. Европратеникот, кој се занимава со досиеја за животна средина и енергија, исто така е за хипотезата за данок на дополнителна добивка. Прокачини посочува дека, сепак, сè уште нема мерки за интервенирање на тековните финансиски шпекулации и тоа, за европратеникот на ЕЦР, ризикува сите интервенции да бидат залудни.

Тензиите се зголемија во последните денови поради веројатната саботажа на гасоводите Северен тек 1 и 2. Голем број подводни експлозии предупредени од шведски и дански сеизмографи и истекување на гас што врие во Балтичкото Море доведоа до откривање на четири истекувања во цевководите што носат руски гас во Европа. Ова е уште еден драматичен настан, кој ја надополнува добро воспоставената практика на Русија да користи застанување и одење на своите резерви како оружје.

Шведска изрази сериозна загриженост за инцидентот, најавувајќи дека на следниот Европски совет ќе го однесе она што е безбедносно прашање за цела Европа.

„Мораме да разговараме што значи безбедност во оваа ситуација“, изјави за новинската агенција ТТ вршителот на должноста шведска премиерка Магдалена Андерсон, додавајќи дека „се работи за европското снабдување со енергија и безбедноста на европскиот енергетски систем“.

Иако моментално не се испорачува гас преку ниту еден гасовод, она што се случи е важно за енергетскиот систем во иднина, рече Андерсон.

Според високиот комесар за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, Европа ќе мора силно да одговори на „намерната саботажа“ што би била „последица на експлозии предизвикани од нуркачи или подморница.

Советот на 30 септември одржан во Прага, кога претседавањето со Унијата и е привремено доделено на Чешка, конечно ги одобри итните мерки што се оформија во текот на овие месеци и недели на драматична криза.

„Договорот постигнат денеска ќе донесе олеснување за европските граѓани и бизниси. Земјите-членки ќе ја израмнат кривата на побарувачката на електрична енергија за време на шпицот, што ќе има директен позитивен ефект врз цените. Земјите-членки ќе го прераспределат вишокот профит од енергетскиот сектор на оние кои имаат тешкотија да ги платат сметките“, рече Јозеф Сикела, чешки министер за индустрија и трговија.

Во однос на намалувањето на побарувачката на енергија, беше договорена доброволна вкупна цел од 10 отсто од вкупната бруто потрошувачка на електрична енергија, а беше воведено и задолжително намалување од 5 отсто. Договорот предвидува дека поединечните европски нации, преку нивните влади, ќе идентификуваат 10% од нивните часови на шпиц помеѓу 1 декември 2022 и 31 март 2023 година, што ќе ги активира механизмите за намалување на побарувачката.

Ограничувањето на приходите за инфрамаргиналните производители, но и брокерите за електрична енергија, е утврдено на 180 евра/MWh. Образложението за мерката се заснова на фактот дека оние кои произведуваат енергија од обновливи извори, нуклеарни и лигнит, уживаат исклучителни придобивки во последно време, поради механизмот што ја одредува цената на пазарот, а притоа задржувајќи ги идентичните оперативни трошоци, кои на просечните се пониски отколку за другите видови на производство.

Сепак, флексибилноста на договорот, кој ги остава земјите на ЕУ слободно да интервенираат дури и на национално ниво за ограничувањата на цените, создава нервоза во индустријата за обновливи извори на енергија, која стравува од пад на инвестициите во „зелена“ енергија. Европските ценовни ограничувања и даноци дизајнирани од националните влади би можеле да ги избркаат важните инвеститори во секторот, велат претставниците на овие индустрии.

Во меѓувреме, европскиот договор предвидува и давачка за операторите на фосилни горива. Ова е привремена задолжителна солидарна давачка на профитот на компаниите активни во секторите на сурова нафта, природен гас, јаглен и рафинерија.

Потоа, тука се конкретните мерки за поддршка на енергетските трошоци на компаниите. Беше договорено националните држави да интервенираат за привремено да одредат цена по која компаниите можат да купуваат енергија за да ги поддржат, дури и ако се земе предвид исклучителната мерка на привремено пониски цени од трошоците за снабдување со електрична енергија.

Регулативата официјално ќе биде усвоена на почетокот на октомври и ќе стапи во сила наредниот ден по нејзиното објавување во Службениот весник на Европската Унија. Мерките за намалување на побарувачката на енергија ќе важат, како што е веќе напишано, до 31 март следната година, додека ограничувањето од 180 €/MWh на пазарните приходи на производителите на електрична енергија ќе се применува до 30 јуни 2022 година.

The text was translated by an automatic system