Subscribe
Брисел – Безбедноста на Европа повторно е во центарот на политичката агенда, со невидено отворање меѓу Европската унија и Обединетото Кралство за стратешка одбранбена соработка.
Во недела на 2 март, група водачи на ЕУ ќе отпатува во Лондон за да разговараат за заедничкиот одбранбен план со британската влада, што ќе означи значаен чекор напред во односите меѓу двете страни на Каналот. Ова го соопшти полскиот премиер Доналд Туск за време на средбата во Варшава со претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста. Веста ги потврдува очекувањата на Фајненшл тајмс, според кои британскиот премиер Кир Стармер веќе и дал инструкции на канцеларката на финансии, Рејчел Ривс, да подготви конкретен предлог за да им го претстави на европските лидери. Во срцето на преговорите би било создавањето на заеднички паневропски фонд за зајакнување на воените трошоци, тема за која ќе се разговара во наредните денови на Г-20 во Кејптаун.
Нов биланс на безбедност
Оваа иницијатива е дел од геополитичкиот контекст обележан со неизвесност. Евентуалното повлекување на САД од европската одбрана, загрозено од враќањето на политичката сцена на Доналд Трамп, ја забрза потребата за европска стратешка автономија. Изгледите за делумно повлекување на американската поддршка ги турнаа Брисел и Лондон да ги надминат несогласувањата по Брегзит, признавајќи дека заедничката безбедност бара соработка надвор од политичките поделби. Хипотезата за европски фонд или банка за повторно вооружување, изнесена од полскиот министер за финансии Анджеј Домански, би претставувала конкретен чекор кон поголема воена независност на континентот. Идејата за „Банка за превооружување“ би можела да овозможи финансирање на зголемување на производството на вооружување и гаранција за ресурси за поддршка на Украина, во клучен момент од конфликтот со Русија.
Улогата на Лондон во европската безбедност
Учеството на Обединетото Кралство во оваа нова иницијатива покажува промена на насоката во британската надворешна политика. Кир Стармер, кој сака да ја репозиционира земјата како клучен играч на меѓународната сцена, веќе покажа отвореност за поголема интеграција со ЕУ за безбедносни прашања. По Брегзит, Лондон ја задржа водечката улога во поддршката на Украина, обезбедувајќи оружје и воена помош. Сепак, недостатокот на формална структура за соработка со ЕУ ја ограничи можноста за справување со заедничките предизвици. Британскиот премиер ќе отпатува и во Вашингтон за да се сретне со Трамп и да разговара за можноста за европски мировен контингент во Украина. Овој предлог, веќе истражен од Емануел Макрон, може да вклучи распоредување на најмалку 30.000 војници за да се обезбеди безбедност по конфликтот.
Вонредниот самит на 6 март
Состанокот во Лондон му претходи на вонредниот европски самит на 6 март, на кој лидерите на ЕУ ќе треба да дефинираат јасни стратегии за безбедноста на континентот. Урсула фон дер Лајен веќе најави дека ќе претстави сеопфатен план за зголемување на европското производство на оружје, што ќе означи дополнителен чекор кон зајакнување на одбранбените способности на Унијата. Во ова сценарио, соработката со Лондон може да се покаже како клучна за изградба на поцврста и поотпорна безбедносна архитектура. Како што нагласи Туск, приоритет е да се зајакне европското единство и да се создаде оска на соработка со Обединетото Кралство и Норвешка за да се решат предизвиците што ги поставува Русија и да се обезбеди стабилност во Украина.
Кон нова ера во европската одбрана
Зближувањето меѓу ЕУ и Обединетото Кралство на полето на одбраната може да означи почеток на нова фаза во билатералните односи, карактеризирана со попрагматична соработка. Доколку преговорите доведат до создавање заеднички фонд и поструктурирана соработка, Европа би можела да направи одлучувачки чекор кон поголема стратешка автономија. Останува да се види како ќе реагираат САД и каков ќе биде односот на Трамп кон понезависна Европа во однос на безбедноста. Она што е сигурно, сепак, е дека Брисел и Лондон изгледаат сè повеќе свесни за потребата од заедничка одбрана, независно од атлантскиот чадор.
Алесандро Фиорентино