Subscribe
По изборите во Германија, многу се зборуваше за успехот на екстремната десница. Конзервативната ЦДУ навистина напредуваше и ќе може да формира влада, но изборниот успех беше запрен од радикалната десничарска АФД.
Но, исто така, треба да се забележи дека владејачките германски социјалдемократи нагло назадуваа и дека тоа ја потврдува тенденцијата што ја гледаме и во остатокот од Европа. Политичката левица нема одговори на прашањата кои во моментов ја карактеризираат европската политика. И кога ќе добијат шанса да владеат, не успеваат.
Во Германија, социјалдемократите под водство на Олаф Шулц се вратија од 25,7 отсто од гласовите на изборите во 2021 година на 16,4 отсто во 2025 година. По само неколку години владеење, гласачите јасно покажаа што мислат за германските социјалдемократи. Во Британија владеат лабуристите. Но, тоа е затоа што ториевците се распаднаа по 14 години на власт и затоа што британската десница е поделена меѓу традиционалните десничарски ториевци и нивните предизвикувачи Reform UK. Сепак, треба да се забележи дека лабуристичката влада е веќе крајно непопуларна и ужива рекордно ниска поддршка од гласачите во анкетите. Во истражувањето спроведено на 23 и 24 февруари , 22 отсто од Британците велат дека ги поддржуваат лабуристите, додека двојно повеќе поддржуваат една од двете конзервативни партии – ториевците 22 отсто, реформите во Велика Британија 25 отсто.
Во Шведска, шведските социјалдемократи владееја помеѓу 2014 и 2022 година. На изборите во 2022 година, тие на своите изборни плакати изјавија дека „Шведска може подобро“. Така, партијата повеќе или помалку отворено призна дека нејзината политика била лоша за Шведска. Изгледа дека гласачите се согласија и гласаа во десничарска влада. Последниот социјалистички претседател на Франција, Франсоа Оланд, владееше од 2012 до 2017 година. Тој не успеа толку целосно во својата амбиција да ја намали невработеноста што дури и не се кандидираше за реизбор. Наместо тоа, претприемничкиот Емануел Макрон стана претседател откако тој самиот раскина со Социјалистичката партија и создаде свое центристичко политичко движење.
Основниот проблем за политичката левица во Европа е што историјата во моментов бара конзервативно ресетирање на западното општество. На Европа и требаат политички лидери кои можат да се справат со илегалната миграција, кои сериозно го сфаќаат криминалот и кои се осмелуваат повторно да почнат да зборуваат за европската култура и идентитет. Дополнително, потребни ни се политички лидери кои се осмелуваат да се спротивстават на централизирачките тенденции што ги гледаме од Брисел. Европската економија во моментов заостанува. И ако сакаме да веруваме во сите класични национални економски теории за тоа како се создава богатството, потребна е помала регулатива и поголема слобода за европските компании ако сакаме да бидеме чекор со Азија и САД.
Затоа на Европа и треба балансирана комбинација помеѓу вредносниот конзерватизам и пазарното размислување. Ние Европејците мора да бидеме свои, но мора да бидеме и инвентивни и конкурентни. Култура, идентитет, закон и ред, традиции, но и пазарна економија. Сето ова е потребно. И тешко дека партиите од левата страна можат да го поправат тоа. Што, меѓу другото, толку јасно го покажува политичкиот развој во Германија во последно време.
За жал, мора да признаеме дека и десничарските партии го загубија патот. Ториевците во ОК се покажаа неспособни да се справат со миграцијата по Брегзит и затоа сега ја губат поддршката за реформите во ОК. Демохристијаните во Германија, исто така, се отворија за премногу нерегулирана миграција и одлучија најголемата индустриска нација во Европа постепено да ја исфрли целата нуклеарна енергија. Во Шведска – земја која долупотпишаниот добро ја познава – на сличен начин беше традиционалната десничарска влада која на почетокот на 2010-тите ја дерегулира миграцијата и ја ослободи контролата врз тоа кој влегува во земјата.
Во овие три земји десничарските влади се казнети од гласачите. Меѓутоа, проблемот на гласачите е што левичарските влади што ги добија се покажаа неспособни да се справат со проблемите што луѓето сакаа да се решат. И тоа е едноставно затоа што не е социјализмот, социјалдемократијата или која било друга форма на левичарски радикализам решението за проблемите што ги имаме сега во Европа, туку конзервативната десничарска политика. Да земеме неколку примери за да покажеме зошто.
Социјалистите сакаат јавна сопственост. Затоа и тие го сакаат јавното владеење. Вклучувајќи го и управувањето со финансиите. И овде системот на ЕУ, кој некогаш беше наменет да функционира само како зона за слободна трговија – има тенденција да ги извршува обврските на економската левица. Затоа што кога ЕУ, преку фондовите Корона и други алатки за прераспределба на ресурсите, ќе почне да контролира во што треба да го инвестираат европските економии, тогаш економијата ризикува да ја изгуби ефикасноста. Ако инвеститорите и индустријалците станат позаинтересирани за пристап до пари од грантови отколку за инвестирање на сопствен ризичен капитал, тогаш пазарната економија нема да работи толку ефикасно.
Социјалистите и левичарите воопшто (особено еколозите) исто така сакаат морални совети. Политиката мора да се вклучи и да ја реализира еднаквоста, социјалната правда и климатската паметност. Затоа, политиката мора да се вклучи и да обезбеди економијата да работи во согласност со етиката на левицата. Се разбира, разумно е и деловниот свет да придонесе на свој начин за општествениот напредок и за неопходните размислувања кон животната средина. Но, кога левичарските политичари сакаат да стапнат и премногу да го контролираат деловниот свет, тоа на крајот ќе чини во однос на конкурентноста и просперитетот. И тоа е она што го гледаме во моментов. Треба да ја ослободиме пазарната сила наместо да ја оптоваруваме со уште повеќе регулативи.
Во ДНК на левицата е и борбата против социјалните „неправди“. Ова им отежнува на социјалдемократските влади да се справат со структурните општествени проблеми кои се создаваат или барем се влошуваат со големиот прием на бегалци. Во Шведска, извештај за привлекување внимание дојде во 2020 година од деловна организација наречена „Entreprenörskapsforum“ каде што беше покажано дека делот од шведското население што е родено надвор од границите на Шведска има многу помал степен на самодоволност од просечниот Швеѓанец. Овде зборуваме за „степен на вработување“ и за „степен на самодоволност“. Тоа значи дека луѓето кои имаат работа сè уште не можат да се издржуваат бидејќи платата не е доволна за трошоците за живот и за трошоците на кое било дете. И нискиот степен на самодоволност се однесуваше пред се на сите мигранти кои дојдоа во Шведска од Блискиот Исток и Африка:
„Во 2016 година, стапката на вработеност за домашно родените луѓе (вклучувајќи ги и лицата родени во Нордијците) беше 89 отсто, додека стапката на самодоволност беше 73 отсто. 30 процентни поени пониски отколку кај домашно родените“.
Тоа се проблеми кои можат да се решат со ограничување на видовите на имиграција што сосема очигледно води до економски проблеми. Но, исто така, со водење нова и позахтевна економска политика. Доколку постоеја појасни барања за самодоволност за да останете во Шведска, би било можно овие бројки да се зголемат. Значи, помала одговорност за јавноста, а повеќе за самиот поединец.
Но, тоа се реформи кои европските левичарски партии не можат да ги спроведат. Тие се заглавени во нивната застарена идеолошка реторика каде што политиката пред се треба да има за цел да ја исправи неправдата. Политичката деловна идеја на левицата е да се запре неправдата, а ова размислување го оневозможува поставувањето на барањата што треба да се постават за да им се дозволи на луѓето да емигрираат и да им се дозволи да останат.
Воопшто не е чудно што европските левичарски партии моментално или губат на избори или се прават непопуларни. Ни треба нешто сосема поинакво од политиката што тие сакаат да ја видат. Ни треба пазарна економија, зајакнат европски идентитет, реформирана миграциска политика и пред се вистинско прифаќање на одговорноста за нашата заедничка иднина.