Subscribe
Европската комисија се соочува со голем проблем: 25 европски земји, вклучително и Романија, се загрижени од постапката за прекршување. Европската комисија неодамна најави отворање на прекршочни постапки против 25 од 27 земји-членки на ЕУ, вклучително и Романија, поради неуспехот да се транспонираат целосно клучните одредби од ревидираната Директива ЕУ/2024/1711. Оваа Директива, која беше усвоена минатата година, има за цел да ја оптимизира организацијата на пазарот на електрична енергија на ниво на ЕУ. Како резултат на тоа, Комисијата испрати формални писма со формално известување за одложување до 25-те земји-членки, што е првиот процедурален чекор во процесот на санкционирање на непочитувањето на правилата на ЕУ.
Проблем ширум Европа
Фактот дека 25 земји-членки на ЕУ го пропуштија крајниот рок за транспонирање на клучните одредби од ревидираната Директива ЕУ/2024/171 укажува на широко распространета тешкотија низ целата ЕУ, а не само еднократен проблем. Единствен исклучок е Данска, која успеа целосно да ги спроведе одредбите од Директивата пред крајниот рок. Новата регулатива беше дизајнирана да донесе стабилност на цените на електричната енергија и да ја намали нивната зависност од флуктуациите на меѓународните цени на фосилните горива. Мерките исто така имаат за цел да ги заштитат европските потрошувачи со тоа што ќе обезбедат пристап до поправедни и попредвидливи тарифи врз основа на пониските трошоци за обновлива енергија.
Кои се фазите на прекршочната постапка?
За оние кои се помалку запознаени, постапката за прекршување е инструмент на Европската комисија дизајниран да обезбеди дека правото на ЕУ се применува во земјите-членки. Оваа постапка вклучува неколку последователни фази:
Првата постапка е да се идентификува неусогласеноста. Комисијата испитува дали Директивата е правилно имплементирана во националното законодавство на секоја земја-членка. Втората фаза е формално известување, при што засегнатата земја-членка добива формално известување и има два месеци да одговори и да ги преземе неопходните мерки за усогласување. Третата постапка е образложено мислење. Така, доколку одговорот даден од нотифицираната држава во втората фаза не е задоволителен, Комисијата може да издаде образложено мислење кое бара итно дејство. Претпоследната постапка е упатување до Судот на правдата на Европската унија (СПЕУ). Во отсуство на соодветни мерки, Комисијата може да го упати случајот до СПЕУ, каде што земјата-членка ризикува значителни финансиски казни. Последната постапка е примена на санкции. Оваа постапка се спроведува доколку неусогласеноста продолжи, засегнатата земја-членка може да биде обврзана да плати фиксна парична казна или прогресивни казни.
Нецелосно транспонирање на Директивата
Земјите-членки мораа да ја соопштат целосната имплементација на Директивата ЕУ/2024/1711 до 17 јануари 2025 година, со исклучок на одредбите за избор на снабдувач со енергија и споделување на енергија, за кои крајниот рок е 17 јули 2026 година. Сепак, засегнатите држави, вклучително и Романија, не успеаја да го завршат процесот навреме, што ја поттикна Европската комисија да интервенира. Официјални претставници на ЕУ нагласуваат дека без новите правила, потрошувачите од ЕУ нема да можат да ги искористат ветените придобивки, како што се пониските трошоци и постабилните цени на електричната енергија.
Последици за Романија и другите засегнати земји
Списокот на земји-членки кои се предмет на постапката ги вклучува: Белгија, Бугарија, Чешка, Германија, Естонија, Ирска, Грција, Шпанија, Франција, Хрватска, Италија, Кипар, Латвија, Литванија, Луксембург, Унгарија, Малта, Холандија, Австрија, Полска, Португалија, Романија, Словенија, Словачка, Финска и Шведска. Овие земји сега имаат рок од два месеци, според процедурите, да одговорат на известувањето на Комисијата и да ги спроведат неопходните мерки за усогласеност. Доколку романските власти не го завршат транспонирањето и не ја известат Комисијата за постигнатиот напредок, постои ризик да добијат образложено мислење, што би било критичен чекор кон можните финансиски санкции. Ова може да влијае и на националниот буџет и на угледот на Романија во ЕУ.
Одложување на планот за елиминирање на увозот на енергија од Руската Федерација
Во уште една значајна одлука за енергетската политика на ЕУ, Европската комисија по втор пат го одложи објавувањето на планот за постепено укинување на увозот на енергија од Руската Федерација. Првично планиран за 26 март, планот сè уште нема потврден датум за објавување. Претставниците на Комисијата не го појаснија новиот распоред. Комесарот за енергетика на ЕУ, Ден Јоргенсен, претходно рече дека планот ќе биде откриен во првите 100 дена на функцијата, но роковите се веќе далеку надминати. Првото соопштение се очекуваше во февруари и новото одложување покренува прашања за способноста на ЕУ да ја намали својата енергетска зависност од Руската Федерација. Добро е познато дека Европската унија постави цел да го елиминира увозот на руски гас до 2027 година, но напредокот е нерамномерен меѓу земјите-членки. Некои земји направија ограничени напори за диверзификација на изворите на снабдување, при што податоците покажуваат дека увозот на руски гас се зголемува во 2023 година.
Предизвици за енергетската безбедност на ЕУ
Европската унија треба да управува со деликатна рамнотежа помеѓу обезбедувањето на енергетската безбедност и одржувањето на цените за населението конкурентни. Високите трошоци за енергија во Европа вршат притисок врз нејзините индустрии, особено во споредба со економските ривали во Кина и САД, каде што цените на енергијата се значително пониски. Европската комисија треба да објави продолжување на целите за складирање гас, но критичарите предупредуваат дека тоа може да доведе до натамошно зголемување на цените, што ќе и наштети на европската економија. Флексибилноста и приспособливоста на енергетските политики ќе бидат клучни за обезбедување долгорочна стабилност. Доцнењето на транспонирањето на Директивата ЕУ/2024/1711 и одложувањето на најавата за елиминација на увозот на енергија од Русија се две прашања кои вршат притисок врз земјите од ЕУ. Иако има конкретни чекори кон енергетските реформи, предизвиците остануваат. Земјите-членки треба да ги забрзаат своите напори за усогласување и диверзификација на енергијата, со што ќе се обезбеди постабилна и одржлива иднина за целата Европска унија.
Европската унија делумно ги блокираше фондовите на NRRP за Романија
Европската комисија одлучи делумно да ги суспендира плаќањата за втората транша од Националниот план за закрепнување и отпорност на Романија (NRRP). Блокираната сума е 2 милијарди евра. Главната причина за оваа одлука е неуспехот да се спроведат клучните реформи, вклучително и посебните пензии.
Покрај главната причина за прекин на исплатата на посебните пензии, постојат и други причини за прекин на финансирањето преку НРРП. Европската извршна власт го активираше механизмот за суспензија на финансирањето на дел од средствата што ги бараше второто барање за исплата, истакнувајќи дека шест од 74-те пресвртници предвидени во планот не се завршени од страна на романската држава. Тие ја вклучуваат реформата на посебните пензиски расходи, покриени со пресвртницата 215. Други извонредни реформи се однесуваат на модернизацијата на железничката инфраструктура, проширувањето на метро мрежите во главниот град на Романија, Букурешт и Клуж-Напока, подобрувањето на управувањето засновано на перформанси во транспортниот сектор и оптимизацијата на корпоративното управување за државните енергетски компании. Романија ќе добие само дел од парите. Во согласност со Регулативата за механизмот за опоравување и отпорност, Брисел ја активира постапката за делумно блокирање. Така, од вкупно 2 милијарди евра од втората транша, само дел ќе бидат префрлени во романската државна каса, а остатокот привремено се задржува додека не се поправат утврдените недостатоци. Романија има 30 дена да се изјасни за неповолната оценка на пресвртницата 215 за да ги исправи недостатоците. Паралелно, Економско-финансискиот комитет на Европската унија ќе ја испитува ситуацијата четири недели пред да биде донесена конечната одлука од Комисијата. Доколку ситуацијата не се поправи, средствата поврзани со извонредните пресвртници ќе останат блокирани и Романија ќе има рок од шест месеци да ги спроведе потребните мерки. По овој период, Комисијата повторно ќе го процени постигнатиот напредок и, во случај на задоволителна усогласеност, ќе ги ослободи неподмирените износи.
Повеќето пресвртници се исполнети. Иако некои средства остануваат суспендирани, Европската комисија даде позитивна оценка за 68 од 74 пресвртници вклучени во барањето за исплата. Меѓу реформите и инвестициите одобрени од Комисијата се измените на даночниот режим за микро-претпријатијата за поедноставување на даночниот систем и постепено укинување на постоечките капацитети; реформа на пазарот на електрична енергија, вклучувајќи нова законска рамка за енергетска ефикасност и воведување зелени финансиски инструменти; проекти за реновирање на јавни и станбени згради за подобрување на енергетската ефикасност. Романија има корист од вкупниот буџет од 28,5 милијарди евра преку НРРП, составен од 13,6 милијарди евра грантови и 14,9 милијарди евра заеми. Пристапот до овие средства е условен со спроведување на структурни реформи и стратешки инвестиции со големо влијание врз романската економија.