Jak osiągnęliśmy punkt, w którym sankcje muszą być tak surowe?

Na ostatnim szczycie UE w debacie zdominowały sankcje wobec Rosji. Najnowszym punktem spornym jest rosyjska ropa, która stanowi nieco mniej niż jedną trzecią całego importu ropy do UE , czyli połowę całkowitego importu produktów naftowych. W kolejnych akapitach zamierzam rzucić więcej światła na to, dlaczego znajdujemy się w punkcie, w którym sankcje muszą być wystarczająco surowe, aby, miejmy nadzieję, wywołać zmiany w Rosji, mimo że nałożenie takich sankcji grozi dalszym rozbiciem europejskiej koalicji, a tym samym w istocie osłabienie systemu sankcji.

Jak argumentowałem w mojej poprzedniej rubryce, sankcje mogą być stosowane jako środek odstraszający, aby wpłynąć ex ante na zachowanie lub politykę kraju objętego sankcjami, to znaczy przed wrogim działaniem lub wprowadzeniem niepożądanej polityki. Sankcje mogą być również stosowane ex post w celu wywołania zachowań resocjalizacyjnych, podobnie jak w sądownictwie karnym, gdy strona skazana zostaje skazana na karę. Wreszcie, sankcje są „negatywnym” narzędziem wojny (gospodarczej), w przeciwieństwie do pomocy finansowej i wojskowej dla zaatakowanego kraju, która byłaby narzędziem „pozytywnym”.

Jednak w przypadku Rosji efekt odstraszający jest dokładnie tym, czego brakowało w strategii zachodniej koalicji przed inwazją na Ukrainę 24 lutego. Nie zobowiązując się do jasno określonego zestawu środków ex ante, to znaczy przed agresją na suwerenne państwo przez Rosję, Europa i Stany Zjednoczone stworzyły w Moskwie oczekiwania, że jakakolwiek reakcja będzie słaba. Rzeczywiście, administracja w Waszyngtonie zagroziła ogólnym sankcjom, które po klęsce w Afganistanie nie wydawały się szczególnie wiarygodne.

Obiecując ogólne sankcje bez żadnych wiarygodnych szczegółów, zachodnia koalicja zrezygnowała z wszelkich rozsądnych szans na zniechęcenie do agresji, która w rzeczywistości miała miejsce. To już historia, można by się spierać. Problem polega na tym, że te błędy wyjaśniają wiele z tego, co dzieje się teraz i być może w najbliższej przyszłości.

Teraz, aby wywołać zmiany w rosyjskiej polityce ex post, sankcje muszą być szczególnie surowe. To generuje dwa zestawy problemów. Po pierwsze, ponieważ koszty sankcji obciążają nie tylko Rosję, ale także kraje, które je nakładają, ich gospodarki również mocno ucierpią. Po drugie, ponieważ koszt tych sankcji jest asymetryczny, niektóre gospodarki w ramach sankcjonującej koalicji są dotknięte znacznie bardziej niż inne – innymi słowy, istnieją istotne efekty dystrybucyjne wewnątrz koalicji.

Na przykład Węgry są w dużym stopniu uzależnione od importu ropy z Rosji, która dostarcza około dwóch trzecich całkowitego importu ropy. Z drugiej strony Stany Zjednoczone są eksporterem gazu skroplonego, który kraje europejskie coraz częściej kupują zamiast gazu rosyjskiego. Ponieważ obecne sankcje osiągają zamierzony skutek tylko kanałem ex post, muszą być nakładane na maksymalnym poziomie, co zwiększa (bardzo asymetryczny) koszt tych sankcji w ramach koalicji.

Wybiegając w przyszłość, pojawia się problem z trwałością obecnego reżimu sankcji, w którym Rosja umiejętnie wykorzystuje wszelkie rozłamy na froncie zachodnim. Jak byliśmy świadkami, szczególnie trudne okazało się osiągnięcie porozumienia w sprawie sankcji naftowych – a osiągnięte porozumienie jest dość wąskie.

Jednocześnie kryzys żywnościowy wywołany kryzysem rosyjsko-ukraińskim wymaga starannego zarządzania, aby umożliwić eksport z rozdartej wojną Ukrainy, ale także z zaborczej Rosji. Jednak przy zakazie rosyjskiego eksportu zbóż koalicja państw sankcjonujących znajduje się w rzeczywistości na rozdrożu: albo przyczyniają się, choć niechętnie i pośrednio, do kryzysu żywnościowego poprzez utrzymanie zakazu eksportu zbóż z Rosji, albo rewidują odpowiednie sankcje, z ryzykiem dalszego wbijania klina między koalicjantów, co byłoby posunięciem, które podkreśliłoby samą koalicję.

Prawdopodobną konsekwencją jest to, że aby zlikwidować pogłębiające się luki w sankcjonującej koalicji, ta ostatnia zwiększy rozmieszczenie pozytywnych narzędzi wojny, tj. większe wsparcie dla Kijowa w zakresie finansowania kryzysowego, broni, a być może nawet wojsk. To właśnie widzimy.

The text was translated by an automatic system