Subscribe
Komisja Europejska stoi przed poważnym problemem: postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczy 25 państw europejskich, w tym Rumunii. Komisja Europejska ogłosiła niedawno wszczęcie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko 25 z 27 państw członkowskich UE, w tym Rumunii, w związku z brakiem pełnej transpozycji kluczowych przepisów zmienionej dyrektywy EU/2024/1711. Dyrektywa ta, przyjęta w ubiegłym roku, ma na celu optymalizację organizacji rynku energii elektrycznej na poziomie UE. W rezultacie Komisja wysłała formalne wezwania do usunięcia uchybienia do 25 państw członkowskich, co jest pierwszym krokiem proceduralnym w procesie nakładania sankcji za nieprzestrzeganie przepisów UE.
Problem ogólnoeuropejski
Fakt, że 25 państw członkowskich UE nie dotrzymało terminu transpozycji kluczowych przepisów zmienionej dyrektywy UE/2024/171 wskazuje na powszechne trudności w całej UE, a nie tylko na jednorazowy problem. Jedynym wyjątkiem jest Dania, której udało się w pełni wdrożyć przepisy dyrektywy przed terminem. Nowa regulacja miała na celu zapewnienie stabilności cen energii elektrycznej i zmniejszenie ich zależności od wahań międzynarodowych cen paliw kopalnych. Środki te mają również na celu ochronę europejskich konsumentów poprzez zapewnienie im dostępu do bardziej sprawiedliwych i przewidywalnych taryf opartych na niższych kosztach energii odnawialnej.
Jakie są etapy postępowania w sprawie naruszenia przepisów?
Dla mniej zaznajomionych, postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego jest instrumentem Komisji Europejskiej mającym na celu zapewnienie stosowania prawa UE w państwach członkowskich. Procedura ta obejmuje kilka następujących po sobie etapów:
Pierwszą procedurą jest identyfikacja niezgodności. Komisja bada, czy dyrektywa została prawidłowo wdrożona w ustawodawstwie krajowym każdego państwa członkowskiego. Drugim etapem jest formalne powiadomienie, w ramach którego dane państwo członkowskie otrzymuje wezwanie do usunięcia uchybienia i ma dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i podjęcie niezbędnych środków w celu zapewnienia zgodności. Trzecia procedura to uzasadniona opinia. Tak więc, jeśli odpowiedź udzielona przez notyfikowane państwo w drugim etapie nie jest zadowalająca, Komisja może wydać uzasadnioną opinię wymagającą natychmiastowego działania. Przedostatnią procedurą jest skierowanie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). W przypadku braku podjęcia odpowiednich działań, Komisja może skierować sprawę do TSUE, jeżeli państwu członkowskiemu grożą znaczne kary finansowe. Ostatnią procedurą jest zastosowanie sankcji. Procedura ta jest wdrażana, jeśli niezgodność będzie się utrzymywać, dane państwo członkowskie może zostać zobowiązane do zapłaty stałej grzywny lub kar progresywnych.
Niepełna transpozycja dyrektywy
Państwa członkowskie musiały poinformować o pełnym wdrożeniu dyrektywy UE/2024/1711 do 17 stycznia 2025 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących wyboru dostawcy energii i współdzielenia energii, w przypadku których termin upływa 17 lipca 2026 roku. Rozporządzenie to ma na celu zapewnienie konsumentom większej kontroli nad wykorzystywanymi przez nich źródłami energii i zmniejszenie ich narażenia na wahania cen. Jednak zainteresowane państwa, w tym Rumunia, nie zdołały zakończyć procesu na czas, co skłoniło Komisję Europejską do interwencji. Urzędnicy UE podkreślają, że bez wprowadzenia nowych przepisów konsumenci w UE nie będą w stanie czerpać obiecanych korzyści, takich jak niższe koszty i bardziej stabilne ceny energii elektrycznej.
Konsekwencje dla Rumunii i innych zainteresowanych krajów
Lista państw członkowskich objętych procedurą obejmuje: Belgię, Bułgarię, Czechy, Niemcy, Estonię, Irlandię, Grecję, Hiszpanię, Francję, Chorwację, Włochy, Cypr, Łotwę, Litwę, Luksemburg, Węgry, Maltę, Holandię, Austrię, Polskę, Portugalię, Rumunię, Słowenię, Słowację, Finlandię i Szwecję. Kraje te mają teraz dwa miesiące, zgodnie z procedurami, na odpowiedź na powiadomienie Komisji i wdrożenie niezbędnych środków zgodności. Jeśli władze Rumunii nie dokończą transpozycji i nie powiadomią Komisji o poczynionych postępach, istnieje ryzyko otrzymania uzasadnionej opinii, co byłoby krytycznym krokiem w kierunku ewentualnych sankcji finansowych. Mogłoby to wpłynąć zarówno na budżet krajowy, jak i na reputację Rumunii w UE.
Odroczenie planu wyeliminowania importu energii z Federacji Rosyjskiej
W kolejnej ważnej decyzji dotyczącej polityki energetycznej UE, Komisja Europejska po raz drugi przełożyła ogłoszenie planu stopniowego wycofywania importu energii z Federacji Rosyjskiej. Pierwotnie zaplanowany na 26 marca, plan nie ma jeszcze potwierdzonej daty publikacji. Urzędnicy Komisji nie wyjaśnili nowego harmonogramu. Komisarz UE ds. energii Dan Jorgensen powiedział wcześniej, że plan zostanie ujawniony w ciągu pierwszych 100 dni urzędowania, ale terminy zostały już znacznie przekroczone. Pierwsze ogłoszenie miało nastąpić w lutym, a nowe opóźnienie rodzi pytania o zdolność UE do zmniejszenia zależności energetycznej od Federacji Rosyjskiej. Powszechnie wiadomo, że Unia Europejska wyznaczyła sobie za cel wyeliminowanie importu rosyjskiego gazu do 2027 r., ale postępy są nierówne w poszczególnych państwach członkowskich. Niektóre kraje podjęły ograniczone wysiłki w celu dywersyfikacji źródeł dostaw, a dane pokazują wzrost importu rosyjskiego gazu w 2023 roku.
Wyzwania dla bezpieczeństwa energetycznego UE
Unia Europejska musi zachować delikatną równowagę między zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego a utrzymaniem konkurencyjnych cen dla ludności. Wysokie koszty energii w Europie wywierają presję na jej przemysł, zwłaszcza w porównaniu z rywalami gospodarczymi w Chinach i Stanach Zjednoczonych, gdzie ceny energii są znacznie niższe. Komisja Europejska ma ogłosić rozszerzenie celów w zakresie magazynowania gazu, ale krytycy ostrzegają, że może to doprowadzić do dalszego wzrostu cen, szkodząc europejskiej gospodarce. Elastyczność i zdolność adaptacji polityki energetycznej będzie kluczem do zapewnienia długoterminowej stabilności. Opóźnienie w transpozycji dyrektywy UE/2024/1711 i odroczenie ogłoszenia o eliminacji importu energii z Rosji to dwie kwestie wywierające presję na kraje UE. Chociaż podjęto konkretne kroki w kierunku reformy energetycznej, nadal istnieją wyzwania. Państwa członkowskie muszą przyspieszyć swoje wysiłki na rzecz zgodności i dywersyfikacji energii, zapewniając w ten sposób bardziej stabilną i zrównoważoną przyszłość dla całej Unii Europejskiej.
Unia Europejska częściowo zablokowała fundusze NRRP dla Rumunii
Komisja Europejska podjęła decyzję o częściowym zawieszeniu płatności w ramach drugiej transzy rumuńskiego Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPR). Zablokowana kwota wynosi 2 mld euro. Głównym powodem tej decyzji jest niepowodzenie we wdrażaniu kluczowych reform, w tym specjalnych emerytur.
Oprócz głównego powodu zawieszenia płatności na specjalne emerytury, istnieją inne powody przerwania finansowania za pośrednictwem NRRP. Europejski organ wykonawczy uruchomił mechanizm zawieszenia finansowania dla części środków, o które wystąpiono w drugim wniosku o płatność, zauważając, że sześć z 74 kamieni milowych przewidzianych w planie nie zostało ukończonych przez państwo rumuńskie. Obejmują one reformę specjalnych wydatków emerytalnych, objętą kamieniem milowym 215. Inne zaległe reformy dotyczą modernizacji infrastruktury kolejowej, rozbudowy sieci metra w stolicy Rumunii, Bukareszcie i Kluż-Napoce, poprawy zarządzania opartego na wynikach w sektorze transportu oraz optymalizacji ładu korporacyjnego w państwowych przedsiębiorstwach energetycznych. Rumunia otrzyma tylko część pieniędzy. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie mechanizmu odbudowy i odporności, Bruksela uruchomiła procedurę częściowego blokowania. W związku z tym z łącznej kwoty 2 mld euro drugiej transzy tylko część zostanie przekazana rumuńskiemu skarbowi państwa, a reszta zostanie tymczasowo wstrzymana do czasu usunięcia zidentyfikowanych niedociągnięć. Rumunia ma 30 dni na skomentowanie niekorzystnej oceny kamienia milowego 215 w celu usunięcia niedociągnięć. Równolegle Komitet Ekonomiczno-Finansowy Unii Europejskiej będzie badał sytuację przez cztery tygodnie przed podjęciem ostatecznej decyzji przez Komisję. Jeśli sytuacja nie zostanie naprawiona, fundusze związane z zaległymi kamieniami milowymi pozostaną zablokowane, a Rumunia będzie miała sześć miesięcy na wdrożenie niezbędnych środków. Po tym okresie Komisja ponownie oceni poczynione postępy i, w przypadku zadowalającej zgodności, zwolni zaległe kwoty.
Większość kamieni milowych została osiągnięta. Chociaż niektóre fundusze pozostają zawieszone, Komisja Europejska pozytywnie oceniła 68 z 74 kamieni milowych zawartych we wniosku o płatność. Wśród reform i inwestycji zatwierdzonych przez Komisję znajdują się zmiany w systemie podatkowym dla mikroprzedsiębiorstw w celu uproszczenia systemu podatkowego i stopniowego wycofywania istniejących urządzeń; reforma rynku energii elektrycznej, w tym nowe ramy prawne dotyczące efektywności energetycznej i wprowadzenie ekologicznych instrumentów finansowych; projekty renowacji budynków publicznych i mieszkalnych w celu poprawy efektywności energetycznej. Rumunia korzysta z całkowitego budżetu w wysokości 28,5 mld euro w ramach krajowego programu reform, na który składa się 13,6 mld euro w formie dotacji i 14,9 mld euro w formie pożyczek. Dostęp do tych funduszy jest uwarunkowany wdrożeniem reform strukturalnych i strategicznych inwestycji o dużym wpływie na rumuńską gospodarkę.