САД, Русија и ЕУ: Анализирање на актерите пред контекстот

Со голема веројатност, кога станува збор за револуцијата која моментално ја доживуваме, сè уште не сме во позиција да можеме да дефинираме и анализираме нови парадигми на меѓународните односи. Иако контекстот во кој живееме претрпе – и продолжува да претрпува секојдневно – суштински промени во системот на односи меѓу државите и меѓу големите сили, дефиницијата за нов стандард на дијалог веројатно сè уште е далеку од тоа да биде изразлива. Ваквата анализа, направена во сегашниот момент, сепак ќе страда од многу елементи и податоци што недостасуваат. Пред сè, улогата што ќе ја имаат САД и Европската унија во решавањето на конфликтот меѓу Русија и Украина. Како и секако тежината што трговската политика диктирана од претседателот Доналд Трамп може да ја има на меѓународните пазари. На европскиот континент, во канцелариите и меѓу институциите на Европската унија, тогаш ќе треба да ја разгледаме тежината што ќе ја има во блиска иднина политиките за преуредување, пред сè, програмата „Rearm Europe“. Затоа, дури и ако сè уште не е зрело времето за детална анализа која може да ги претстави новите обрасци на толкување и истражување, сепак можеме да почнеме да ги составуваме сите елементи што ќе ја градат оваа анализа во иднина. Особено ако имаме за цел да ги оцениме овие сценарија од конзервативна перспектива и со идеја за зголемена тежина на конзервативните сили во европските институции и во владите на земјите-членки.

КОНФЛИКТОТ ВО УКРАИНА И ЛОГИКАТА НА РУПТУРА
Во конфликтот што започна со инвазијата на Украина од страна на московските трупи, главните актери во моментот – освен владата и украинскиот народ кои продолжуваат да се борат и покрај променетото и променливо меѓународно сценарио – секако се САД на Трамп, Русија на Путин и Европската унија во пресрет на процесот на повторно вооружување кој сега изгледа речиси неизбежен. Тоа се гледишта кои не можат да се занемарат во идната анализа, особено што потезите на двете велесили и земјите-членки на Европската унија би можеле да станат основа за толкување на следните меѓународни кризи. Не може да се занемари агресивниот став што го зазеде Кремљ – во минатото со Крим, со Донбас и од 2022 година со инвазијата на украинска територија. Особено ако се погледне што би можело да се стави на можната преговарачка маса, било да е тоа во Ријад или на друго место. Секако за Москва, во моментов, моменталното завршување на конфликтот не е приоритет. Надежта на Путин е сигурно дека ќе може да седне и да преговара со Киев или Трамп од посилна позиција. Дури и уште еден километар од окупираната територија, според логиката на Кремљ, има тежина и во однос на конфликтот и на меѓународно ниво, а да не зборуваме за резонанцијата што Путин се надева да ја постигне дома. Потоа, тука е и поглавјето за санкциите наметнати на Русија во последните години што сигурно ќе стане тема на дебата. Доволно е да се каже дека самиот Трамп во последниве денови се врати да ги евоцира, зборувајќи за индиректни давачки за руската нафта доколку Путин не го почитува американското посредување. Според тоа, погледот на тајкунот е секако насочен во насока на Москва, иако во економската логика што ја отелотворува ова ново претседателство, важноста на Кина не може да се потцени. Даноците кои ќе бидат наметнати во наредните денови, а кои сигурно ќе имаат одговор од големите светски економии, се уште е многу тешко да се анализираат. Реципроцитетот, кој беше доведен во прашање и може да се разгледува од случај до случај, исто така ќе биде клучен фактор за оценување на односите со САД во блиска иднина. Пофаворизираните земји би можеле помалку да страдаат од тарифите на претседателот Трамп, додека „дипломатската непристојност“ може да натежне на паричникот на државата и нејзините граѓани. Во ова сценарио, одговорот на пазарите и одговорот на Европската унија, на пример, ќе играат улога во претстојната анализа на балансите и кризите во меѓународниот пејзаж во наредните месеци.
Одговорите на Европската унија и нејзините земји-членки на овие изменети сценарија секако се меѓу најинтересните елементи во моментов. Заладувањето на американскиот момент кон европската безбедност е првиот од проблемите со кои се соочуваат членките на ЕУ, барем од аспект на безбедносната доктрина. Еден инструмент за справување со оваа непредвидена ситуација е, секако, планот „Rearm Europe“, кој има за цел прогресивно зајакнување на индустриската база (повторно со поглед на одбраната, но не само) со инвестиции, развој и набавки што можат заеднички да ги направат земјите-членки: основата на стратешката конвергенција која исто така е поврзана со составот на различните воени доктрини на европските оружја. Сепак, не сите канцеларии заземаат ист став кон овој интерес, исто како што не сите влади се подготвени да ја промовираат можноста за директна интервенција на украинска територија. Самата Италија во неколку наврати изјави дека секоја мисија мора да биде сошиена во рамките на повисок меѓународен мандат.

ПРЕВОРЕМУВАЈТЕ ЕВРОПА: ДЕБАТА ВО ЕВРОПСКИТЕ КАНЦЕЛАРИ
Се разбира, досегашните размислувања мора нужно да ја земат предвид внатрешната состојба во поединечните земји-членки на ЕУ. Внатрешната дебата отсекогаш била најшироко перцепирана и најразбирлива од јавноста, исто како што токму внатрешните вести се најмногу покриени од мејнстрим медиумите. И покрај тоа, во последните недели не можеше да се занемари дебатата за програмата Rearm Europe претставена од претседателката на Европската комисија Урсула Фон дер Лајен, исто така на внатрешниот фронт на поединечните земји-членки. Прашање кое на национално ниво ги подели мнозинството и опозициите, како и отвори дивергенции дури и во самите владини коалиции. Еден од случаите што може да се земе како пример е оној на италијанската влада, каде што постепено се кристализираа различни позиции меѓу компонентите на коалицијата на премиерот Џорџија Мелони. Но, планот за одбрана и финансирање на Брисел создаде многу несогласувања во многу европски канцеларии. Во Холандија, на пример, ситуацијата стигна до точка што парламентот во Амстердам гласаше против проектот на Фон Дер Лејен. Со два гласа за поштеда, парламентарците го принудија премиерот Дик Шуф ​​(во корист на насоките од Брисел) да го блокира учеството на Холандија. Ова гласање го поддржаа и партиите од владината коалиција, сите освен либералите, кои беа за идеите на Фон Дер Лајен. Основниот концепт беше дека трошоците за одбрана не треба да станат заедничка работа со другите земји-членки, туку ресурсите треба да останат да се постапуваат на строго национално ниво. Дури и за Шпанија, со владата на Педро Санчез, се зборуваше за поделба на темата „Превооружување на Европа“ меѓу Социјалистичката партија, подготвена да се потпише на насоките од Брисел, и левичарската коалиција Сумар, многу поскептична. Всушност, и Podemos и Izquierda Unida ги изразија своите спротивни позиции, исто така поддржани од партиите поврзани со каталонскиот и галицискиот регион. Потоа, тука е случајот со Франција, каде премиерот Макрон отворено ја поддржува потребата од зголемување на инвестициите во одбраната, додека опозициските партии зазедоа многу посомнителен фронт за тоа што да прават. Во центарот на Европа, јавното мислење и партиите покажаа прилично поволни позиции кон политиките ставени на маса од Брисел. Исклучоци во овој поглед се Унгарија и Словачка, но ако ја погледнеме Германија, можеме да видиме дека парламентарната расправа даде зелено светло (со големо мнозинство) за измена на уставот што ќе овозможи создавање долг за инвестирање во инфраструктура и воени трошоци. Гласање на кое немаше изненадувања од партиите од коалицијата поддржувачи на власта. Секако, како заклучок, токму на овој момент е загрозена иднината на Европската унија, особено во однос на нејзиниот развој и прогресивно олабавување.