Subscribe
Zdrowie - 11 kwietnia, 2025
Chociaż gruźlica jest przede wszystkim chorobą atakującą płuca (gruźlica płuc), może również rozprzestrzeniać się na inne części ciała (gruźlica pozapłucna) i w wielu przypadkach aktywnie przyczynia się do obniżenia skuteczności układu odpornościowego danej osoby.
Kiedy tak się dzieje, nasilają się takie choroby jak HIV/AIDS, niedożywienie, cukrzyca lub długotrwałe stosowanie leków immunosupresyjnych, co z kolei powoduje poważne obawy o zdrowie publiczne.
Ze sprawozdań unijnych organów ds. zdrowia wiemy, że szacunkowo 18 000 zgonów z powodu gruźlicy wystąpiło wśród osób zakażonych wirusem HIV w regionie europejskim w 2022 r., co odpowiada 1,9 zgonom na 100 000 mieszkańców. Stanowiło to wzrost liczby zgonów o 6% rok do roku w porównaniu z rokiem 2021.
Szereg tych schorzeń wyraźnie przyczynia się do ogólnego obciążenia społeczeństwa kosztami opieki zdrowotnej, ponieważ diagnoza i leczenie mogą wiązać się z 6-9 miesięcznym stosowaniem antybiotyków i zwiększonym poziomem hospitalizacji.
Efekt domina w postaci utraty produktywności jest również znaczący, biorąc pod uwagę, że gruźlica nieproporcjonalnie często dotyka dorosłych w wieku produkcyjnym (15-54 lata), prowadząc do wysokich wskaźników absencji, a w wielu przypadkach nawet do trwałego odejścia z pracy.
W rzeczywistości „Narzędzie do szacowania kosztów pacjentów” Światowej Organizacji Zdrowia, które zostało opracowane we współpracy z Fundacją Gruźlicy KNCV i Japońskim Stowarzyszeniem Przeciwgruźliczym, wykazało, że pacjenci z gruźlicą tracą średnio około 3-4 miesięcy pracy z powodu choroby i konieczności leczenia.
Wyniki te powinny być szczególnie niepokojące dla Irlandii, biorąc pod uwagę niedawne potwierdzenie z Centrum Nadzoru Ochrony Zdrowia (HPSC), że wskaźniki gruźlicy nadal rosły w Irlandii w okresie 2024 r., kiedy zgłoszono 289 przypadków gruźlicy.
Kluczowe punkty przedstawione przez HPSC są następujące:
– Zachorowalność na gruźlicę wzrosła w 2024 r. i jest obecnie porównywalna z poziomami sprzed pandemii.
– Liczba zgłoszonych przypadków przekracza przewidywaną liczbę przypadków wymaganą do osiągnięcia celu końcowego w zakresie gruźlicy.
– Zaobserwowano wzrost wskaźników gruźlicy u dzieci
– Wzrosła liczba przypadków oporności na ryfampicynę
– Kompletność wyników leczenia pozostała niska
– Liczba zgłoszonych ognisk gwałtownie wzrosła w 2024 r.
– 32 przypadki zgłoszone w 2024 r. były powiązane z 25 klastrami
Według doniesień Irish Medical Times (IMT) liczba zgłoszonych przypadków odpowiada wskaźnikowi zachorowalności wynoszącemu 5,6 na 100 000 mieszkańców, co stanowi wzrost w stosunku do danych z 2023 r., kiedy zgłoszono 224 przypadki.
Jak zauważyło kilka innych mediów w Irlandii, ten poziom zachorowalności dramatycznie odbiega od celu Światowej Organizacji Zdrowia, jakim jest zmniejszenie liczby przypadków gruźlicy o 80 procent przed 2030 rokiem. Według HPSC, Irlandia musiałaby mieć 139 lub mniej przypadków gruźlicy, aby pozostać na dobrej drodze do osiągnięcia tego celu.
Striving to End Tuberculosis – A Strategy for Ireland 2024-2030, która została zlecona przez dr Éamonna O’Moore’a, dyrektora wykonawczego ds. ochrony zdrowia w irlandzkiej służbie zdrowia, a której autorami są dr Mary O’Meara, konsultant w dziedzinie medycyny zdrowia publicznego i dr James O’Connell, specjalista w dziedzinie medycyny zdrowia publicznego, przedstawia próbę skutecznego reagowania Irlandii na liczne powiązane ze sobą wyzwania związane z gruźlicą.
Strategia rozpoczyna się od kontekstualizacji globalnego wskaźnika zachorowalności na gruźlicę. Zauważa na przykład, że w 2023 r. 10,6 mln osób zachorowało na gruźlicę, a 1,3 mln zmarło z jej powodu, podczas gdy na całym świecie w 2023 r. więcej niż jedna na cztery osoby nie została wykryta. Ponadto zauważono, że podczas pandemii COVID-19 znaczny spadek liczby osób leczonych z powodu gruźlicy lekoopornej, liczby osób otrzymujących profilaktyczne leczenie gruźlicy i globalne finansowanie walki z gruźlicą tylko pogorszyły globalne obciążenie gruźlicą.
W szczególności w odniesieniu do Irlandii, autorzy Strategii starają się podkreślić, że chociaż w 2023 r. istniało 57 krajów o niskiej zachorowalności na gruźlicę (mniej niż 10 na 100 000), z których Irlandia była jednym, Irlandia nie może sobie pozwolić na jakiekolwiek samozadowolenie w swoich wysiłkach na rzecz dalszego obniżania liczby przypadków podlegających zgłoszeniu.
Strategia wyraźnie stwierdza, że jako kraj o niskiej zapadalności na gruźlicę, Irlandia powinna nie tylko dążyć do osiągnięcia celu strategii Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie ograniczenia zachorowalności na gruźlicę o 80% do 2030 r., ale także dążyć do wyeliminowania gruźlicy (zapadalność na gruźlicę poniżej jednego na milion mieszkańców).
Niedawny wzrost liczby przypadków pokazuje, że osiągnięcie tego celu stało się obecnie znacznie większym wyzwaniem dla irlandzkich organów ds. zdrowia.
Podczas gdy raport HPSC potwierdza, że głównym czynnikiem wpływającym na wzrost wskaźnika zachorowalności są zaległości w niewykrytych przypadkach spowodowane częściowo trwającym wpływem COVID-19, podczas którego kontrola gruźlicy została zakłócona w latach 2020-2022, wskazuje on również na bardziej wrażliwą politycznie przyczynę, a mianowicie ponowne pojawienie się choroby z powodu imigracji.
Raport potwierdza, że podczas gdy wskaźniki gruźlicy u osób urodzonych w Irlandii pozostają stabilne, wskaźniki te były wyższe u osób urodzonych poza Irlandią.
W rzeczywistości 72% przypadków gruźlicy w Irlandii w 2024 r. pochodziło od osób urodzonych poza Irlandią.
Jest to zgodne z artykułem opublikowanym przez The Irish Times 21 marca 2024 r., zatytułowanym „Wzrost liczby przypadków gruźlicy oddala Irlandię od celu eliminacji”.
W artykule przedstawiono dane z HPSC, w których odnotowano 224 zgłoszone przypadki gruźlicy w Irlandii w 2023 roku. Stwierdza się: „Sześćdziesiąt sześć procent przypadków w ubiegłym roku dotyczyło osób urodzonych poza Irlandią”, podkreślając tym samym wyższy wskaźnik zachorowalności wśród osób urodzonych za granicą w porównaniu z osobami urodzonymi w Irlandii.
Wpływ imigracji na wskaźniki zachorowalności na gruźlicę w UE jest dobrze udokumentowany. Dane zebrane przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), a w szczególności przez ECDC’s Tuberculosis Surveillance and Monitoring in Europe, potwierdzają, że chociaż istnieją różnice między poszczególnymi krajami, nieproporcjonalne obciążenie poziomem zachorowalności na gruźlicę występuje wśród migrantów.
ECDC potwierdza również, że w 2022 r. we wszystkich krajach UE/EOG zgłoszono 36 179 przypadków gruźlicy. Jednak liczba przypadków zgłoszonych w Rumunii (9270) stanowiła 25,6% wszystkich przypadków gruźlicy zgłoszonych w 2022 r., a wskaźnik na 100 000 mieszkańców był ponad sześciokrotnie wyższy niż wskaźnik UE/EOG.
Jest to szczególnie niepokojące dla Irlandii, ponieważ obywatele Rumunii są obecnie jedną z największych grup imigrantów w tym kraju. Według irlandzkiego Centralnego Urzędu Statystycznego (CSO) w spisie powszechnym z 2016 r. oszacowano, że w Irlandii mieszkało około 29 186 obywateli Rumunii. Jednak do 2022 r. liczba mieszkańców urodzonych w Rumunii wzrosła do 43 000, co odzwierciedla znaczny wzrost w ciągu sześciu lat.
W irlandzkim dokumencie Striving to End Tuberculosis – A Strategy for Ireland 2024-2030 również wyraźnie uznano związek między imigracją a wskaźnikami gruźlicy.
Przedstawia własną ocenę, że w krajach o niskiej zachorowalności, takich jak Irlandia, duża część przypadków gruźlicy występuje wśród niedawnych migrantów, a większość przypadków wynika z reaktywacji choroby, która często koncentruje się w słabszych grupach społecznych.
Strategia zdecydowanie zaleca, aby z tego powodu grupy te były przedmiotem wzmożonych działań profilaktycznych, takich jak nadzór zdrowotny, selektywne szczepienia Bacillus Calmette-Guérin (BCG) i śledzenie kontaktów.
Co więcej, najnowsze badania podkreślają inny istotny problem: utajone zakażenie gruźlicą (LTBI), w którym osoby są nosicielami bakterii gruźlicy bez aktywnych objawów. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około jedna czwarta światowej populacji jest nosicielami utajonej gruźlicy, co stanowi ogromny rezerwuar potencjalnych przyszłych przypadków, szczególnie w przypadku osłabienia odporności. Dla Irlandii walka z LTBI może odegrać kluczową rolę w osiągnięciu krajowych celów, ponieważ utajone infekcje często przechodzą w aktywną chorobę wiele lat po początkowej ekspozycji.
Aktywne przeciwdziałanie utajonej gruźlicy poprzez programy badań przesiewowych, zwłaszcza w populacjach wysokiego ryzyka, jest zatem zalecane w strategii na lata 2024-2030 jako kluczowy środek zapobiegawczy. Ponadto, stosowanie zaawansowanych technologii diagnostycznych, takich jak testy uwalniania interferonu gamma (IGRA), jest coraz częściej zalecane przez specjalistów ds. zdrowia publicznego w celu dokładnego wczesnego wykrywania utajonych infekcji. Rozszerzenie dostępu do tych narzędzi diagnostycznych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej mogłoby znacznie zwiększyć zdolność Irlandii do identyfikowania osób zagrożonych przed rozwojem aktywnej choroby, tym samym skuteczniej dostosowując się do szerszych celów WHO w zakresie eliminacji gruźlicy.
Sugeruje również, że w celu poprawy nadzoru nad gruźlicą i wzmocnienia profilaktyki gruźlicy wśród grup ryzyka, Irlandia musi zwiększyć poziom współpracy z europejskimi i innymi międzynarodowymi organizacjami zdrowotnymi.