Постојани сенки на зелената транзиција

Г-дин Кристианс Подниекс објави извештај од јули 2024 година за Партијата ECR со наслов „Балансирање на амбицијата и реалноста“, каде што ги испитува предизвиците во таканаречената Зелена транзиција на Европската унија. Дали е воопшто изводлив Зелениот договор на г-ѓа Фон дер Лејен за постигнување климатска неутралност до 2050 година? И кои се нејзините сегашни и идни влијанија? Веќе претрпевме некои последици. Цените на енергијата пораснаа многу пред руско-украинската војна; ситуацијата е уште полоша за земјите-членки кои не сакаат да имаат нуклеарна енергија во нивната мешавина. Вториот европски трговски систем (ETS2) на кој компаниите ќе плаќаат за фосилните горива што ги користат ќе ги чини крајните возачи дополнителни 50 центи по литар од 2031 година. Во примарниот сектор, „Законот за обновување на природата“ се чини дека уништува наместо обновува. Не е ни чудо што јавната поддршка е многу помала и различна од она што обично го наведуваат претставниците на Европската комисија. Особено, идната забрана „Fit for 55“ за нови бензински и дизел автомобили е многу непопуларна мерка. Наспроти ова сценарио, бранителите на Зелената транзиција ја истакнуваат позитивната страна на стратегијата: наводно засилување на технологиите за чиста индустрија, означени како „Net-Zero“ (сонце, ветер, батерија/складирање, топлински пумпи, електролизери, биогас/биометан, зафаќање и складирање на јаглерод и мрежни технологии). Сепак, седум земји-членки се спротивставија на дополнителни средства од ЕУ за нивно финансирање. Понатаму, оваа технолошки неутрална стратегија нè потсетува на неуспешната советска планска економија, наспроти послободен пазар базиран пристап со креативност и ефикасност во центарот. Од друга страна, нето-нула технологиите многу зависат од критичните компоненти, како што се батериите и суровините, и двете главно доаѓаат од Кина. Законот за критични суровини го ограничува годишното купување на стратешки суровини по земја на максимум 65%; но повторно, на оваа ограничувачка политика и недостасува соодветна позитивна страна, како што се стимулации за домашно рударство и производство. Извештајот на партијата „Подниекс-ЕЦР“ вклучува студија на случај за влијанието на Зелениот договор врз автомобилскиот сектор на ЕУ. За среќа, забраната „Fit for 55“ за возила со согорување вклучува клаузула за ревизија од 2026 година во корист на Собранието. Италијанскиот премиер Џорџија Мелони ја смета оваа методологија „идеолошка глупост, која апсолутно мора да се коригира“. Поразумно би било да се фокусираме на постари возила, кои имаат повисоки емисии. Со поновите мотори со согорување, емисиите драстично паѓаат секоја година. Зошто тогаш да ги забрани? Згора на тоа, електричните возила се скапи, па дури и недостапни за голем дел од потрошувачкиот пазар, па возачите имаат тенденција да ги задржат своите постари автомобили, со што се зголемуваат емисиите. Токму спротивното од она кон што цели на Комисијата. Покрај тоа, и покрај напредокот во технологијата на батерии, постои широко верување дека идните модели ќе бидат супериорни, што дополнително ги одвраќа сегашните купувања. Во мај 2023 година, продажбата на електрична енергија сочинуваше 13,8% од пазарот, додека оваа бројка падна на 12,5% една година подоцна. Кинеските електрични возила се поевтини поради владиното финансирање; на краток рок, ова е поволно за потрошувачите, но со цел да се справи со нелојалната конкуренција, Европската комисија може да ја зголеми својата тарифа од 10%, со што ќе ја намали предноста за крајните купувачи на Унијата. Дополнителна пречка за купувачите на електрични возила е малата достапност на точките за полнење. Дури и прогнозите на Европската комисија се чини дека немаат амбиција во споредба со она што го бара потенцијалната побарувачка. Полошо од тоа, над 60% од точките за наплата на ЕУ се концентрирани во само три земји-членки (Холандија со 23%, и Германија и Франција со по 19%); што покажува не само социо-економска поделеност во планот на г-ѓа Фон дер Лајен, туку и територијална поделба. Конечно, приватното финансирање ќе биде достапно само доколку развојните проекти гарантираат сигурност на инвестициите, што е значаен знак прашалник за предизвикувачкиот потфат Зелен договор. Извор на сликата: Business Insider