САД се фокусираат на Пацификот и заговори паралелно со НАТО Алијансата

Новата воена алијанса, создадена од САД за изградба на ѕид против Кина, се оформува со зголемена прецизност токму во годината кога Организацијата на Северноатлантскиот договор ја прославува својата 75-годишнина. На годишнината, говорите на претставниците на НАТО нагласуваат дека алијансата е посилна од кога било, нејзините партнери пообединети од кога било и порешителни да се соочат заедно со безбедносните предизвици на денешната комплицирана глобална политичка и воена средина. Сепак, покрај официјалните говори, главните партнери на Северноатлантската алијанса се чини дека имаат различни грижи. Се чини дека на САД „доста им е“ од руско-украинската војна, која се одвива светлосни години далеку од нивните граници, и го насочија своето внимание кон Пацификот, каде што треба да се ограничи уште еден моќен непријател – Кина. Европа, од друга страна, повеќе не и верува на решеноста на својот партнер преку Атлантикот да ја брани и се подготвува сама да се соочи со блискиот непријател – Русија.

На Европа и требаат САД, на САД и треба Европа

САД и Европа мора да останат заедно бидејќи „така сме посилни и побезбедни“, рече генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг на годишнината посветена на алијансата која беше примарна светска безбедносна гаранција во последните седум и пол децении.

„Двете светски војни, Студената војна и секој предизвик со кој се соочивме покажаа дека сме си потребни еден на друг. На Европа и треба Америка. Во исто време, на Северна Америка и треба Европа. Јас повеќе не верувам во концептот на изолирана Америка отколку што верувам во изолирана Европа, заедно сме посилни и посигурни“, рече Столтенберг, чиј мандат ќе заврши пред крајот на оваа година.

Во своето 75-годишно постоење, НАТО помина низ бројни кризи и излезе „целина“ од многу политички спорови меѓу лидерите од двете страни на Атлантикот. Но, денес е јасно дека неговото многу фалено „единство“ попушта кога станува збор за војната во Украина. Соединетите Американски Држави повеќе нема да ја испорачуваат ветината поддршка за зајакнување на украинската војска пред бесните напади на Москва.

Сепак, вистината е дека дури и европските земји-членки на НАТО не можат секогаш да ги усогласат своите ставови по ова прашање. Но, сите тие се согласуваат со опасноста што Русија ја претставува за останатите земји-членки и, по децении распуштање на нивните армии и кратење на нивните буџети за оружје, тие почнаа да ги зголемуваат трошоците за одбрана и регрутираат војници за одбрана на нивната национална територија. Сите овие мерки изгледаат уште поитни поради стравувањата дека САД, главната воена сила на НАТО, би можеле да ги исполнат своите стари закани за повлекување на своите сили од европскиот континент. Предложената воена помош од 100 милијарди евра на Столтенберг за Киев не возбуди многу лидери на Алијансата. Покрај повисоките трошоци за секоја земја, ваквата поддршка би била прва во историјата на алијансата, која како организација досега не успеала да испорача оружје и муниција.

Германија се подготвува за најлошото: војна меѓу НАТО и Русија за пет до осум години

„Мораме да се направиме способни да водиме војна“, рече германскиот министер за одбрана Борис Писториус, кој најави дека сака да ја обнови германската армија.

Според Борис Писториус, кој е еден од најпопуларните германски министри, војната меѓу Русија и НАТО би била можна за пет до осум години, поради што Германија треба „да се подготви за најлошото“ и да може да се одбрани.

„Мораме да бидеме способни да водиме војна“, нагласи Писториус во друго интервју, неодамна за германската ТВ станица ZDF Heute.

Сценариото за војна меѓу НАТО и Русија доаѓа во услови на загриженост во многу европски земји, од балтичките земји, кои граничат со Руската Федерација, до Шведска, каде министерот за цивилна одбрана пред неколку месеци го повика населението да се подготви за одбрана на територијата на земјата. Наспроти оваа позадина доаѓа предложената армиска реформа на Писториус, која ќе се фокусира на одбраната на земјата, а не на странските мисии што ги извршуваше во странските театри на операција во изминатите децении, од Косово до Авганистан, Мали и Рогот на Африка. Сепак, амбициозниот германски министер засега не зборува за повторно воведување на задолжителен воен рок.

САД се фокусираат на Пацификот и планираат паралелен НАТО сојуз

Додека европските лидери предвидуваат војна Русија-НАТО во временскиот хоризонт кој се движи од неколку месеци до неколку години, со сценарио во кое Москва напаѓа земја-членка и целата алијанса е вовлечена во конфликтот врз основа на член 5 од Со договорот за колективна одбрана, САД го насочија своето внимание кон Пацификот. Белата куќа подготвува „азиско НАТО“ или „паралелно НАТО“ за да ги одврати хегемонистичките планови на Кина. Проектот за колективна одбранбена алијанса во Индо-Пацификот почна да се дискутира пред неколку години, пред избувнувањето на руско-украинската војна, но од 2022 година е на брз пат, особено што во Вашингтон се стравува дека промената на власта во Белата куќа, доведување на републиканецот Доналд Трамп за претседател, може да ги спречи – па дури и да стави крај – плановите на демократот Џо Бајден, велат аналитичарите на Политико.

Потребата за создавање на новата алијанса се заснова на новата „национална мапа“ објавена од Кина, која опфаќа неколку земји во регионот, од Индија до Филипините, Малезија, Виетнам и Јапонија. Покрај тоа, Бајден постојано изјави дека САД ќе му помогнат на Тајван доколку биде нападнат од Кина, чии територијални претензии врз малата држава се одамна добро познати.

AUKUS – сојузот за одвраќање на Кина

Така, за да ги одвратат хегемонистичките планови на Кина, САД им предложија на Британија и Австралија да формираат воен сојуз кој стана познат како АУКУС. Во подоцнежна фаза, Канада и Јапонија беа поканети да се приклучат на алијансата.

Неодамна, САД потпишаа договор со своите два партнери во AUKUS – Велика Британија и Австралија – за снабдување со подморници на нуклеарен погон. Иако дадоа гаранции дека нема да бидат опремени со нуклеарно оружје, за одбележување е тоа што Американците за прв пат им ја обезбедуваат на другите земји оваа технологија, која ја развиваат во изминатите 65 години. Според договорот, Велика Британија ќе добие подморници на нуклеарен погон од 2030 година, а Австралија – од 2040 година. Во понатамошната иднина, според таканаречениот втор столб на договорот AUKUS, партнерите интензивно би разменувале напредна воена технологија. Пристапувањето на Јапонија и Канада – сè уште не договорено – е предвидено во истиот столб два од Договорот AUKUS, со временски хоризонт 2024-2025 година.

Според претседателот Џо Бајден, АУКУС го потврдува силното партнерство со двете земји од англиско говорно подрачје и посветеноста да се задржи слободен и отворен индо-пацифичкиот регион. За земјите од овој регион, слободата на навигација наметната од САД ги штити од уште поголем кинески економски притисок. Овој сојуз на трите големи сили, кој јасно е насочен кон спротивставување на обидите на Кина за економска и воена експанзија во Индо-Пацификот, Пекинг го гледа како резултат на „типичен случај на менталитет на студена војна“. Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи, Ванг Венбин, предупреди дека пактот ги фрла меѓународните односи „во опасната зона“ и нагласи дека продажбата на подморници го зголемува ризикот од нуклеарна војна и ги крши целите на Договорот за неширење. Од друга страна, потпишувањето на договорот со САД ги антагонизира Австралија и Франција. Претходно, двајцата потпишаа договор според кој Франција ќе ја снабдува Австралија со подморници со конвенционален погон. Но, договорот беше откажан.