Subscribe
Помеѓу европскиот сон и руското влијание. Грузија ѝ намигнува на Европската унија, но мора да смета и на Кремљ, неговото минато и сегашност. Само неколку месеци до изборите за обновување на својот парламент, поранешната советска република, која се стекна со независност во 1991 година, мора да избере страна. Ситуацијата во Тбилиси е деликатна и причината лежи зад предложениот предлог-закон за транспарентност на странско влијание. Додека за владејачкото мнозинство – претставено од партијата Грузиски соништа – предлог-законот е неопходен, за претседателот на Републиката, Саломе Зурабичвили, тој е неуставен и е во спротивност со стандардите на Европската унија. Затоа проевропскиот Зурабичвили минатиот 18 мај реши да стави вето на неговото одобрување, знаејќи многу добро дека нејзиното мислење ќе биде заобиколено од оние кои со 84 од 116 гласа „за“ го промовираа она што беше преименувано во Законот за странски агенти. Како што беше лесно да се предвиди, парламентарната комисија го отфрли одбивањето на претседателот и ја пренесе конечната одлука на гласање на парламентарците.
Воведен пред една година, Законот за раздор беше вратен пет месеци пред гласањето и, според дизајнот на Грузиските соништа – политичката сила основана од милијардерот Биџина Иванишвили – предвидува сите институции кои добиваат повеќе од 20 проценти од нивните средства од во странство би требало да се регистрираат како организации кои ги следат интересите на странска сила. Уредба што во многу аспекти наликува на руска норма од 2022 година и се очекува да влијае на приближно 25.000 профитни и непрофитни компании, кои се сметаат за медиуми или претпријатија за слободни информации и комуникации, невладини организации и непрофитни здруженија.
Тензиите од институционалните сали се префрлија на улиците. Протестите на граѓаните кои го поддржуваат европскиот курс на државата беа задушени од полицијата. Брисел внимателно набљудува, а исто така и Москва, заинтересиран набљудувач. Во рамнотежа сега е и статусот на земјата како кандидат за членство во Европската унија.
Во март 2022 година, неколку недели по инвазијата на Украина, грузиската влада – плашејќи се од можно проширување на конфликтот и хегемонијата на Москва – поднесе барање за влез во ЕУ. Во јуни 2023 година дојдоа мислењата на Европската комисија и советот, а минатиот декември следеше последниот чекор: статус на земја кандидат за проширување на границите на Европската унија. Од Rue de la Loi, седиштето на Европскиот совет, во Тбилиси беа испратени условите што треба да се исполнат за да се оствари европскиот сон. За да го заврши процесот, Грузија мора да покаже дека ги споделува вредностите на Унијата, да продолжи да напредува во реформската агенда и да ги исполни барањата наведени во извештајот на Комисијата. Правилата својствени за јавната администрација и јавните набавки, како и економските стратегии, завршија под лупата на Брисел. Дополнително, сè уште се очекува усогласување со политиките на ЕУ за рестриктивни мерки против Русија и Белорусија.
Законот за раздор се заканува да доведе се во прашање. По одобрувањето на правилото за „транспарентност на странското влијание“, Унијата ги повика премиерот Иракли Кобахидзе и неговата влада да го повлечат законот, одржувајќи ги своите обврски кон Брисел и признавањето на статусот на земјата кандидат. Жозеп Борел, како висок претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, експресно изјави за печатот дека 27-те земји на ЕУ размислуваат да усвојат соодветни и адекватни одговори доколку Грузиските соништа не отстапат. За да се продолжи, сепак, ќе биде потребно единство на целта и едногласна резолуција, кои во моментов ги нема. Всушност, не сите 27 се согласуваат дека законот инспириран од проруско е тешка работа или ги загрозува основачките вредности на ЕУ.
Во меѓувреме, претседателот на Републиката, Саломе Зурабичвили, одигра на нејзината карта. Таа побара од проевропските партии во нејзината земја да се придржуваат до документот за политика „Грузиската повелба“, еден вид манифест во кој се истакнати сите приоритети наведени од Европската комисија за завршување на патеката преземена во март пред две години. Документот би можел да се спореди со громобран и ќе биде претставен во Брисел со цел да се купи малку време. Затоа што на 26 октомври народот ќе излезе на гласање за обновување на Собранието и граѓаните може да гласаат за Европскиот сон и против Грузиските соништа.