Subscribe
На 12 март, Европскиот парламент го прифати планот наречен Rearm Europe, лансиран и претставен од претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен на 4 март. Зеленото светло на Еврокомората дојде со 419 гласа за, 204 против и 46 воздржани за текстот што ветува дека ќе стане камен-темелник на идната заедничка европска одбрана. Всушност, тоа не е само краткорочен и среднорочен одговор на меѓународната криза генерирана од конфликтот меѓу Русија и Украина, туку стратегија на долг рок да се направат европскиот континент и ЕУ поавтономни на одбранбениот фронт. Понезависна одбранбена способност нужна токму од сценаријата што ги спомнавме. Станува збор за инвестиции (дури и за значајни) и за поголема индустриска соработка, која ќе биде придружена со еволуција во однос на стандардите и технологијата. Она што е ставено на маса е вистинска промена на парадигмата, која претседателот Фон Дер Лајен ја претстави со тоа што јасно стави до знаење дека 800-те милијарди евра што Брисел ги смета за неопходни ќе и служат на Европа да ја преземе сопствената безбедност.
СТОЛБИТЕ НА ПЛАНОТ
Анализата на текстот открива пет столба кои го поткрепуваат планот за Оружување Европа. Прво, буџетска флексибилност (која е воведена со отстапување од Пактот за стабилност) за да се постигнат инвестиции до вкупно 650 милијарди евра. Така, во целите на планот, земјите-членки ќе имаат економски капацитет значително да ги зголемат своите одбранбени способности на краток рок. Потоа, тука се средствата (150 милијарди евра) од програмата SAFE (Security Action For Europe): ова е фонд кој е исклучиво наменет за заедничка набавка на вооружување за модернизација на вооружените сили. Нов заеднички долг што Комисијата ќе го издаде за проекти што ги делат најмалку две влади. Третиот столб на кој почива Rearm Europe се стимулациите за одбранбената индустрија во Европа, во логиката на максимално ограничување на неевропските зависности на ова чувствително и стратешко поле. Четвртиот столб е истражувањето, кое, од оваа гледна точка, служи за да ги направи проектите распоредени од земјите-членки технолошки сè понапредни. И на крај, последниот столб се однесува на долгорочни стратешки инвестиции кои би имале цел да ја консолидираат европската одбрана (во заеднички клуч) за да ја намалат зависноста од НАТО и САД колку што е можно повеќе.
ПОЕНТА ЗА СРЕДСТВАТА
Јасно е дека во оваа перспектива не може да не се земе предвид историската воздржаност на некои земји-членки за зголемување на долгот и заедничките инвестиции. Навистина, поштедливите земји не можеа да покажат малку непријателство во финансирањето на преостанатите 650 милијарди евра за да ги достигнат предвидените 800 милијарди (150 милијарди би дошле од фондот SAFE). Во исто време, членките на ЕУ со повисоки долгови можеби ќе сакаат да избегнат поголемо оптоварување на нивните домашни буџети, како и да имаат некои двоуми околу зголемувањето на одбранбениот товар. Како и да е, внатрешната дебата во секоја држава ќе биде клучот за разбирање каква може да биде иднината на Rearm Europe и на заедничката европска одбрана. Во Франција на Емануел Макрон, луѓето ја разгледуваат можноста за зголемување на инвестициите во одбраната на над 3% од БДП. Маневар кој би чинел околу 30 милијарди годишно, но со извори на финансирање сè уште нејасни. Толку многу што опозициите и синдикатите се на воена патека. Во Италија, дебатата е дали да се превооружи Европа и да се зголемат трошоците или не. Министерот за економија Џанкарло Џорџети од своја страна презентираше план во Европа заснован на гарантен фонд од 16 милијарди, кој би мобилизирал до 200 милијарди средства преку приватни инвестиции. Ова ќе ја подобри европската технолошка и одбранбена индустрија без да мора да ги намали основните услуги. Потоа, тука е случајот со Германија, при што идниот канцелар Мерц се соочува со неколку внатрешни тензии: Груне, Ди Линке и АфД мора да бидат убедени дека решението е да се зголеми долгот за да се финансира повторното вооружување и потребната инфраструктура за да се одговори на меѓународното сценарио и веројатното откачување на САД. Според тоа, гласањето на Европскиот парламент ги отвора внатрешните дебати во земјите-членки: најтешкиот елемент што може да се предвиди во полека појавувачката слика за европската одбрана.