Subscribe
Соединетите Американски Држави се соочуваат со сериозна криза во секторот за јајца поради птичјиот грип, со значително намалување на домашното производство и драматично зголемување на цените.
За да се справи со ситуацијата, американската администрација побара помош од Европа, вклучително и Италија, за увоз на големи количини јајца. Сепак, одговорот од европските земји е негативен, поради силната домашна побарувачка и отсуството на производствени вишоци.
Пред една недела, амбасадата на Вашингтон во Рим контактираше со Unaitalia, Националната унија на синџири за снабдување со земјоделско-прехранбени производи за месо и јајца, за снабдување со јајца за покривање на следните шест месеци. Барањето, сепак, беше одбиено. „Имаме самодоволност која едвај достигнува 97 отсто“, објасни Руџеро Морети, претседател на Комитетот за јајца „Унаиталија“, нагласувајќи дека Италија не може да си дозволи дополнителни резерви. Морети, кој ја извршува и функцијата претседател на Европската асоцијација за преработувачи на јајца (ЕЕПА), потврди дека и другите европски земји, вклучувајќи ги Франција и Литванија, исто така го одбиле барањето на САД. „Точно знам дека Американците стапија во контакт со неколку европски земји и секогаш добиваа ист одговор“, рече Морети, истакнувајќи дека Европа нема доволен производствен вишок за да ги покрие потребите на САД.
Во Соединетите Држави, кризата со јајцата беше предизвикана од силниот бран на птичји грип. Според ЦДЦ (Центри за контрола и превенција на болести) и USDA (Одделот за земјоделство на Соединетите Американски Држави), повеќе од 162 милиони птици биле погодени од птичји грип од 2022 година. Само во последниот квартал од 2024 година, околу 20 милиони кокошки несилки умреле од вирусот, предизвикувајќи пад на производството. Оваа ситуација доведе до пораст на цените на јајцата во САД, каде што цената достигна 1.091,53 евра за 100 килограми, вредност многу повисока отколку во другите региони во светот. За споредба, во Европа просечната цена е 240,28 евра за 100 килограми, додека во Бразил е 181,79 евра, а во Индија само 83,43 евра.
Додека САД се борат со производствената криза, во Европа секторот на јајца доживува период на раст. Според Морети, потрошувачката на јајца во Италија се зголемува: во 2024 година се проценува дека биле потрошени околу 13,5 милијарди јајца, со зголемување на потрошувачката по глава на жител за десет единици во споредба со 2023 година. На европско ниво расте и побарувачката за јајца. Според ажурираните податоци на Европската комисија (февруари 2025 година), Франција е најголемиот производител во Европската унија, а потоа следат Германија, Шпанија, Италија и Полска. Сепак, ниту една од овие земји нема производствен капацитет да извезува големи количини во САД без да се загрози внатрешната рамнотежа на пазарот.
Соочена со одбивањето на Европа, американската администрација сега ќе мора да истражува други решенија за решавање на кризата со јајцата. Меѓу можните алтернативи се пазарите во Бразил и Индија, каде цените се значително пониски. Сепак, дури и во овие случаи, САД може да наидат на тешкотии, со оглед на потребата од ригорозни стандарди за квалитет и здравје за увоз на храна. Друга опција за Соединетите држави може да биде зголемување на домашното производство преку стимулации за производителите и мерки за борба против ширењето на птичјиот грип. Меѓутоа, бидејќи ова е криза што го зафати секторот веќе неколку години, за закрепнувањето на производството може да биде потребно време.
Кризата со јајца во Соединетите Држави ја нагласува кревкоста на земјоделско-прехранбениот сектор во услови на големи здравствени итни случаи. Барањето за помош упатено до Европа покажа како Стариот континент се соочува со сопственото зголемување на внатрешната побарувачка, што го оневозможува одржувањето на извонреден извоз во САД. Со вртоглаво растечките цени и намаленото домашно производство, американската администрација сега ќе мора да најде нови стратегии за да одговори на вонредната состојба. Глобалниот пазар на јајца се соочува со значаен предизвик, кој може да има реперкусии не само врз потрошувачите, туку и врз земјоделската и трговската политика на главните земји производители.
Алесандро Фиорентино