Subscribe
Europejskie przepisy dotyczące pestycydów stanowią istotną część ram regulacyjnych Unii Europejskiej (UE) mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności, ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego.
W ostatnich latach UE poczyniła znaczne wysiłki w celu wzmocnienia i poprawy przepisów dotyczących stosowania pestycydów, biorąc pod uwagę postęp naukowy, obawy dotyczące środowiska i potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów. Jedną z kluczowych inicjatyw był przegląd rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin. Rewizja ta, która weszła w życie 1 czerwca 2023 r., wprowadziła kilka zmian i nowych kryteriów mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa pestycydów stosowanych w europejskim rolnictwie.
Po pierwsze, nowe przepisy wprowadziły większy nacisk na koncepcję zrównoważonego rozwoju, a państwa członkowskie są teraz zobowiązane do uwzględnienia aspektów środowiskowych, ekonomicznych i społecznych przy wydawaniu zezwoleń na stosowanie pestycydów. Odzwierciedla to rosnącą świadomość wzajemnych powiązań między rolnictwem, środowiskiem i społecznościami lokalnymi, a celem pozostaje promowanie bardziej zrównoważonych praktyk rolniczych i zmniejszenie negatywnego wpływu pestycydów na ekosystem. Kolejna ważna innowacja dotyczy podejścia do oceny ryzyka, a nowe prawodawstwo europejskie wprowadziło bardziej rygorystyczne kryteria oceny wpływu pestycydów na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na środowisko, w tym bardziej szczegółową ocenę skutków długoterminowych, a także większą uwagę na skumulowane skutki różnych chemikaliów.
Kluczowy aspekt nowych zasad dotyczy ograniczenia stosowania niebezpiecznych chemikaliów. Zachęca się państwa członkowskie do promowania stosowania alternatywnych rozwiązań niechemicznych i ograniczenia stosowania pestycydów uznawanych za wysoce niebezpieczne, dostosowując się w ten sposób do ogólnego celu UE, jakim jest zmniejszenie narażenia na szkodliwe chemikalia i promowanie bardziej zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska praktyk rolniczych. Przejrzystość i dostęp do informacji są również kluczowymi filarami nowych zasad. Państwa członkowskie są zobowiązane do dostarczania społeczeństwu szczegółowych informacji na temat pestycydów dopuszczonych do obrotu, w tym danych na temat ich składu chemicznego, wpływu na zdrowie ludzkie i środowisko, a także podjętych środków zarządzania ryzykiem. Podejście to ma na celu aktywne zaangażowanie obywateli w nadzorowanie procesu decyzyjnego i zapewnienie większej odpowiedzialności ze strony podmiotów zaangażowanych w łańcuch produkcji żywności.
Kolejną wprowadzoną innowacją jest zobowiązanie państw członkowskich do opracowania krajowych planów działania w celu ograniczenia stosowania i wpływu pestycydów, w tym konkretnych środków promujących przejście na bardziej zrównoważone praktyki rolnicze i ograniczenie stosowania herbicydów uznawanych za wysoce niebezpieczne. Ta krajowa strategia ma na celu stworzenie bardziej skoordynowanego i ukierunkowanego podejścia do zarządzania pestycydami, biorąc pod uwagę specyfikę klimatyczną, rolniczą i środowiskową każdego kraju członkowskiego. Jednocześnie europejskie prawodawstwo dotyczące pestycydów zmierza w kierunku większej harmonizacji przepisów między państwami członkowskimi w celu zagwarantowania jednolitych standardów bezpieczeństwa w całej Unii Europejskiej, zmniejszając w ten sposób różnice w praktykach rolniczych i gwarantując sprawiedliwą ochronę zdrowia ludzi i środowiska. To zharmonizowane podejście pomoże również ułatwić swobodny przepływ produktów rolnych na jednolitym rynku europejskim poprzez zwiększenie ich wartości handlowej.
Prawodawstwo europejskie zaostrzyło kontrole importu żywności z krajów trzecich, a te, które nie spełniają europejskich norm dotyczących pestycydów, mogą podlegać ograniczeniom lub zakazom. Środek ten ma na celu zapewnienie, że wszystkie produkty spożywcze oferowane na rynku europejskim spełniają te same wysokie standardy bezpieczeństwa. Nowe europejskie przepisy dotyczące pestycydów stanowią znaczący krok w kierunku bardziej zrównoważonego i bezpieczniejszego zarządzania substancjami chemicznymi stosowanymi w rolnictwie. Poprzez większy nacisk na zrównoważony rozwój, bardziej dogłębną ocenę ryzyka, promowanie alternatywnych rozwiązań niechemicznych, przejrzystość i harmonizację przepisów, UE jest zobowiązana do zapewnienia odpowiedzialnego rozwoju europejskiego rolnictwa, z poszanowaniem środowiska, zdrowia ludzkiego i różnorodności biologicznej. Ta ewolucja regulacyjna stanowi ważny wkład w budowanie bardziej zrównoważonej i odpornej przyszłości rolnictwa, zwłaszcza dla kraju o silnej gospodarce rolnej, takiego jak Włochy.
Alessandro Fiorentino