Czy ludzka wolność słabnie?

Jeśli można zmierzyć ludzką wolność, jak wypada porównanie różnych krajów? A różne czasy?…

Przez ostatnie dwadzieścia pięć lat grupa ekonomistów pod przewodnictwem profesora Jamesa Gwartneya corocznie mierzyła wolność gospodarczą na świecie, jak opisałem w The Conservative . Ich odkrycia dotyczące silnego związku między wolnością gospodarczą a dobrobytem są godne uwagi: jeśli kraje są podzielone na kwartyle, średni dochód w najbardziej wolnym kwartylu jest prawie dziesięciokrotnie wyższy niż w kwartylu niewolnym. Kontrast jest jeszcze bardziej widoczny w przypadku ubogich: średni dochód najbiedniejszych dziesięciu procent w najbardziej wolnych gospodarczo krajach był ponad dwukrotnie wyższy niż średni dochód na mieszkańca w krajach niewolnych. Adam Smith znów jest usprawiedliwiony. Ale prawdą jest, że dobre życie to coś więcej niż wolność gospodarcza. Nie samym chlebem żyje człowiek. Dlatego w 2008 roku grupa ekspertów z dwóch think tanków, Cato Institute w Waszyngtonie i Fraser Institute w Vancouver, zaczęła mierzyć wolność w szerszym sensie, opierając się na pracy Gwartneya, ale poszerzając zakres, włączając w swoje dochodzenia polityczne i intelektualne. wolności.

82 wskaźniki w 12 obszarach

Eksperci Ian Vásquez, Fred McMahon, Ryan Murphy i Guillermina Sutter Schneider skonstruowali Index of Human Freedom , wykorzystujący 82 wskaźniki wolności osobistych i ekonomicznych w dwunastu obszarach: Praworządność; Ochrona i bezpieczeństwo; Ruch; Religia; Stowarzyszenie, zgromadzenie i społeczeństwo obywatelskie; Ekspresja i informacja; Relacje; wielkość rządu; System prawny i prawa majątkowe; Zdrowe pieniądze; Swoboda handlu międzynarodowego; Rozporządzenie.

Ostatnie pięć obszarów pochodzi z Indeksu Wolności Gospodarczej Gwartneya, ale pozostałe odnoszą się do wolności osobistej, gdzie dane pochodzą od organizacji i stowarzyszeń międzynarodowych, takich jak World Justice Project, Institute for Economics and Peace oraz Freedom House. W większości przypadków mierzy się to, jak daleko rząd posuwa się w ograniczaniu wolności osobistych i ekonomicznych, chociaż kilka wskaźników dotyczy również ograniczeń społecznych lub nieoficjalnych, wynikających na przykład z powszechnej przemocy lub konfliktu. W ten sposób autorzy stosują to, co oksfordzki filozof Sir Isaiah Berlin nazwał negatywną koncepcją wolności, brakiem ograniczeń, a nie pozytywną koncepcją, upodmiotowieniem (podczas gdy rozróżnienie między negatywną a pozytywną koncepcją wolności zostało zapoczątkowane przez francuskiego pisarza Benjamina Constanta w 1819 r., wskazać w pierwszy tom mojego Dwudziestu czterech myślicieli konserwatywno-liberalnych ).

Tylko 15 procent w wolnym kwartylu

W grudniu 2021 r. grupa opublikowała swoje wyniki za ostatni rok, w którym dostępne są wystarczające dane, 2019, obejmujący badanie 165 jurysdykcji. Według Index of Human Freedom Szwajcaria jest najbardziej wolnym krajem na świecie, a za nią w tej kolejności są cztery inne małe kraje: Nowa Zelandia, Dania, Estonia i Irlandia. Wielka Brytania jest na 14 miejscu, Stany Zjednoczone są z Niemcami i Japonią na 15 miejscu, Brazylia na 78, Rosja na 126, a Chiny na 150. Warto zauważyć, że w dwóch jurysdykcjach o najwolniejszych gospodarkach według Index of Economic Freedom wolność osobista wydaje się być znacznie mniej obszerna: Hongkong jest na 30 miejscu według Index of Human Freedom, a Singapur na 48. Pięć krajów pozbawionych wolności to, w porządku malejącym, Egipt, Sudan, Jemen, Wenezuela i Syria. Nie uwzględniono dwóch pozostałych krajów komunistycznych na świecie, Kuby braci Castro i Korei Północnej z dynastii Kim.

Indeks Wolności Człowieka można wykorzystać do porównań na przestrzeni czasu, a także między krajami. Przez pewien czas po upadku komunizmu w latach 1989-1991 świat z roku na rok stawał się coraz bardziej wolny. Ten rozwój niestety się zatrzymał. Podczas gdy globalna wolność człowieka pozostała średnio niezmieniona od 2018 r., oceny spadły w przypadku 82 jurysdykcji w 2019 r. i wzrosły w przypadku 67 jurysdykcji. Dziesięć najludniejszych krajów świata, Chiny, Indie, Stany Zjednoczone, Indonezja, Pakistan, Brazylia, Nigeria, Bangladesz, Rosja i Meksyk, odnotowały spadek ogólnej wolności. Tylko 15 procent światowej populacji żyje w najwolniejszym kwartylu, głównie w Europie, Ameryce Północnej i Oceanii.

Szwajcarskie osiągnięcie

Najbardziej wolny kraj na świecie według tego pomiaru, Szwajcaria, jest rzeczywiście niezwykły. Być może Bóg, po tym, jak stworzył Szwajcarię i zdał sobie sprawę, jak bardzo był nieszczodry, stworzył pilnych, rozsądnych Szwajcarów, aby zrekompensować brak zasobów naturalnych tego kraju. Nie ma jednak wątpliwości, że głównym wyjaśnieniem sukcesu Szwajcarów jest to, że na przestrzeni wieków rozwinęli niejawną umowę społeczną, która ogranicza władzę, dzieląc ją między społeczności lokalne, kantony i federację. Lord Acton zauważył kiedyś, że wolność kraju można najlepiej ocenić na podstawie tego, jak traktowała swoje mniejszości. Dobrze to ilustruje Szwajcaria. Jest krajem wielu różnych grup, zarówno religijnych, jak i językowych, którym udaje się żyć razem w pokoju, ponieważ każda grupa powstrzymuje się od narzucania swojej tożsamości i interesów innym. Sądzę jednak, że kluczowe jest to, że władza w zakresie opodatkowania jest również podzielona między te jednostki polityczne. Ci, którzy płacą podatki, podejmują również decyzje w regularnych referendach, jak wysokie powinny być, a nie duża, nieelastyczna, wszechmocna, nieprzejrzysta biurokracja.

Dwadzieścia lat temu opublikowałem książkę o tym, jak Islandia może przyjąć model szwajcarski, obniżyć podatki i stworzyć środowisko przyjazne dla biznesu oraz jak mój kraj może w ten sposób stać się Szwajcarią Północy. 12 grudnia 2002 r. przedstawiałem swój argument w kawiarni literackiej w Reykjaviku. Pokój był wypełniony po brzegi. Na widowni był znany autor lewicowy Hallgrimur Helgason. Zerwał się i zapytał: „Dlaczego mamy próbować naśladować Szwajcarię? Nie wyprodukowali niczego poza zegarem z kukułką! Miał oczywiście na myśli Orsona Wellesa słynny żart Trzeci mezczyzna (1949): „We Włoszech przez trzydzieści lat pod rządami Borgiów panowały wojny, terror, morderstwa i rozlew krwi, ale wydali Michała Anioła, Leonarda da Vinci i renesans. W Szwajcarii mieli braterską miłość, mieli pięćset lat demokracji i pokoju, a co to zaowocowało? Zegar z kukułką.

Odpowiedziałem Helgasonowi: „Po pierwsze, to mit, że Szwajcaria wyprodukowała zegar z kukułką. Został wynaleziony w Schwarzwaldzie w Bawarii. Po drugie, kroniki szczęśliwego narodu mają puste strony. Na szczęście w Szwajcarii nie dzieje się nic ciekawego. Jest to argument za nim, a nie przeciwko niemu. Po trzecie, pamiętaj, że Szwajcaria, nawet jeśli nie ma zupełnie nieskazitelnej historii, z biegiem czasu była azylem zarówno dla ludzi, jak i ich własności przed tyranami i dyktatorami”.

Kraje nordyckie są wolne

Innym interesującym faktem jest to, że pięć krajów skandynawskich osiąga wysokie wyniki w Indeksie Wolności Człowieka: Dania jest na 3 miejscu, Finlandia łączy się z Kanadą na 6 miejscu, Szwecja jest na 9, Islandia na 12, a Norwegia na 13. Warto zauważyć, że wszystkie z nich są bardziej wolne niż Stany Zjednoczone. Ponieważ senator Bernie Sanders namawia swoich rodaków do przyjęcia modelu nordyckiego, wydaje się, że oznacza to, że Amerykanie powinni próbować zwiększać wolność, a nie ją ograniczać. Ale oczywiście mitem jest, że kraje nordyckie są przykładem udanego socjalizmu. Ich dobrobyt jest pomimo socjaldemokracji, a nie dzięki niej. Trzy główne powody, dla których kraje skandynawskie są zarówno wolne, jak i zamożne, to, moim zdaniem, stanowczo przestrzegają rządów prawa, w tym poszanowania własności prywatnej i swobody zawierania umów, że praktykują wolny handel (tak jak małe gospodarki muszą to robić, jeśli mają czerpać korzyści z międzynarodowego podziału pracy) oraz że przynajmniej do niedawna społeczeństwa nordyckie były stosunkowo jednorodne, charakteryzujące się rozległą spójnością społeczną, wysokim poziomem zaufania i silną etyką pracy. Ale sukcesu krajów nordyckich nie należy przesadzać. Można je porównać do tych stanów w Stanach Zjednoczonych i tych regionów w Kanadzie, które są pod wieloma względami podobne, jak Minnesota, dwie Dakoty i Manitoba. Te „kraje skandynawskie w Ameryce Północnej” wypadłyby równie dobrze lub nawet lepiej pod większością kryteriów niż pięć „krajów skandynawskich w Europie”.

Uważam jednak za nieco zaskakujące, że Islandia zajmuje czwarte miejsce na pięć wśród krajów skandynawskich, a nie pierwsze czy drugie, czego bym się spodziewał. Przyjrzałem się danym i chociaż wydają się one w większości wiarygodne, istnieje kilka dziwnych założeń. Jednym z przykładów jest to, że wskaźnik „Ekspresja akademicka i kulturowa” oszacowano na 10 w latach 2008–2016 (co oznaczało brak ograniczeń), ale potem przypisana liczba nagle spadła do 7,5 w 2017 r., gdzie pozostała. Co wydarzyło się w 2017 roku? Jakie nowe ograniczenia ekspresji akademickiej i kulturowej zostały wówczas wprowadzone? Nie mam pojęcia. Innym przykładem jest wskaźnik „autocenzura mediów”. W latach 2008–2012 szacowano ją na 8,3, ale w 2013 r. przydzielona liczba spadła do 6,9, pozostając na tym poziomie do 2018 r., kiedy to ponownie wzrosła do 7,2, a następnie w 2019 r. ponownie spadła do 6,2. Znowu nie potrafię wyjaśnić, w jaki sposób przypisano numery. Trzecim przykładem jest wskaźnik „Wolność mediów”. Oszacowano, że w latach 2008-2012 wyniesie 8,1 i 8,6 w latach 2013-2018, ale przypisana liczba nagle spadła do 6,9 w 2019 roku. Co się stało? Jakie nowe ograniczenia wolności mediów zostały wprowadzone?

Jeśli już, to w przypadku dwóch wskaźników medialnych powinno być odwrotnie. W 2008 roku większość prywatnych mediów w Islandii należała do potentata handlowego Jona A. Johannessona, który był największym dłużnikiem islandzkich banków i wykorzystał swoją siłę przebicia, by zaatakować władze za poddanie go policyjnemu śledztwu. (Ostatecznie został skazany na karę więzienia w zawieszeniu w Sądzie Najwyższym za nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg rachunkowych). Johannesson – który stracił większość swojego imperium biznesowego w krachu w 2008 roku – sprzedał swoje stacje radiowe i telewizyjne jednej firmie w 2017 roku, a gazety i czasopisma internetowe innej firmie w 2019 roku.

Wśród nielicznych szczęśliwców

Źródłem tych trzech dziwnych założeń dotyczących Islandii wydaje się być roczny raport Freedom in the World , publikowany przez Freedom House. W 2019 r. Islandia otrzymała od Freedom House mniej niż pełne oceny za kilka wskaźników, w tym za wpływ na podejmowanie decyzji politycznych przez siły spoza sfery politycznej oraz wolność mediów. Wydaje się, że te dwie oceny w szczególności wynikają ze sprawy dotyczącej dużej firmy rybackiej Samherji, która została oskarżona przez dziennikarzy z należącej do rządu Islandzkiej Narodowej Służby Radiofonii i Telewizji, we współpracy z dwoma lewicowymi magazynami internetowymi, o przekupywanie urzędników Namibii w celu uzyskania tam licencji połowowych. Myślę, że jest to bardzo myląca interpretacja wciąż nierozwiązanej sprawy, ale jest to temat na inną okazję. W każdym razie te oceny nie mają większego znaczenia. Nie ma znaczenia, czy w Indeksie Wolności Człowieka Islandia zajmuje 6 miejsce na świecie, jak Finlandia, 9 jak Szwecja, 12, co jest jej obecnym rankingiem, czy 13 jak Norwegia. To byłaby kłótnia o drobne szczegóły. Faktem jest, że Islandia, choć z pewnością nie idealna, jest jednym z najbardziej wolnych krajów na świecie. Islandczycy należą do szczęśliwego 15 procent światowej populacji.

The text was translated by an automatic system