Parlament Europejski głosuje za zatwierdzeniem reformy rynku energii elektrycznej

W ubiegłym tygodniu Parlament Europejski zagłosował za zatwierdzeniem reformy rynku energii elektrycznej. W tym kontekście Komisja Europejska przedstawiła w marcu 2023 r. pakiet reform rynku energii elektrycznej w UE, motywowany skutkami kryzysu energetycznego z lat 2021-2022, spowodowanego ożywieniem gospodarczym po pandemii i rosyjską inwazją na Ukrainę, która doprowadziła do niestabilnych i gwałtownie rosnących cen energii oraz dotknęła europejskich klientów i przemysł. W rezultacie Komisja przedstawiła pakiet obejmujący przegląd kilku kluczowych aktów prawnych, w tym rozporządzenia w sprawie energii elektrycznejb, dyrektywy w sprawie energii elektrycznej, dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii i rozporządzenia REMIT, którego nadrzędnym celem było wyeliminowanie niedociągnięć w konstrukcji europejskiego rynku energii elektrycznej, zmniejszenie zależności rachunków za energię od cen paliw kopalnych oraz ochrona konsumentów i przemysłu przed zmiennością cen energii elektrycznej. Jego celem było również zachęcenie do przyspieszenia wdrażania odnawialnych źródeł energii.

Plik legislacyjny został przydzielony Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskiego, która głosowała za przyjęciem swojego stanowiska w lipcu 2023 r. Następnie Zgromadzenie Plenarne Parlamentu Europejskiego zagłosowało za przyjęciem stanowiska we wrześniu 2023 r. Ze swojej strony Rada UE przyjęła swoje „podejście ogólne” (mandat negocjacyjny, jak to się nazywa w żargonie brukselskim) w październiku 2023 r. Następnie przedstawiciele hiszpańskiej prezydencji w Radzie UE, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej byli w stanie rozpocząć negocjacje międzyinstytucjonalne („trilogues”, jak są one znane w Brukseli) w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie wspólnego tekstu. Negocjacje trójstronne zakończyły się w grudniu porozumieniem, które podlegało teraz formalnemu zatwierdzeniu przez dwóch współprawodawców.

W tym kontekście Parlament Europejski głosował w zeszłym tygodniu za ratyfikacją porozumienia osiągniętego w rozmowach trójstronnych. Posłowie głosowali za przyjęciem uzgodnionego tekstu nowego rozporządzenia 433 głosami za, 140 głosami przeciw i 15 wstrzymującymi się, a w przypadku nowej dyrektywy 473 głosami za, 80 przeciw i 27 wstrzymującymi się. Następnym krokiem jest ratyfikacja przepisów przez Radę.

Poniżej znajduje się podsumowanie najistotniejszych postanowień nowych przepisów. Według sprawozdawcy legislacyjnego, hiszpańskiego eurodeputowanego S&D Nicolása Gonzáleza Casaresa, reforma „stawia obywateli na czele projektowania rynku energii elektrycznej”, w sposób, który „demokratyzuje energię”, „chroni obywateli”, przyspiesza „wdrażanie odnawialnych źródeł energii” i tworzy „projekt rynku, który reaguje na niepowodzenia ujawnione przez kryzys energetyczny”.

Jednym z głównych sposobów, w jaki reforma rynku energii elektrycznej odnosi się do tych kwestii i chroni konsumentów przed niestabilnymi cenami, jest zapewnienie im szerszego zakresu umów, takich jak umowy o stałej cenie i dynamiczne umowy cenowe, a także wymóg dostarczania klientom informacji na temat różnych opcji przed ich podpisaniem. Jako przykład istotny dla przemysłu, przepisy przewidują ułatwienie wdrażania bardziej stabilnych długoterminowych umów między klientami a dostawcami, takich jak umowy zakupu energii (PPA), które umożliwiają firmom ustanowienie własnych bezpośrednich dostaw energii w celu korzystania z bardziej stabilnych cen energii odnawialnej i energii z paliw niekopalnych.

Co więcej, ustawodawstwo ustanawia środki zachęcające do inwestowania w energię, w sposób gwarantujący producentom energii stabilność przychodów, jednocześnie chroniąc branżę przed zmiennością cen. Jednym ze sposobów, w jaki prawodawstwo stara się to osiągnąć, jest wykorzystanie dwustronnych kontraktów różnicowych (CfD) do inwestycji publicznych w nowe odnawialne i niekopalne źródła energii elektrycznej. W ramach kontraktów CfD instytucje publiczne rekompensowałyby producentom energii gwałtowny spadek cen rynkowych, ale w przypadku nadmiernego wzrostu cen część przychodów byłaby pobierana i redystrybuowana (w tym do odbiorców końcowych lub w celu finansowania systemów bezpośredniego wsparcia cenowego lub inwestycji mających na celu obniżenie kosztów energii elektrycznej).

Ponadto przepisy dałyby Radzie prawo do ogłoszenia kryzysu cen energii elektrycznej na podstawie wniosku Komisji, co umożliwiłoby państwom członkowskim przyjęcie tymczasowych środków w celu ustalenia cen energii elektrycznej dla MŚP i energochłonnych konsumentów przemysłowych.

Reforma zawiera kilka interesujących propozycji, które przyczynią się do ustabilizowania rachunków za energię elektryczną i zapobiegną ogromnym skokom, jeśli Europę kiedykolwiek dotknie kolejny kryzys energetyczny na skalę kryzysu z lat 2021-2022. Niemniej jednak, jest on znacznie mniej ambitny niż pierwotnie oczekiwano. Rzeczywiście, wiele głosów, takich jak hiszpański minister ds. transformacji ekologicznej (który był zaangażowany w znaczną część negocjacji w okresie hiszpańskiej prezydencji w Radzie), miało nadzieję na zmianę tak zwanego „systemu kolejności zasług” i oddzielenie cen energii elektrycznej od cen paliw kopalnych. Uzgodnione przepisy są dalekie od fundamentalnego przeglądu, na który nalegały Hiszpania i Francja. Co więcej, Unia Europejska będzie musiała kontynuować prace nad zapewnieniem bezpiecznych, zrównoważonych i zdywersyfikowanych dostaw gazu ziemnego.