fbpx

Ochrona europejskiego dziedzictwa audiowizualnego

Kultura - 29 sierpnia, 2024

W 2001 roku Rada Europy przyjęła Europejską Konwencję o Ochronie Dziedzictwa Audiowizualnego, uznając, że ruchomy obraz jest integralną częścią europejskiego dziedzictwa kulturowego i powinien być chroniony dla potomnych.
Konwencja opisuje ruchomy obraz zarówno jako formę sztuki, jak i zapis naszej przeszłości, a zatem z możliwościami kulturalnymi, naukowymi i badawczymi.
Ruchomy materiał obejmuje zarówno dzieła kinematograficzne, jak i inne nagrania za pomocą dowolnego medium, z jedynym warunkiem przekazywania wrażenia ruchu.
W konsekwencji obejmuje to telewizję, ale nie radio.
Głównym instrumentem ochrony jest zobowiązanie krajów ratyfikujących do zdeponowania materiałów audiowizualnych, które zostały wyprodukowane lub współprodukowane w tym kraju.
Depozyt prawny gwarantuje istnienie co najmniej kopii produkcji, a także odtworzenie jej materiału w celu zabezpieczenia go przed zniszczeniem.
Depozyt produkcji krajowych odnoszących się do każdego kraju po wejściu w życie konwencji jest obowiązkowy.
Konwencja promuje jednak również dobrowolną depozycję, na przykład w przypadku zagranicznych produkcji i ruchomych obrazów wyprodukowanych przed konwencją.
Dobrowolny depozyt obejmuje również materiały pomocnicze, takie jak materiały techniczne powstałe w wyniku produkcji (v.gr. sprzęt zdjęciowy), przedmioty związane z rozpowszechnianiem i eksploatacją ruchomych obrazów (v.gr. plakaty).
Pomimo obowiązkowego charakteru depozytu prawnego, państwa ratyfikujące ostatecznie decydują o tym, co stanowi ich własne dziedzictwo audiowizualne.
Taka decyzja nie powinna być arbitralna ani dyskryminująca.
Jest to jednak dorozumiane uznanie, że dziedzictwo audiowizualne jest najpierw narodowe, a następnie europejskie, jako połączenie odpowiednich dziedzictw narodowych.
Deponowany materiał musi być oryginalny lub taki, z którego można odtworzyć oryginalną jakość.
Organy archiwalne mogą być zarówno publiczne, jak i prywatne, ale nie mogą być kontrolowane przez nikogo, kto jest głównie zaangażowany w działalność zarobkową w sektorze mediów.
Oprócz konwencji, Rada Europy przyjęła protokół w sprawie ochrony produkcji telewizyjnych, ze względu na ich praktycznie powszechną dostępność, ilość i rolę jako zwierciadła wszystkich sektorów i aspektów społeczeństwa.
Produkcja telewizyjna nie obejmuje ruchomych materiałów obrazowych transmitowanych na indywidualne żądanie i interaktywnych ruchomych materiałów obrazowych, czyli usług wideo na żądanie (VOD) i platform udostępniania wideo (VSP) nie są objęte protokołem.
Biorąc pod uwagę rosnące znaczenie produktów VOD, multimedialnych i interaktywnych, są one objęte postanowieniami konwencji, ale nie protokołu.
Produkcje telewizyjne również podlegają prawnemu depozytowi, ale protokół wyraźnie zezwala krajom na ocenę, wybór lub próbkowanie tych produkcji, które uważają za należące do ich dziedzictwa audiowizualnego.
W przypadku innych produkcji (na przykład kinematograficznych) kwestia ta jest domyślna, ale nie jednoznaczna.
Można tu zauważyć mniej wyczerpującą jakość depozytu prawnego dla produkcji telewizyjnych.
Nadawcy mogą działać jako organy depozytowe, jeśli zostaną wyznaczeni przez dany kraj, w odniesieniu do produkcji nadawanych przez nich lub, jeśli obie strony wyrażą na to zgodę, przez innych nadawców. Stanowi to kolejną różnicę między produkcją telewizyjną a innymi formami ruchomych obrazów, w szczególności kinem, dla których organy archiwizujące mogą być prywatne, ale nie mogą być kontrolowane przez nikogo, kto jest głównie zaangażowany w działalność zarobkową w sektorze mediów, tak jak nadawcy.
Do chwili obecnej konwencja została ratyfikowana tylko przez osiem państw członkowskich Unii Europejskiej (Chorwację, Francję, Niemcy, Węgry, Litwę, Luksemburg, Polskę i Republikę Słowacką), z których protokół został ratyfikowany tylko przez cztery (Francję, Niemcy, Litwę i Republikę Słowacką).
Przed konwencją i protokołem Rada Europy przyjęła Europejską konwencję o koprodukcji filmowej z 1992 roku w celu promowania kina europejskiego poprzez współpracę kulturalną.
Ta wcześniejsza umowa międzynarodowa cieszy się znacznie szerszym statusem ratyfikacji, obejmującym wszystkie 27 państw członkowskich Unii Europejskiej.
Źródło zdjęcia: Trypadvisor