Subscribe
Polityką gospodarczą i zatrudnieniem zajmuje się Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Parlament Europejski i Rada mogą przyjąć rozporządzenie ustanawiające procedurę badania przez Radę i Komisję polityki gospodarczej państw członkowskich (art. 121); z drugiej strony Rada Europejska, Rada, Komisja Europejska, Parlament Europejski, Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów i wewnętrzny Komitet Zatrudnienia w Radzie współpracują w celu ustanowienia rocznych wytycznych dla państw członkowskich, które mają być uwzględniane w ich polityce zatrudnienia (art. 148). W dniu 29 kwietnia 2024 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły nowe rozporządzenie w celu zapewnienia skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i wielostronnego nadzoru budżetowego, tj. procedury badania polityki gospodarczej państw członkowskich przez Radę i Komisję, zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Taka procedura, powszechnie i prawnie znana jako „europejski semestr”, ma na celu zapewnienie trwałej konwergencji wyników społecznych państw członkowskich. W szczególności obejmuje ona formułowanie i wdrażanie wytycznych dotyczących zatrudnienia dla państw członkowskich, w tym zasad Europejskiego filaru praw socjalnych, oraz powiązanych zaleceń dla poszczególnych krajów. W celu takiego sformułowania i wdrożenia rozporządzenie odnosi się do tabeli wyników społecznych oraz identyfikacji zagrożeń dla konwergencji społecznej. Rada sporządza roczne sprawozdanie z postępów w zakresie sytuacji społeczno-gospodarczej państw członkowskich i kieruje do nich zalecenia. Europejski filar praw socjalnych, ogłoszony przez trzy instytucje UE (Parlament, Radę i Komisję) w dniu 16 listopada 2017 r., wyraża zasady i prawa dotyczące funkcjonowania rynku pracy i systemów opieki społecznej w Unii Europejskiej. Potwierdza on niektóre z praw już obecnych w dorobku prawnym Unii, ale także dodaje nowe zasady, które dotyczą wyzwań wynikających z rozwoju społecznego, technologicznego i gospodarczego. Zanim zostaną one uznane za prawnie wiążące na poziomie UE, muszą zostać włączone do prawa wtórnego. Dzięki procedurze europejskiego semestru zostały one faktycznie uwzględnione, ale nie jako wyraźnie wiążące, ponieważ wynikiem procedury koordynacji jest wydanie wytycznych i zaleceń, które z definicji nie są wiążące (prawo miękkie). Aby wdrożyć zasady ogłoszone w Europejskim filarze praw socjalnych, 4 marca 2021 r. Komisja Europejska zaproponowała plan działania z trzema głównymi celami, które mają zostać osiągnięte do 2030 r.: 78% populacji w wieku od 20 do 64 lat powinno być zatrudnionych; 60% wszystkich dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach; a liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym powinna zostać zmniejszona o co najmniej 15 milionów.
Tablica wyników społecznych przedstawia ponadto siedemnaście miar jako konkretyzację konwergencji społecznej: udział dorosłych w kształceniu w ciągu ostatnich 12 miesięcy; odsetek osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie; poziom umiejętności cyfrowych poszczególnych osób; wskaźnik młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się; tzw. luka w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn; wskaźnik kwintyli dochodowych; stopa zatrudnienia; stopa bezrobocia; stopa bezrobocia długotrwałego; wzrost dochodu do dyspozycji brutto gospodarstwa domowego na mieszkańca; wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (AROPE); wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem dzieci; wpływ transferów socjalnych (innych niż emerytury) na ograniczenie ubóstwa; luka w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych; nadmierne obciążenie kosztami mieszkaniowymi; dzieci w wieku poniżej 3 lat objęte formalną opieką nad dziećmi oraz zgłaszane przez samych siebie niezaspokojone potrzeby w zakresie opieki medycznej. W związku z tym państwa członkowskie muszą uwzględniać te wytyczne i zalecenia dotyczące zatrudnienia, w tym tablicę wyników społecznych i zagrożenia dla konwergencji społecznej, przy podejmowaniu głównych decyzji w zakresie polityki społecznej i zatrudnienia. Parlament Europejski może uczestniczyć w procedurze europejskiego semestru. Zaangażowane są również parlamenty państw członkowskich, a także związki zawodowe i przedstawiciele pracodawców. Źródło zdjęcia: Roxana Mînzatu