Супер лига или Лига на шампиони Се работи (исто така) за политика

Предизвикот меѓу УЕФА и клубот има економска и политичка тежина

Супер лигата, предложено натпреварување кое има за цел да ги надмине традиционалните меѓународни купови на УЕФА, вклучувајќи ги Лигата на шампионите, Лигата на Европа и Конференциската лига, повторно стана тема на дискусија во фудбалскиот свет. Супер лигата е дизајнирана да ги прикажува врвните клубови од цела Европа, а идејата за прв пат беше претставена во 2019 година. Сепак, предлогот наиде на големи реакции од навивачите, фудбалските здруженија и играчите, што доведе до негово одложување. И покрај првичниот отпор, сепак има клубови кои остануваат посветени на Суперлигата и се залагаат за нејзино спроведување. Потенцијалното влијание на Суперлигата врз актуелниот фудбалски пејсаж е тема за која многу се дебатира, а нејзината иднина останува неизвесна.

По долга и напорна правна битка, спорот меѓу Александар Чеферин, претседателот на УЕФА, и влијателните претседатели на неколку фудбалски клубови, вклучувајќи ги Флорентино Перез од Реал Мадрид, Андреа Ањели од Јувентус, Џоел Глејзер од Манчестер Јунајтед, Џон В. Анри од Ливерпул и Стен Кроенке од Арсенал, конечно беа решени со делумна победа на клубовите. На 21 декември 2023 година, Европскиот суд на правдата донесе значајна одлука со која се декретира дека би било против европското право да се спречи друга асоцијација да одржува клупски натпреварувања кои се спротивставени на оние што ги организира УЕФА. Оваа пресуда ефективно стави крај на монополот на УЕФА врз меѓународниот фудбал со закон, отворајќи го патот за поголема конкуренција и различност во светот на професионалниот фудбал.

Финансиските аспекти на спортот секогаш се тема на интерес за многу луѓе. Во случајот со УЕФА, организацијата собира годишна сума од 1,8 милијарди долари од телевизиските права поврзани со Лигата на шампионите. Иако оваа бројка може да изгледа висока, таа е значително помала од износите генерирани од традиционалните американски спортови. На пример, вредноста на еден шампионат во НБА се продава по 2,6 милијарди долари годишно, а НФЛ (Американската фудбалска лига) склучува повеќегодишни договори во вредност од импресивни 110 милијарди долари. Ова е првенствено затоа што последниот натпревар во НФЛ, познат како Супер Боул, привлекува огромен број на гледачи секоја година. На пример, 123 милиони луѓе го гледаа големото финале оваа година, поставувајќи нов рекорд. Со разбирање на финансиските аспекти на различните спортови, можеме да добиеме појасна слика за силните и слабите страни на секоја лига.

Унијата на европски фудбалски асоцијации (УЕФА) обезбедува значителен дел од вкупните приходи помеѓу ТВ правата и спонзорите на клубовите, што е позитивен аспект на површина. Сепак, од суштинско значење е да се разбере колку од овој придонес завршува во џебовите на одделни клубови. На пример, тим во групите од Лигата на шампионите започнува со пофална сума од 14,8 милиони евра, што се зголемува како што напредува понатаму во натпреварувањето. И покрај профитабилниот карактер на Лигата на шампионите, максималната сума што победничкиот клуб може да ја земе дома е ограничена на околу 200 милиони евра, што е значителна сума на пари. Сепак, тоа е сè уште ограничено ако се земе предвид дека НБА тимовите и покрај тоа што имаат награден фонд многу понизок од оној на Лигата на шампионите, имаат можност да потпишуваат приватни договори со други телевизиски радиодифузери, собирајќи слични суми само за спонзорство.

Според анализите, Супер лигата произлезе како резултат на незадоволството на неколку врвни европски фудбалски клубови. Предложениот проект предвидува учество на големите клубови на меѓународно натпреварување, каде што би биле вклучени во систем на промоција и испаѓање меѓу помалите внатрешни лиги. Предложениот формат би вклучувал натпреварување во стил на лига каде секој клуб би играл против секој друг тим. По ова би следеле серија плеј-оф и плеј-аути, кои ќе резултираат со минимум 16 натпревари и максимални 19 натпревари по клуб, наспроти сегашниот минимум од 6 и максимални 13 натпревари.

Дополнително, целиот натпревар би се одвивал на бесплатна и онлајн платформа, која би им овозможила големи можности на спонзорите да заземат рекламен простор и да придонесат за богат награден фонд. Предложениот формат на тој начин ќе им користи не само на клубовите-учеснички туку и на спонзорите, обезбедувајќи им максимална изложеност и поврат на инвестицијата.

УЕФА одговори во врска со ова со изменување (по трет пат од 1991 година) прописите на Лигата на шампионите: збогум на 8-те групи од по 4 екипи, ќе учествуваат 36 екипи и ќе одиграат 8 натпревари (4 дома и 4 на гости) против противници одредени од ждрепката, 24 екипи ќе одат во директна елиминациска фаза и ќе се воведе „плеј-оф“ рунда за екипите од 9 до 24 место на ВТА, за потоа да се продолжи по традиционалниот метод на осминафинале, четврт-финале, полуфинале и финале.

Двете решенија се лажни: намалувањето на бројот на вкупните тимови (Супер лигата би имала максимум 64 учесници во три различни лиги, а УЕФА би примила дури 108 клубови во последната фаза од своите натпреварувања) секако има предност во поделбата „со помалку тимови и со тоа зголемување на приходите, но средствата неопходни за развој на фудбалскиот економски сектор би се изгубени во земјите со помал интерес за националните првенства во споредба со „големите“; од друга страна, непропорционалното зголемување на клубовите и натпреварите предизвикува губење на интересот бидејќи е јасно дека постои поголем интерес од страна на јавноста за гледање натпревар помеѓу два големи клуба, а не натпревар помеѓу голем тим и помал. клуб. „егзотични“.

Она што мора да остане јасно е разликата меѓу европскиот и американскиот спорт: во НБА, всушност, тимови сами по себе… не постојат! Тие се франшизи, односно спортски титули доделени на одреден град кои можат да се доделат на други градови доколку се искаже интерес во оваа насока. Нема унапредувања или испаѓања, нема големо натпреварување кое овозможува пристап според спортските заслуги бидејќи со спортската титула на клубовите управува федерацијата. Во фудбалот јасно – и на некој начин за среќа – тоа не е случај и само во Англија, има 20 екипи во националниот шампионат, како и во Шпанија и Италија, 18 се во Германија, и така натаму, од кои сите се во сопственост на поединечни компании или семејства кои одредуваат, врз основа на инвестиции, спортски резултати.

Економското влијание на фудбалот е клучен аспект што не може да се игнорира. Италијанската фудбалска федерација, позната и како FIGC, генерира неверојатен обрт од 3,7 милијарди евра, а спортот како целина има значително влијание врз италијанскиот БДП, придонесувајќи со тежина од 10 милијарди евра. Фудбалот се наметна како најпрофитабилен спорт на глобално ниво, со обрт од 47 милијарди евра, што е извонреден подвиг.

Со оглед на овие бројки, од суштинско значење е да се развие сериозна политика која може да ја надгледува иднината на меѓународните клупски натпреварувања. Оваа политика треба да има за цел да постигне рамнотежа помеѓу заштитата на спортските заслуги на клубовите и избегнувањето на затворени натпревари или „франшизи“. Дополнително, политиката треба да се фокусира на изнаоѓање решение кое може да го збогати спортот, кој е срцето на Европа што чука, без да се загрози неговата суштина.

Постои ризик Саудиска Арабија или Соединетите Држави да го одземат овој рекорд од Европа. Овој ризик се надополнува со фактот што овие земји веќе привлекоа некои од најголемите фудбалски имиња како Кристијано Роналдо и Лионел Меси. Затоа, императив е да се преземат проактивни мерки за да се осигура дека фудбалот ќе остане жив и просперитетен спорт, не само во Европа, туку и на глобално ниво.