fbpx

Компас за конкурентност (III)

трговија и економија - февруари 4, 2025

Продолжувајќи со оваа серија написи за Компасот за конкурентност, објавен од Фон дер Лејен пред неколку дена (се надевам дека овој и последниот ќе биде крај на тетралогијата), Комисијата исто така објавува инвестициски план за одржлив транспорт, вклучувајќи план за европска брза железничка мрежа, како и стратегија за пристаништата и поморската индустрија. Но, како и сè што беше споменато погоре, тоа не е многу веродостојно и исто така е контрадикторно на одлуките и прописите кои, со изговор на климата, беа одобрени од Големата коалиција на конзервативци, социјалисти, либерали и зелени. На пример, строгите еколошки регулативи за поморскиот транспорт веќе доведоа до тоа мултинационалните компании да избегаат во пристаништето Тангер во Мароко наместо во Алгесирас (Шпанија), што изгледа како истрел во темнина без никаква друга стратегија освен укинување на целата штета направена во последниот мандат.

Друг аспект од кој Комисијата се чини дека отстапува – и покрај веќе направената штета на европските компании – би бил оној што се однесува на таканаречениот механизам за прилагодување на границите на јаглеродот; прикриена тарифа во форма на заштита на климата. Така, иако велат дека бараат да го разгледаат и поедностават, во реалноста размислуваат и за можно проширување на нови сектори и производи, како и мерки за справување со влијанието врз извозот на релевантните стоки, така што можеби, по сите разговори , нема да дојде до ништо. Конечно, документот на Комисијата предлага создавање закон за циркуларна економија кој ќе дејствува како катализатор за инвестиции во индустријата за рециклирање и ќе ја охрабри европската индустрија да ги замени девствените материјали и да го намали отпадот и согорувањето на суровините; иако мора да се спомене дека Шпанија веќе има Закон за циркуларна економија, кој наводно бил изнесен за да ги исполни целите на ЕУ од 2022 година, и дека сè што произвела е регулаторен хаос, конфузија и нови даноци за граѓаните, како што е т.н. данок на отпад. Несомнено е дека – исклучувајќи ги екстремните позиции на зелените, социјалистите и некои од таканаречените либерали – европската економија е во ситуација на прекумерна зависност од меѓународните пазари, од економиите на трети земји; што несомнено произведува ситуација на несигурност за економиите и граѓаните. Не е добро да си честитаме што имаме најголема мрежа на договори за слободна трговија, ако резултатот од нивното спроведување не им користи на Европејците и компаниите. Се согласувам со Комисијата дека имањето голем број трговски партнери помага да се избегнат проблеми со снабдувањето со суровини и енергија, што е добра работа, бидејќи тоа е лекција научена од зависноста од рускиот гас; но тоа не може да нè доведе до заклучок дека можеме да го изградиме нашиот економски модел врз меѓународни договори, туку дека мора да продолжиме да го зголемуваме сопственото производство во сите стратешки сектори. А стратешки значи сè, од земјоделството, сточарството и риболовот до одбраната и поморскиот сектор, енергијата и таканаречените критични суровини.

Она што е кажано досега е на европско ниво; но ако ја погледнеме јужна Европа, она што е можност може да биде и ризик. Новиот Медитерански пакт има за цел да биде амбициозен договор за соработка за енергија и чисти технологии, што ќе биде од корист доколку се пристапи на рамноправно поле за игра и врз основа на реципроцитет, а не како друг механизам за преместување на производството на енергија во Северна Африка, дури и ако вработувањето и другите производствени трошоци се поевтини таму, бидејќи тоа може да ја зголеми зависноста. Ќе видиме.

Она што досега го знаеме е дека во последниве децении инвестициите и договорите за соработка со трети земји имаат негативен ефект врз европските економии; без разлика дали тоа е Мароко со Шпанија, или Кина со цела Европа, но особено со индустриската моќ на Германија. Поради оваа причина, би го поздравиле, доколку тоа се случи, воведувањето на европска предност во јавните набавки за стратешките сектори и технологии; ова треба да се прошири на сите економски сектори каде што производот или услугата на трети земји не се натпреваруваат на европските пазари под еднакви услови.