Subscribe
Главното оружје увезено од земјите од Блискиот Исток, вклучително и од традиционалните европски производители на оружје, во изминатите 10 години е широко користено во конфликти во регионот, вклучително и во Појасот Газа, Либан и Јемен, се вели во извештајот објавен претходно оваа година од тинк-тенк со седиште во Стокхолм. Според истиот извештај, повеќе од 80% од обемот на овој увоз на оружје бил испорачан, заедно со САД – кои се водечки извозник во регионот – од три земји од Европската унија. Тоа се Франција, Германија и Италија. Но, постојат неколку исклучоци меѓу европските земји кога станува збор за извозот на оружје во изминатата деценија во овој „жежок“ регион во светот. Додека Израел е само рангиран на 15-тото место во увозот на оружје во последните години, тој е рангиран на 9-тото место во светскиот извоз. А меѓу неговите главни купувачи се европските земји, уште еден аспект на врските меѓу земјите на ЕУ и Блискиот Исток. Земјите кои дале нарачки за израелската индустрија за оружје се, на пример, Германија, Финска и Словачка. Нарачката на Израел за испораки по 2023 година вклучува десетици системи за противвоздушна одбрана, оклопни возила, артилериско оружје и борбени авиони. Во пракса, Германија купила вооружување од Израел по една нарачка, но со особено висока вредност. Финска и Словачка за возврат, исто така, нарачаа израелски системи за противвоздушна одбрана помеѓу 2022-2023 година.
Германија и Франција, главните извозници на ЕУ на Блискиот Исток и Блискиот Исток
Според Стокхолмскиот меѓународен институт за истражување на мирот (СИПРИ), три европски земји – Франција, Германија и Италија – обезбедиле, заедно со САД, 81 отсто од увозот на оружје и муниција на Блискиот Исток во 2019-2023 година. Само Германија испорача 30% од својот увоз на оружје за Израел во периодот опфатен со извештајот на SIPRI, втор само по САД, од кои потекнуваа 69% од овој увоз. Најважните клиенти на Германија – сè уште петти по големина снабдувач на оружје во светот по САД, Франција, Русија и Кина – се земјите од Блискиот и Блискиот Исток. Само во 2020 година, вкупната вредност на извозот на оружје одобрена од федералната влада во Берлин за земјите вклучени во конфликтите во Јемен и Либија беше повеќе од 1 милијарда евра. Само за Египет, сумата беше рекордна од повеќе од 750 милиони евра, а уште повеќе од 300 милиони евра – за Катар. Дозволи за извоз на пониско оружје беа одобрени и за Обединетите Арапски Емирати, Кувајт, Бахреин и Јордан.
Минатата година Германија одобри дозволи за извоз на оружје во вредност од 323,2 милиони евра, што е 10 пати повеќе од износот одобрен во 2022 година. Најголем дел од испораките се за периодот по нападот на Хамас на 7 октомври врз Израел. Севкупно, вредноста на извозот на оружје на Блискиот и Блискиот Исток изнесува 1,180 милијарди, освен Израел, на кој дестинации се и Обединетите Арапски Емирати и Саудиска Арабија.
Германската одбранбена индустрија имаше добра година во 2023 година
Од финансиска гледна точка, 2023 година беше добра година за германската одбранбена индустрија, а за тоа придонесе извозот на фрегати и корвети во земји како Израел и Египет.
По избувнувањето на војната во Украина, Франција, која го проширува извозот на оружје, вклучително и искористувајќи ги ограничувањата за Русија, ја „симна од тронот“ Русија од второто место во генералниот пласман. Додека извозот на оружје на Русија падна за 53%, францускиот порасна за 47%. Не само санкциите наметнати на Русија, туку и притисокот од САД и некои европски земји врз земјите кои традиционално купуваат руско оружје го променија рангирањето. На пример, Египет, кој имаше намера да купи борбени авиони од руско производство, сега се свртува кон Франција за испорака на воени авиони. Франција го постигна тоа со развивање на својата индустрија за оружје во изминатите децении. Французите главно извезуваат авиони Рафал, како и подморници и фрегати.
Некои земји од Персискиот залив го зголемија обемот на увоз на оружје за да се спротивстават на иранското влијание, иако, како што забележува истражувач на СИПРИ, „во 2023 година, Иран направи убедливо најголема нарачка за увоз на оружје во последните 20 години, за 24 борбени авиони од Русија“. Од друга страна, во 2023 година, најспектакуларен пораст на увозот на оружје има во Катар, кој за четири години го зголеми обемот на увезено оружје речиси четири пати. Всушност, Катар беше, заедно со Саудиска Арабија, Кувајт и Египет, еден од главните трговски партнери на Западот во арапскиот свет.
Некои земји ја забранија продажбата на оружје на кралството како дел од напорите да се стави крај на граѓанската војна во Јемен, во која се бори арапската коалиција предводена од Саудиска Арабија. Многу од овие забрани, како оние во Соединетите држави во 2021 година, беа привремени. Во јануари 2021 година, Италија, исто така, трајно ја забрани продажбата на оружје на Обединетите Арапски Емирати, бидејќи тие беа дел од коалицијата предводена од Саудиска Арабија во војната. Меѓутоа, Италија неодамна најави нормализирање на односите со Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати и со тоа снабдување со оружје на двете богати земји од Персискиот залив.
По „арапската пролет“ за Египет се одобрени повеќе од 300 дозволи за извоз на оружје од ЕУ
Според извештајот на Amnesty International, во 2014 година, неколку земји-членки на ЕУ одобриле вкупно речиси 300 лиценци за воена опрема наменета за Египет. Според претставниците на организацијата, вкупната вредност на овие е повеќе од 6 милијарди евра. Извезената опрема се движи од мало оружје, лесно оружје и муниција до оклопни возила, воени хеликоптери, тешко оружје за борба против тероризмот и воени операции и технологија за надзор. Извештајот дојде кога Амнести интернешенел се пожали дека „речиси три години по масовните убиства што ја поттикнаа Европската унија да побара од земјите-членки да го запрат трансферот на оружје во Египет, ситуацијата со човековите права се влоши“.
Источноевропските земји, вклучително и членки на ЕУ, обвинети за нелегално „снабдување“ на оружје за војната во Сирија
Две години подоцна, во 2016 година, истрагата на Балканската медиумска истражувачка мрежа (БИРН) и Проектот за известување за организиран криминал и корупција (OCCRP) објави како, додека сирискиот конфликт ескалираше во 2012 година, осум источноевропски земји, вклучително и земји-членки на ЕУ, одобри извоз на оружје и муниција во Саудиска Арабија, Јордан, Обединетите Арапски Емирати и Турција – клучните пазари на оружје за Сирија и Јемен – во вредност од 1,2 милијарди евра. Според истрагата, илјадници јуришни пушки како АК-47, минофрлачи, ракетни фрлачи, противтенковско оружје и митралези, наводно, биле префрлени преку нов нафтовод од Балканот до Арапскиот Полуостров и земјите кои граничат со Сирија за да го поттикнат цивилното војна. Дозволите за извоз на оружје, наводно, биле доделени и покрај стравувањата на експертите и владата дека оружјето би можело да стигне до сириската опозиција, и без сомнение во спротивност со националните, меѓународните или договорите на ЕУ.
Помеѓу 2018 и 2022 година, битката за превласт во однос на снабдувањето со оружје за Африка беше меѓу Русија и Кина, битка што ја доби Русија која достигна пазарен удел од 26%. Добро е познато дека источноевропските земји произведуваат оружје, артилериски гранати и друга воена опрема со забрзано темпо, што доведе до значително зголемување на производството на оружје во Источна Европа во изминатата деценија. Полска ја има единствената источноевропска компанија во топ 100-те најголеми производители на оружје во светот, додека Чешката Република стана водечки снабдувач на оружје во ЕУ за Виетнам. За време на Студената војна, источноевропските земји беа меѓу најважните добавувачи на африканските земји. Во 2011 година, Чешка имаше продажба на оружје на субсахарските земји во вредност од 2 милиони евра. Помалку од една деценија подоцна, во 2022 година, Чешка извезе муниција, оружје, борбени авиони и други воени производи во 20 субсахарски земји во вредност од 32 милиони евра.
Иако ЕУ најави дека истражува, заклучоците од овие проверки кои би биле извршени како резултат на истрагата остануваат нејасни. Се верува дека муниција била испратена од источноевропските земји, вклучувајќи ги Босна, Бугарија, Хрватска, Чешка, Црна Гора, Словачка, Србија и Романија.