Подобрување на условите за работа на самовработените

Доста често, постои тенденција за подобрување на условите за работа на самовработените преку претворање на нив во вработени, како самовработените да се фатално предодредени да бидат најслабиот дел на пазарот на трудот.

Сепак, многу самовработени уживаат во нивниот статус, бидејќи тој им служи на нивната вокација, обезбедува флексибилност и поттикнува професионален успех. Според оваа премиса, разумна владина политика би била да се подобри нивната заштита без да се поткопува нивниот правен статус.

Дали Европската Унија направи нешто во овој поглед? На 29 септември 2022 година, Европската комисија објави збир на упатства за примена на правото на ЕУ за конкуренција на колективните договори во однос на условите за работа на самовработените лица, вклучувајќи ја и нивната плата.

Ова значи дека пристапот за заштита на ЕУ кон самовработените е преку колективни договори и, особено, со појаснување или олабавување на некои антимонополски правила кога се применуваат за самовработените, а не за претпријатијата.

Насоките содржат опис на различни видови колективни преговори, од договарање преку социјални партнери или други здруженија до директни преговори на група соло самовработени лица или нивни претставници. Тие, исто така, опфаќаат случаи кога самовработените лица, поединечно или групно, сакаат да бидат опфатени со постоечки колективен договор („опт-ин“) склучен помеѓу нивната друга страна и група работници/самостојни самовработени лица.

За какви услови можат да преговараат? Ваквиот фокус на заштита ги вклучува платата, другите бенефиции, работното време, празниците, отсуството, физичките простори каде се работи, обврските за здравје и безбедност при работа, осигурување и социјално осигурување.

Првата линија на критика против овој пристап е дека тој се фокусира само на одредбите за анти-труст. Сигурно и земјите-членки и Европската унија би можеле да направат многу повеќе за да ја поттикнат заштитата на самовработените.

Второ, конфронтацискиот пристап е типичен за социјалистичкиот начин на размислување: самовработените треба да користат колективно договарање за да бараат што инаку би им било одбиено. Но, каде е улогата и лидерството на владата кон подобрување на заштитата на самовработените? На крајот на краиштата, за што служат политичарите според оваа визија на Европската комисија?

Напротив, пошироката заштита на самовработените може да се подобри преку фондовите на ЕУ. На пример, во Шпанија едно од пет евра не се ни искористени, што изнесува повеќе од 8 милијарди секоја година. Доколку таквите износи не се правилно доделени пред септември 2026 година, тие ќе бидат изгубени.

Ова го препозна и г-ѓа Надја Калвино, поранешна министерка за економија во социјалистичко-комунистичката влада и моментално шеф на Европската инвестициска банка во Луксембург. Повеќе од 37 милијарди евра од фондовите на ЕУ во Шпанија се уште не се идентификувани со конкретни проекти.

Сепак, тоа не е само одговорност на националните влади. Сегашните регулативи за корист од средствата се сложени и бирократски, особено за регионалните администрации, кои не се запознаени со сложеноста на Брисел.

Регионалните влади во Шпанија, исто така, се жалат дека националната влада не ги земала предвид при дизајнирањето на планот. Ако ја примениме оваа состојба на самовработените, последицата е дека тие не можат да имаат корист поради дисфункциите во територијалната структура на моќта.

Најјасен парадокс е можеби тоа што Шпанија мораше да ја намали својата заштита од невработеност за да и се доделат средства од ЕУ. Со други зборови, на една земја и се задржуваат 10 милијарди евра кои би можеле да се искористат за зголемување на социјалната заштита на самовработените доколку дополнително ја намали заштитата во однос на вработените. Националните работници губат двапати благодарение на Брисел. Не е ни чудо што толку многумина ја гледаат Европската унија како закана за нивниот живот и дека им служи на интересите на трети земји и нивните граѓани.

Според ова сценарио, останува сомнително дали ЕУ треба да располага со дополнителни средства. Не само преку трансфер на поширок буџет на земјите-членки на Унијата, туку и преку зголемување на нејзиниот профит , како што беше предложено. Спасувањето на економиите кои претставуваат социјален проблем, вклучувајќи ги и нивните самовработени, би било една работа; дистрибуцијата на евтини заеми за да ги зароби земјите-членки и нивните следни генерации со мамката на одбранбените потреби е друга работа.

Извор на сликата: Премиер Џобс ОК