Subscribe
По поразот на неговиот владејачки сојуз на европските избори, Емануел Макрон донесе шокантна одлука: да го распушти Националното собрание (францускиот парламент). Откако ќе се направи овој избор, слободно може да се каже дека францускиот претседател ја отвори Пандорината кутија и ќе биде исклучително тешко повторно да се затвори. По резултатите од вториот круг од предвремените парламентарни избори на 7 јуни, Франција е во слободен пад (се гледа дека истото се случува и со еврото во однос на доларот) и тоа што ќе следи дополнително ќе ја втурне во хаос. Како што може да се види, внатрешно-политичката ситуација во Франција е полоша отколку пред 9 јуни. Националното собрание што го распушти Макрон создава неспоредливо помалку проблеми во управувањето со земјата од сегашното Национално собрание. Претседателот Макрон може посериозно или посериозно да се нарече дежурен пожарникар кој по запалувањето на куќата бил и тој што го гаснел пожарот, но половина од куќата била уништена од пламените јазици.
Изборните системи во Франција и ОК не се политичко огледало на општеството
Во француската и британската демократија едно е волјата на народот, а друго е редот на изборните системи. Така, изобличувањата што ги предизвикаа деновиве и британскиот и францускиот изборен систем се огромни. Двата парламенти во никој случај не се огледало на политичката волја на англиското или француското општество, туку се слики вештачки направени од самите изборни системи на двете земји. Доколку Франција и Велика Британија имаа пропорционална застапеност, како во повеќето европски земји, лесно можевме да претпоставиме каква ќе беше ситуацијата во парламентите на Париз и Лондон.
Ако се земат за пример изборите во Обединетото Кралство, 33,7% од Британците ги поддржаа лабуристите, кои освоија околу 65% од застапеноста во Долниот дом, додека за конзервативците и реформите во ОК (десничарски и крајно десничарски) гласаа 38 % од гласачите вкупно, за жал освојувајќи многу помалку пратенички места (лабуристите – 421 место во споредба со конзервативците и реформите – 126 места).
Во првиот круг од предвремените парламентарни избори во Франција, распишани по одлуката на претседателот Макрон да го распушти парламентот, екстремно десничарскиот Rassemblement National дојде далечно на првото место со 33,2-33,5 отсто од гласовите. На второ место е Новиот народен фронт (28,1-28,5% од гласовите), а на трето централно-десничарскиот блок Ансамбл, со 21-22,1% од гласовите.
Националното собрание (РН) на Марин Ле Пен беше партијата со најмногу гласови во вториот круг, со 10,1 милиони гласови или 37,1%. Новиот народен фронт (НФП), левичарската алијанса со 7 милиони гласови доби 26%. Ансамблот, од 6,3 милиони гласови на претседателот Емануел Макрон, има акумулирано 24,7%. Меѓутоа, кога станува збор за местата во Националното собрание, редоследот е обратен. Така, Rassemblement National – 143 места, Ансамбл – 161 место и Новиот народен фронт ќе има 182 места. За апсолутно мнозинство во долниот дом на францускиот парламент потребни се најмалку 289 од 577 места.
Центристичкиот блок Ансамбл на Емануел Макрон беше прв на изборите во 2022 година без апсолутно мнозинство, иако беше многу блиску до одржување на толку посакуваното апсолутно мнозинство. По неодамнешните избори, Ансамбл е втора партија по пратенички места. Националното собрание, убедливо најгласаната партија со 37,1%, енормно порасна во последните 2 години. Од 89 места во 2022 година, РН сега има 143 места. Па, за политичка стабилност во Франција, единствената шанса за избалансирана влада би била Новиот народен фронт да се распадне и да формира центристичка коалиција околу Ансамблот, коалиција не на Несомнената Франција (ЛФИ, радикална левица) и Комунистичката партија, но коалиција со Les Républicains (LR – централно-десничарски републиканци).
Цела Европа ги следеше француските избори
Во пресрет на вториот круг од предвремените избори во Франција, здивот го задржа целата европска политичка класа. Изборниот резултат можеше да создаде вистински земјотрес што ќе ја сруши политичката иднина и на Франција и на Европската унија. На избори чии политички влогови беа без преседан во историјата на партијата на Петтата република на Марин Ле Пен, Rassemblement National, беше блиску до победа повторно откако во првиот круг ги победи левичарскиот сојуз, Nouveau Front Populaire и партијата на Макрон.
Што беше ново во вториот круг од француските парламентарни избори? Па, веќе е сосема јасно: првиот ефект од резултатот е дека улогата на претседателот Макрон како движечка сила на европската интеграција е значително намалена. Вториот ефект е дека Националното собрание е во ќорсокак, што го зголемува ризикот дека Франција е речиси неуправувана.
Со оглед на тоа што Франција се смета за втора по големина економска сила во Европската унија, официјалните лица во Брисел се плашеа дека доколку победи Националното собрание, Макрон, цврст проевропски човек, ќе мора да живее со евроскептична влада и Национално собрание без мнозинство (составен на коалиции меѓу широко различни формации или сојузи од случај до случај) би го лишиле францускиот претседател од влада целосно посветена на неговите политики. Изборните резултати го поттикнаа Оливие Фор, лидерот на социјалистите, да објави дека е против владиниот сојуз со центристичкиот табор на претседателот Емануел Макрон. Фор, исто така, повика Франција да се модернизира, вклучително и огромни инвестиции во климатските активности.
„Не треба да има коалиција на спротивности што ќе ја продолжи политиката на Макрон. Богатите исто така треба да бидат посилно даночни“, рече Оливие Фор.
Во следниот парламент, ниту една алијанса во моментов нема шанси да освои апсолутно мнозинство од 289 места, без оглед на пресметките на хартија. Социјалдемократот Рафаел Глуксман, кој беше главен кандидат на француските социјалисти на европските избори, рече дека во иднина може да се формираат мнозинство во Националното собрание за поединечни проекти.
Пет сценарија за формирање француска влада
Првото сценарио би било влада формирана од НФП. НФП е најголемата политичка сила во новото Народно собрание со 180 пратеници. Во отсуство на апсолутно мнозинство, лидерот на La France insoumise (LFI, радикална левица) Жан-Лук Меланшон најави дека ќе биде подготвен да поддржи влада на NFP под услов таа да наметне дел од програмата на неговата партија (зголемување на минималната плата , ценовно ограничување, укинување на пензиската реформа – со уредба).
Второто сценарио е Ансамбл – ЛР влада. Сојузот со ЛР ќе и овозможи на партијата на Макрон да остане на живот. Во Националното собрание беа избрани 231 Ансамбл, ЛР, разни пратеници од десницата или УДИ. Дури и ако се постигне договор, следната француска влада може да падне во барање за недоверба.
Коалициска влада по германски модел би било третото можно сценарио. Во Германија, партиите со различни идеологии често се собираат по изборниот резултат за да формираат мнозинство. Социјалистите и конзервативците владеат заедно и во последните години заедно со еколозите. Коалицијата Ансамбл Ансамбл-ПС-ЛР би имала 296 европратеници, што е кратко мнозинство. Ова би било прво за француската влада, бидејќи таква коалиција никогаш не била спроведена во Петтата република. Згора на тоа, НФП партиите го отфрлија ова сценарио уште од изборната ноќ.
Четвртото сценарио за новата влада останува сценарио на технократска влада. Тоа би го сочинувале експерти – економисти, високи државни службеници, дипломати, предводени од консензуална личност.
Последното сценарио по изборите во недела е она за институционална криза. Технократската влада секогаш би била под закана од барање за недоверба на НФП, ЛР или РН. Доколку не се оствари ниту едно од четирите наведени сценарија, Франција влегува во длабока институционална криза. Во тој случај, Макрон не може да го распушти Националното собрание до јули 2025 година.
„Ако нема мнозинство, излезот од ќорсокакот е Емануел Макрон да си замине. Нормално е, тој е виновен за нередот“, изјави поранешниот кандидат за претседателски избори Жан-Лук Меланшон пред вториот круг.
Жан-Лук Меланшон потоа се повика на историска референца, онаа на левичарскиот картел од 1924 година. Тогаш левичарската коалиција успеа да го натера претседателот Александре Милеран да поднесе оставка, откако Милеран ги разреши сите влади во синџир. Еден ден по распуштањето на собранието, Макрон рече дека ја отфрла можноста да поднесе оставка „како и да е исходот“ од предвремените парламентарни избори што тој ги свика.
Постапка за избор во француското национално собрание
Процедурата за избор во француското Национално собрание вклучува изборен систем заснован на систем „прво минато“, два круга. Како функционира францускиот изборен процес?
Кандидатот мора да ги исполни законските услови за да се стреми кон место во Националното собрание. Кандидатите мора да бидат француски државјани, да имаат најмалку 18 години на датумот на изборите и да не се лишени од нивните граѓански и политички права со судска одлука. Францускиот закон, исто така, утврдува одредени ограничувања за акумулацијата на мандатите. Тоа значи дека одредени избрани функционери не можат да имаат повеќе од еден избран мандат во исто време. Одредени лица немаат право да се кандидираат, вклучително и членови на Уставниот совет, судии и државни службеници на одредени позиции (освен ако не се уредно суспендирани од функцијата). Франција е поделена на 577 изборни единици, од кои секоја има по еден пратеник во Националното собрание и секој француски државјанин кој ги исполнува законските услови наведени погоре може да се кандидира за место во Националното собрание. Првиот круг од француските парламентарни избори е со директно гласање. Доколку кандидатот добие повеќе од 50% од гласовите во првиот круг и бројот на гласови е еднаков или поголем од 25% од вкупниот број избирачи во избирачкиот список, тој или таа се прогласува за победник и втор круг. не е потребно. Доколку ниту еден кандидат не ги исполнува условите за победа во првиот круг, се организира втор круг. Во вториот круг учествуваат сите кандидати кои освоиле најмалку 12,5% од гласовите на запишаните избирачи. Доколку ниту еден кандидат не го добил овој процент, во вториот круг учествуваат само првите двајца кандидати од првиот круг. За победник е прогласен кандидатот кој ќе добие најмногу гласови во вториот круг. Избраните пратеници служат петгодишен мандат, освен ако Националното собрание не се распушти предвреме.