На минатиот 12 јули 2023 година, Европскиот парламент одобри резолуција во врска со режимот на Куба. Оваа резолуција се однесува на актуелната ситуација во Куба и односите меѓу ЕУ и Куба, вклучително и во светлината на посетата на високиот претставник на островот.
Односите меѓу Европската унија и владата на Куба се обележани со бројни договори за дијалог. Само да наведеме неколку што можеме да ги споменеме во извештајот се таканаречениот ADPC (Договор за политички дијалог и соработка) кој датира од 2016 година; Меѓународниот пакт за граѓански и политички права од 1966 година; и Конвенцијата на ОН против тортура и други казни од 1984 година.
Сепак, неопходно е да се потсетиме каква е вистинската состојба на островот Куба.
Всушност, сегашните услови на Куба се далеку од вредностите и принципите што ги следи Европската унија. Островот се соочува со општа криза, која влијае на општеството на многу начини, од економска до онаа на слободите на луѓето. Дополнително, треба да се спомене и моменталната миграциска ситуација, бидејќи миграцискиот егзодус во последниот период достигна невидени нивоа. Минатата година островот го напуштија околу 250.000 луѓе.
Меѓу главните причини за миграцијата е секако економската ситуација на островот, кој се соочува со една од најлошите кризи од пост-падот на СССР во 1990-тите. Некои од последиците од оваа тешка ситуација вклучуваат и галопирачка инфлација и недостаток на залихи, лекови и бензин.
Во исто време, влошувањето на електроенергетскиот систем на островот предизвикува континуирано затемнување дури и во време на шпиц. Оваа енергетска криза продолжува од 2022 година, дотаму што голем дел од земјата е зафатен од прекини на струја кои достигнуваат дванаесет часа дневно.
Друг голем проблем што ја мачи кубанската реалност се однесува на расизмот. Проблем, овој, кој се чини дека е далеку од решен и кој го влошува конфликтот во самото општество.
Целата оваа серија на проблематични прашања го прави кубанскиот контекст тежок за живеење и сложен од гледна точка на меѓународните односи. Особено ако се земе предвид фактот дека демократскиот аспект практично не постои во политичкиот и општествениот живот на Куба. Што го отежнува не само животот на островот, туку и односите меѓу Куба и другите земји ширум светот.
Враќајќи се на анализата на она што е содржано во европскиот извештај, покажува како, и покрај фактот што ADPC е сè уште на сила, кубанскиот режим продолжува да ги игнорира принципите на демократијата и почитувањето содржани во него, овековечувајќи ги кршењето на човековите права за децении. Во својот извештај, Европската унија најостро ги осудува систематските прекршувања на човековите права и злоупотребите што ги спроведува кубанскиот режим против демонстранти, политички дисиденти, верски лидери, активисти за човекови права и независни уметници, меѓу другите. Во исто време, ЕУ ги повикува кубанските власти веднаш да ја прекинат политиката на репресија и го осудува недостатокот на верска слобода на Куба. Покрај сето ова, тука е и драматичната состојба во која, за жал, и покрај меѓународните напори, ситуацијата во Куба не донесе никакво подобрување, туку постепено се влошува.
Клучната точка во меѓународните односи, не само меѓу ЕУ и Куба, е токму почитувањето на човековите права. Од страната на ЕУ, Европскиот парламент постојано бараше од Куба да спроведе реформи насочени кон нормализирање на социјалната, политичката и економската средина. Но, од овие барања не произлезе позитивен исход.
Ниту, пак, неодамнешната посета на островот од страна на високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел, се чини дека донесе некаква корист. Таа посета, навистина, се чини дека некако го оправда она што веќе некое време се случува на Куба и навистина се декларира дека се противи на одлуката на САД да го стават островот на листата на земји спонзори на тероризмот. Овој настан, кој секако не е нов, толку многу што Куба беше ставена на американската „црна листа“ во 1982 година, за да биде отстранета од претседателството на Барак Обама во 2015 година, а повторно влезе во 2021 година пред крајот. од мандатот на Доналд Трамп. Во врска со таа посета, говореше известувачот на ЕЦР во сенка, Херман Терч, кој потврди дека „Резолуцијата е дополнителен чекор кон ставање крај на неподносливото соучесништво на Европската унија, а особено на нејзиниот висок претставник, Жозеп Борел, со кубанската диктатура“.
Причината за овие тешки билатерални односи меѓу Куба и САД има многу длабоки корени во времето, но фактот што овие две влади не успеаја да постигнат договор произлегува и од тешката ситуација од која островот не може повторно да се издигне.
Потоа, за да се влоши оваа сложена геополитичка слика, интервенираше и војната во Русија. Конфликтот, иако географски далечен, сепак го вклучи и кубанскиот режим. А всушност, добро е познато како Путин има привилегирани односи со островот, така што самиот кубански претседател Мигел Дијаз-Канел во 2022 година ги бранеше постапките на Владимир Путин, дури и ги напаѓаше САД и НАТО и покажувајќи на нив како главни автори на војната во Украина. Затоа, резолуцијата, исто така, ја повтори својата осуда на кубанскиот режим за одбраната и поддршката на руските и белоруските акти на агресија.
Со оглед на сето ова, се чини јасно дека трансформацијата во рамките на островот е многу сложена за постигнување, и тешко е да се помисли дека дури и значителна помош (тука, се повикува на милионите евра што ги вети ЕУ за малите и средните бизниси во Куба) можат да донесат чувство на разум во средина која долго време е зафатена од повеќе проблеми.
Во оваа смисла, резолуцијата на Европскиот парламент се стреми да ги осуди сите дејствија што доведоа до актуелната економска, социјална и криза за човековите права што го мачи островот и целото негово население и пошироко. „Европскиот парламент цврсто и доследно ги осуди кршењата на човековите права и злосторствата извршени од кубанскиот комунистички режим“, рече координаторката за надворешни работи на групата ECR, Ана Фотига.
За ова прашање, исто така, известувачот во сенка на ЕЦР, Херман Терч, сакаше да го истакне следново: „Европската унија мора да го промени својот став кон кубанската влада и да помогне да се стави крај на овој режим кој е неспособен за сè освен за криминал. Кубанските комунисти, како и комунистите ширум светот, се надеваме дека ќе завршат во ѓубриштето на историјата како бедници, убијци и неуспешни. А со нив и нивните соучесници во демократиите на Америка и Европа, кои му нанесоа толку голема штета и болка на кубанскиот народ во овие 64 години.
Затоа, од суштинско значење е да се постигне напредок во областа на човековите права, пред сè, и да се врати состојбата на еднаквост и спокојство во економска, социјална и политичка смисла. Неприфатливо е Европската унија да поддржува режим кој не само што не ги штити луѓето што живеат на островот, туку и не ги почитува меѓународните договори и ја поддржува (повеќе или помалку имплицитно) Русија и нејзината агресија врз Украина.
Осудата против Куба и дејствијата што ги спроведува владата мора да добијат цврста осуда. Европската унија не може да го дели пристапот на режим кој систематски и континуирано ги крши правата на луѓето, дерогирајќи го она што е пропишано во официјалните документи и договори, ефективно оградувајќи се од секоја можност за еднаков дијалог и соработка.
Конзервативното десно крило на Европската унија, а особено партијата ЕЦР, ќе продолжат силно да повторуваат како кубанскиот режим не треба да биде поддржан, додека не се создадат сите неопходни услови за создавање политички дијалог заснован на заеднички и споделени принципи и вредности, и ќе продолжи цврсто да ја осудува секоја акција што би го поткопала почитувањето на човековите права, кои, како што е потврдено од самото меѓународно право, имаат универзален, неприкосновен и неотуѓив карактер.