Дали „зелената транзиција“ е само уште еден збор за нов вид планирана економија, по падот на комунизмот? Дали еколошкиот проблем се користи за да им се даде нов мотив на политичарите да ја преземат контролата врз целата економија?
Кога ги слушам амбициите за зелени политики, природно се согласувам дека нашите човечки активности мора да го намалат негативното влијание врз локалната средина и клима. Но, кога политичарите, и на национално и на европско ниво, зборуваат за зелена транзиција, често звучи како повеќе да се работи за тоа како политичарите можат да ја преземат власта над бизнисот и секојдневниот живот на луѓето.
Звучи толку добро. Мора да ја зачуваме животната средина и климата!
Но, наместо да зборува за конкретен технички развој, нови иновации и ефикасен развој, политиката поставува „цели“ без да кажува точно како да се постигнат.
Кога „целите“ стануваат командна економија
Да се зборува за далекусежни зелени цели без истовремено да се зборува за тоа кои конкретни промени и прецизни мерки се за исполнување на овие цели и кои други приоритетни општествени цели може да се отфрлат или укинат, е измама.
Ако не знаете како да го постигнете посакуваниот резултат, се работи за амбиции, а не за цели. А амбициите не можат да се озаконуваат.
Кога политичките тела одлучуваат за цели кои не се знае како да се постигнат, целите стануваат планирано економско размислување каде што државните сили мислат дека најдобро знаат. Начинот на размислување што го карактеризираше советскиот комунизам. Прво, политичките лидери ги поставија своите цели. Потоа ги тераат граѓаните на послушност, какви и да бидат последиците.
Што ќе се жртвува за зелениот договор на ЕУ?
Европската унија има поставено далекусежни цели. Звучи добро. Спасете ја планетата! Но, по која цена? Европскиот „Зелен договор“ има за цел да ја направи Европа климатско неутрална до 2050 година со намалување на загадувањето. Но како?
Урсула фон дер Лајен неодамна во својот говор за состојбата на Унијата зборуваше за нејзиниот сон да ги претвори климатските и еколошките предизвици во можности. „Ќе одржиме серија дијалози за чиста транзиција со индустријата“ за да постигнеме декарбонизација на индустријата, рече таа.
Но, што ако ова не ја „јакне економијата преку зелена технологија“, туку доведе до нагло зголемување на трошоците, инфериорни производи и невработеност? Тешко е незамисливо ако се земе предвид дека ова е резултат на сите (сите!) обиди во светската историја каде политичарите со цврста тупаница на моќ почнуваат да владеат над индустријата и претпријатието.
Бидејќи не постои законска регулатива која забранува зголемена невработеност, додека постои зелена легислатива за целта Европа да стане климатско неутрална до 2050 година, невработеноста мора да се прифати. Зелените цели се пред другите најитните цели на политиката.
Дали е ова разумно? Се разбира не.
Партиите од десниот центар прават идеолошки погрешни чекори
Загрижувачки е кога дури и партиите од десниот центар прифаќаат чисто социјалистички ставови во политиката за животна средина. Конзервативните партии мора да ја преиспитаат активистичката политика која ги става зелените цели пред сè друго.
Нема ништо лошо во тоа генерално да се има високи амбиции, како што имаше претседателката на Европската комисија кога рече: „Ја префрливме климатската агенда да биде економска“.
Но, кога таа потоа рече дека „ова даде јасно чувство за насока за инвестиции и иновации“ и дека ЕУ „ќе продолжи да ја поддржува европската индустрија во текот на оваа транзиција“. Тоа укажува дека политичката моќ со законите за заштита на животната средина сака да ги натера бизнисот и претприемништвото да прават како што сакаат политичарите, а вие тогаш зазедовте опасен став.
Да, таа рече „поддршка“, а не „диктира“. Но, која е разликата ако ЕУ има донесено законодавство за тоа што мора да се постигне во областа на животната средина и климата?
Вистинската поддршка за претприемништвото е да му дозволите да работи во слобода и независно да наоѓа нови иновации кои се и ефикасни и профитабилни и зелени. Секоја политичка интервенција, секоја непромислена субвенција ризикува да предизвика полоши решенија и да ја уништи амбицијата за создавање почисто и поодржливо општество.
Конзервативците мора да се залагаат за реализам и прагматизам
Конзервативните партии треба да го преиспитаат методот на законодавство на општите климатски и еколошки цели. Тоа е погрешен начин да се користи присилно законодавство. Нашата човечка историја е исполнета со застрашувачки докази дека политиката не може да се заложи за иновации и да го води технолошкиот развој.
Наместо високи цели, конзервативните партии треба да поддржат конкретни мерки кои ја подобруваат локалната средина на граѓаните и ја зголемуваат благосостојбата, додека иновациите се препуштени на пронаоѓачите, нешто што политичарите не се.