Subscribe
Na kilka godzin przed posiedzeniem Rady Europejskiej w Brukseli Unia Europejska podejmuje kolejny krok w kierunku wzmocnienia wspólnej obrony.
Prezentacja Białej Księgi w sprawie obronności stanowiła punkt zwrotny, a Komisja Europejska pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen wprowadziła możliwość przekroczenia limitów wydatków ustanowionych w Pakcie Stabilności w celu sfinansowania inwestycji w sektorze wojskowym.
Rdzeniem propozycji jest aktywacja tak zwanej „klauzuli ochronnej”, która umożliwia państwom członkowskim uzyskanie odstępstw od surowych zasad paktu stabilności. Środek ten pozwoliłby na przeznaczenie nadzwyczajnych środków na obronność, odblokowując do 650 miliardów euro dodatkowych inwestycji w ciągu najbliższych czterech lat. Komisja Europejska zwróciła się do rządów krajowych o aktywowanie tych odstępstw do końca kwietnia, z perspektywą oceny przez organ wykonawczy Wspólnoty do czerwca i ostatecznego przyjęcia przez Radę Europejską do lipca. Przesłanie jest jasne: Europa musi szybko i na dużą skalę wzmocnić swoje zdolności obronne.
Włoski minister gospodarki, Giancarlo Giorgetti, podkreślił potrzebę wyjaśnienia czasu trwania i zakresu tego środka, podkreślając, że inwestycje w obronność mają długoterminowy wpływ na finanse publiczne. Antonio Missiroli, starszy doradca w Instytucie Międzynarodowych Studiów Politycznych (ISPI), podkreślił również, że zwolnienie to stanowi szansę dla krajów o wysokim długu publicznym, takich jak Włochy. Po latach próśb o większą elastyczność w zakresie przepisów fiskalnych, Włochy mogą teraz skorzystać z ukierunkowanego wyłączenia w celu wzmocnienia swoich zdolności wojskowych. Oprócz klauzuli ochronnej, w Białej Księdze zaproponowano ustanowienie nowego instrumentu finansowego o szacunkowej wartości około 150 mld euro w ciągu trzech lub czterech lat. Fundusz ten oferowałby pożyczki na korzystnych warunkach krajom członkowskim, które inwestują w nowe wspólne projekty obronne.
Środek ten jest częścią szerszej strategii zachęcającej do współpracy między państwami członkowskimi w zakresie produkcji broni, rozwoju technologii wojskowych i wzmocnienia strategicznego odstraszania. Komisja kładzie nacisk na potrzebę rozwijania projektów na dużą skalę, promując wspólne zamówienia, aby europejski przemysł obronny był bardziej konkurencyjny na świecie. W przemówieniu wygłoszonym w Kopenhadze przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powtórzyła, że celem jest uczynienie Europy wiarygodną potęgą wojskową do 2030 roku. Program „Readiness 2030” ma na celu wzmocnienie logistyki wojskowej, produkcji amunicji, rozwoju dronów, obrony powietrznej i przeciwrakietowej. Według von der Leyen złożoność i koszty tych projektów przekraczają możliwości pojedynczego państwa, co sprawia, że konieczna jest ściślejsza współpraca między państwami członkowskimi.
Biała Księga ożywiła debatę na temat możliwości utworzenia europejskiej armii. Chociaż UE nie ma wspólnego sztabu wojskowego, takiego jak NATO, idea wspólnych sił zbrojnych zyskuje na konsensusie. Missiroli podkreślił, że formalna armia UE nie jest przewidziana w traktatach, ale niektóre państwa członkowskie mogą zdecydować się na utworzenie wspólnej struktury obronnej na zasadzie dobrowolności. Wraz z Białą Księgą Obrony Unia Europejska robi decydujący krok w kierunku bardziej ustrukturyzowanej i ambitnej polityki wojskowej. Przyjęcie klauzuli ochronnej i ustanowienie nowych instrumentów finansowych może stanowić punkt zwrotny w zdolności Europy do zagwarantowania własnego bezpieczeństwa. Pozostają jednak pytania o długoterminową stabilność tych inwestycji i wolę polityczną poszczególnych państw członkowskich do większej integracji w sektorze obronnym. Droga do militarnie autonomicznej Europy jest wciąż długa, ale wydaje się, że została już wytyczona. Istotne będzie, aby każdy kraj członkowski miał swobodę autonomicznego wyboru warunków przystąpienia do nowego europejskiego planu strategicznego. Wspólna obrona pozostaje priorytetem, podobnie jak definicja stabilnego i trwałego pokoju międzynarodowego.
Alessandro Fiorentino