fbpx

Нема инвестиции во вештачка интелигенција без преиспитување на европскиот енергетски развој

Наука и технологија - февруари 18, 2025

Беше лесно да се замисли дека прашањата поврзани со развојот на вештачката интелигенција ќе добијат повеќе простор во дебатата на меѓународно ниво со текот на времето. Ова беше потврдено, на пример, со сесијата на Г7 предводена од Италија на самитот во Пуља од 13 до 15 јуни, фокусирана токму на овие прашања. Во таа прилика, премиерот Џорџија Мелони дури го доби присуството на понтифот, кој ја отвори постапката со просветлен говор во кој го изрази своето восхитување и загриженост за инструментот што тој го опиша како „фасцинантен и огромен“, кој се движи помеѓу етиката и алгоритиката.

НАЈАВИ ЗА ИНВЕСТИЦИИ
Темата на вештачката интелигенција сега се враќа во меѓународната дебата, пред се поради желбата на Илон Маск да го прошири својот интерес на ова поле. Второ, поради најавата на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, на пленарната сесија на Акциониот самит за вештачка интелигенција во Гранд Пале, со која би сакала да предложи преку ЕУ инвестиција од 200 милијарди евра во развојот на вештачката интелигенција. Она што го најави фон дер Лајен е сојуз меѓу институциите на Европската унија и некои важни приватни партнери. Иницијативата, наречена „Иницијатива за шампиони на вештачка интелигенција на ЕУ“, обединува повеќе од шеесет компании, вклучително и големи индустриски групи како што се Ербас, Лореал, Мерцедес и Сименс, како и технолошки партнери, вклучително Spotify и Mistral AI. Целта што ја бара претседателот Фон дер Лајен со оваа нова иницијатива е да ја направи Европа главен играч во областа на технолошкиот развој и вештачката интелигенција. Желба која би одела рака под рака со одлуката на Европската унија да се фокусира на гигафабриките, за кои веќе се наменети 20 милијарди евра.

СТОП ДО МУСК И ПОЗИЦИЈАТА НА САД
Непријателската понуда на Илон Маск за OpenAI (наводно, 97,4 милијарди долари) била направена со цел да се врати сопственоста на компанијата што ја коосновачил јужноафриканскиот тајкун. Трансакција која дојде во исто време со присуството во Париз на Сем Алтман, поранешен партнер на Маск и сегашен извршен директор на OpenAI. Репликата на Алтман, кој во пракса ја означи продажбата на компанијата како невозможна, беше да понуди (провокативно) 9,74 милијарди за купување на X од Маск. Реакцијата на која многу коментатори исто така укажаа како дел од првичната американска неизвесност за финалниот документ од состанокот во Париз, на кој присуствуваше и американскиот потпретседател Џеј Ди Венс. Потписот на САД, како и оној на ОК, не дојде на крајот (додека потпишаа 61 земја, вклучувајќи ги Кина и Индија) главно поради пасусите во кои се изразува подготвеноста да се развие инклузивна вештачка интелигенција. Всушност, сега е јасно дека една од битките на тајкунот е против елементите на инклузивност во американското општество и екстремистичките пристапи на будната култура. Венс во својот говор истакна дека треба да се воздржи од развивање на секторот за вештачка интелигенција со режими кои се сметаат за авторитарни или дури и со земји кои имаат прекумерни регулативи. Нападот во вториот случај дефинитивно е врз Европската Унија, која во неколку наврати беше обвинета за пререгулаторен пристап кон вештачката интелигенција и развојот на секторот од странска голема технологија. Ова е елемент на притисок што самиот Венс веќе го користеше, заканувајќи се дека ќе оди толку далеку што ќе се повлече од Атлантската алијанса доколку Европската унија интервенира против платформата Х на Илон Маск.

ПРОИЗИМУВАЊЕ НА ЕНЕРГИЈАТА
Сосема освен меѓународните економски шпекулации и инвестициските проекти презентирани од претседателот на Европската комисија, постојат некои многу неодамнешни податоци кои можат да додадат фундаментални елементи на дебатата за вештачката интелигенција. Ова се бројките дадени од последниот извештај на непрофитната организација „Надвор од фосилните горива“, кои се чини дека се судираат со целите за технолошки развој на Европската унија и со многу нагласениот (на идеолошки начин, додека дебатата ја држи подалеку од конструктивна критика) Зелен договор. Податоците главно се однесуваат на потрошувачката на енергија од центрите за податоци на европско ниво и прогресивното зголемување што оваа потрошувачка би можело да го има во следните пет години. Затоа, не зборуваме за долгорочни анализи, туку за бројки кои се однесуваат на следните пет години. Всушност, се проценува дека до 2030 година, центрите за податоци би можеле да трошат 287 TWh годишно, што е зголемување од околу 160% во споредба со сега. Оваа потрошувачка би можела да биде поттикната главно од развојот и употребата на вештачка интелигенција и би можела да се спореди со потрошувачката на енергија на Шпанија во 2022 година. Се разбира, кога се анализираат овие бројки, станува јасно дека ако растечката побарувачка за електрична енергија не може целосно да се поддржи од обновливите извори (исто така, со оглед на строгите цели наметнати од Европската унија на земјите-членки, доколку не продолжи важната улога на горивото во наредните години). Снабдувањето со енергија на Европската унија. Токму во ова сценарио, диверзификацијата на изворите на енергија, без предрасуди или предрасуди, што беше предложена во неколку наврати – вклучително и од владата на Мелони за Италија – може да биде вистинска отскочна штица за технолошкиот развој и за дигиталниот пресврт што е толку многу потребен меѓу земјите-членки на ЕУ.

ФАКТОРОТ ЕНЕРГИЈА И МЕЃУНАРОДНИОТ ПЕЈЗАЈ
Енергетските фактори и редизајнирањето на пејзажот за снабдување се, според тоа, елементи кои целосно влегуваат во дебатата за технолошкиот развој и вештачката интелигенција на ниво на ЕУ. Заедничката цел секако не е да се префрлат земјите-членки на споредна улога од технолошка и дигитална гледна точка во споредба со САД или Кина. Европската унија всушност мора да ги има сите карактеристики за да игра улога како партнер и рамноправно со другите големи трговски и технолошки сили. За да се направи ова, сепак, неопходно е да се изградат инфраструктури и да се преиспитаат изворите на снабдување без идеолошки предупредувања и предуслови. За да се осигураме дека можеме да преминеме од принципиелни изјави кон факти, дебатата за Европскиот зелен договор или за дигиталниот пресврт на земјите-членки не може да ја занемари реорганизацијата на изворите на енергија, која не може да се поврзе само со желбата да се намалат емисиите без да се земат предвид националните специфичности и праведните очекувања на народите и економиите на поединечните земји-членки. За да се направи ова, не може да се справиме со кризите и предизвиците на меѓународната сцена само со идеолошки предрасуди. Она што ѝ треба на Европската унија во моментов е да се врати на анализирање на проблемите и прашањата со обновена свежина на погледите, со отворен ум. Се разбира, по 24 февруари 2022 година, со руската инвазија на украинска територија, диверзификацијата на снабдувачите со енергија стана клучно прашање за ЕУ. Замената на снабдувањето со гас од Русија ја стави Италија во централна улога во врска со снабдувањето со енергија. Нејзината географска положба во центарот на Медитеранот ја става Италија во позиција да биде клучен играч во реорганизацијата на снабдувачите со енергија во Европа. Но, поентата што секогаш треба да се има на ум во овој процес – кој сигурно нема да трае долго – е дека економските очекувања и очекувањата за раст на државите не можат да се надминат. Ова значи дека мора да се гарантира автономијата на членките при одлучувањето за сопствената енергетска мешавина, во согласност со индустрискиот план и планот за раст на една нација. И сето ова треба да биде придружено со политика за зголемување на инвестициите во истражување и развој кои одат рака под рака со енергетскиот суверенитет и независноста. Дигиталниот развој и инвестициите во вештачката интелигенција, под никакви околности, не можат да се одвојат од реорганизацијата на европскиот енергетски систем.