Subscribe
Zmiana prezydencji w Radzie Unii Europejskiej daje Rumunii i Bułgarii nową nadzieję na przystąpienie do strefy Schengen przed końcem tego roku.
Chociaż Hiszpania, która przejęła rotacyjne przewodnictwo w UE1 lipca, uczyniła rozszerzenie strefy swobodnego przepływu priorytetem, nie ma gwarancji, że to dziesięcioletnie rumuńskie i bułgarskie pragnienie zostanie zrealizowane w ciągu najbliższych sześciu miesięcy. Zwłaszcza, że nowa prezydencja hiszpańska ma kilka priorytetów i kwestii do załatwienia „na ostatnią chwilę” przed wiosennymi wyborami do Parlamentu Europejskiego.
„Hiszpańska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej uważa wejście Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen za jeden ze swoich priorytetów i będzie dążyć do osiągnięcia konsensusu w tej sprawie”, powiedział hiszpański ambasador w Sofii, Alejandro Polanco.
Ale w kwestiach bezpieczeństwa europejskiego Hiszpania chce również reformy paktu migracyjnego z „równowagą między solidarnością a odpowiedzialnością” państw członkowskich.
„Będzie to wymagało kompromisu i „elastyczności ze strony niektórych krajów”, powiedział Polanco podczas inauguracji hiszpańskiej prezydencji w Sofii.
„Powiedziałabym, że przystąpienie Bułgarii do strefy Schengen w 2023 r. pozostaje głównym celem rządu”, skomentowała Mariya Gabriel.
„Liczymy na bliską współpracę z hiszpańską prezydencją” i kontynuujemy dialog z krajami, które należy przekonać”, powiedziała wicepremier i minister spraw zagranicznych Mariya Gabriel w imieniu gospodarzy, cytowana przez Dnevnik. Miała oczywiście na myśli Holandię i Austrię.
Podczas ostatniego głosowania w Radzie Holandia uzależniła decyzję swojego kraju od najnowszej oceny UE dotyczącej praworządności w Bułgarii, podczas gdy Austria zażądała od UE polityki migracyjnej i ochrony granic zewnętrznych.
Prezydencja hiszpańska ma cztery główne priorytety. Plus Ukraina
Jest to piąta prezydencja Hiszpanii od 1986 r. (kiedy kraj ten przystąpił do UE) i ostatnia pełna przed wyborami do Parlamentu Europejskiego wiosną 2024 r. Priorytety i logo obecnej hiszpańskiej prezydencji w Unii Europejskiej zostały przedstawione w czerwcu 2023 r. przez premiera Hiszpanii Pedro Sáncheza: promowanie reindustrializacji Europy, przyspieszenie transformacji ekologicznej, wzmocnienie filaru społecznego i wzmocnienie jedności europejskiej, a wszystko to pod hasłem „Europa bliżej siebie”.
Oczekuje się, że podczas hiszpańskiej prezydencji w UE odbędzie się szczyt z południowymi sąsiadami UE w celu omówienia kwestii migracji, żywności, bezpieczeństwa energetycznego i klimatu. Kolejne spotkanie Europejskiej Wspólnoty Politycznej, która łączy UE z krajami Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej, Wielką Brytanią i Turcją, odbędzie się między5 a6 października w Granadzie.
Ale wojna na Ukrainie i proces przystąpienia Ukrainy do UE są również priorytetami na najbliższe 6 miesięcy.
„Z punktu widzenia Unii Europejskiej w sprawie przystąpienia Ukrainy, moja obecność w pierwszym dniu tej sześciomiesięcznej prezydencji (…) świadczy o jasnym i jednoznacznym zaangażowaniu politycznym ze strony instytucji UE” – powiedział Pedro Sanchez na wspólnej konferencji prasowej z prezydentem Wołodimirem Zełenskim w dniu 1 kwietnia.lipca.
Nadchodzące miesiące powinny również przynieść postępy w negocjacjach dotyczących nowego paktu migracyjnego. Na początku czerwca Rada Unii Europejskiej podjęła decydujący krok w kierunku modernizacji unijnych przepisów azylowych i migracyjnych, uzgadniając stanowisko negocjacyjne w sprawie rozporządzenia dotyczącego procedury azylowej oraz rozporządzenia w sprawie zarządzania azylem i migracją. Stanowisko to będzie stanowić podstawę negocjacji prezydencji Rady z Parlamentem Europejskim i zostało z zadowoleniem przyjęte zarówno przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen, jak i przewodniczącą Parlamentu Europejskiego Robertę Metsolę.
Oba akty prawne, co do których Rada wypracowała podejście ogólne, są częścią paktu o migracji i azylu, który składa się z zestawu propozycji reformy przepisów UE dotyczących migracji i azylu. Nowemu paktowi w sprawie migracji i azylu z23 września 2020 r. towarzyszył szereg wniosków ustawodawczych. Obejmują one rozporządzenie w sprawie zarządzania azylem i migracją oraz poprawkę do wniosku z 2016 r. dotyczącego rozporządzenia w sprawie procedury azylowej.
Nowy pakt migracyjny wprowadzi wspólną procedurę w całej UE
Rozporządzenie w sprawie procedury azylowej (APR) określa wspólną dla całej UE procedurę, której państwa członkowskie muszą przestrzegać, gdy ludzie ubiegają się o ochronę międzynarodową. Usprawnia ustalenia proceduralne (np. czas trwania procedury) i ustanawia standardy dotyczące praw osób ubiegających się o azyl (np. dostęp do tłumacza lub prawo do pomocy prawnej i reprezentacji).
Rozporządzenie ma również na celu zapobieganie nadużyciom systemu poprzez ustanowienie jasnych obowiązków wnioskodawców w zakresie współpracy z władzami w trakcie całej procedury. RPA wprowadza również obowiązkowe procedury graniczne w celu szybkiej oceny na zewnętrznych granicach UE, czy wnioski są bezpodstawne lub niedopuszczalne. Osoby podlegające procedurze azylowej na granicy nie mogą wjechać na terytorium państwa członkowskiego.
Procedura graniczna ma zastosowanie, gdy osoba ubiegająca się o azyl składa wniosek na zewnętrznym przejściu granicznym, po zatrzymaniu w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy oraz po zejściu na ląd po operacji poszukiwawczo-ratowniczej. Procedura ta jest obowiązkowa dla państw członkowskich, jeśli wnioskodawca stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, jeśli wprowadził władze w błąd, podając fałszywe informacje lub zatajając informacje, a także jeśli wnioskodawca posiada obywatelstwo o wskaźniku uznawania mniejszym niż 20%. Całkowity czas trwania procedury azylowej i powrotu przez granicę nie powinien przekraczać 6 miesięcy. Aby przeprowadzić procedury na granicy, państwa członkowskie muszą ustanowić odpowiednie zdolności w zakresie przyjmowania i zasobów ludzkich w celu rozpatrzenia określonej liczby wniosków i wykonania decyzji nakazujących powrót w danym czasie.
Na poziomie UE ta odpowiednia pojemność wynosi 30 000 osób. Odpowiednia zdolność każdego państwa członkowskiego zostanie określona na podstawie wzoru uwzględniającego liczbę nielegalnych przekroczeń granicy i odmów wjazdu w okresie trzech lat.
Rozporządzenie w sprawie zarządzania azylem i migracją (AMMR) powinno po uzgodnieniu zastąpić obecne rozporządzenie dublińskie. Rozporządzenie dublińskie ustanawia zasady określające, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl. AMMR usprawni te zasady i skróci terminy. Na przykład obecna złożona procedura wtórnego przejęcia, której celem jest przekazanie wnioskodawcy z powrotem do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za jego wniosek, zostanie zastąpiona prostym powiadomieniem o wtórnym przejęciu.
Aby zrównoważyć obecny system, w którym kilka państw członkowskich jest odpowiedzialnych za zdecydowaną większość wniosków o azyl, proponuje się nowy mechanizm solidarności, który jest prosty, przewidywalny i wykonalny. Nowe przepisy łączą obowiązkową solidarność z elastycznością dla państw członkowskich w zakresie wyboru indywidualnych składek. Wkład ten obejmuje relokację, wkład finansowy lub alternatywne środki solidarności, takie jak rozmieszczenie personelu lub środki budowania potencjału. Państwa członkowskie mają pełną swobodę co do rodzaju solidarności, którą wnoszą. Żadne państwo członkowskie nigdy nie będzie zobowiązane do relokacji.
Minimalna roczna liczba relokacji z państw członkowskich, w których większość osób wjeżdża do UE, do państw członkowskich mniej narażonych na takie przyjazdy. Liczba ta została ustalona na 30 000, podczas gdy minimalna roczna liczba wkładów finansowych zostanie ustalona na 20 000 euro na przesiedlenie. Liczby te mogą zostać zwiększone w razie potrzeby, a sytuacje, w których nie przewiduje się potrzeby solidarności w danym roku, również zostaną wzięte pod uwagę.
Aby zrekompensować ewentualny niedobór w liczbie obiecanych relokacji, rekompensata z tytułu odpowiedzialności będzie dostępna jako środek solidarności drugiego stopnia na rzecz państw członkowskich korzystających z solidarności.
AMMR zawiera również środki mające na celu zapobieganie nadużyciom ze strony osób ubiegających się o azyl i unikanie wtórnego przemieszczania się (gdy migrant opuszcza kraj pierwszego przybycia w celu poszukiwania ochrony lub stałego przesiedlenia w innym miejscu). Przykładowo, rozporządzenie nakłada na osoby ubiegające się o azyl obowiązek składania wniosków w państwach członkowskich pierwszego wjazdu lub legalnego pobytu. Zniechęca do wtórnego przemieszczania się, ograniczając możliwości zakończenia lub przeniesienia odpowiedzialności między państwami członkowskimi, a tym samym ogranicza możliwości wnioskodawcy w zakresie wyboru państwa członkowskiego, w którym złoży wniosek.
Oprócz pewnych nieporozumień między państwami członkowskimi, kwestie migracji powodują również napięcia wewnętrzne. To właśnie kwestia ograniczenia migracji, po tygodniach negocjacji, doprowadziła do upadku holenderskiego rządu kierowanego przez Marka Rutte.
Rutte ogłosił dymisję swojego rządu koalicyjnego, powołując się na „niemożliwe do przezwyciężenia” różnice po gorących negocjacjach między czterema partiami rządzącymi w sprawie polityki wobec uchodźców. Wysiłki konserwatywnej partii VVD Rutte zmierzające do ograniczenia napływu osób ubiegających się o azyl do Holandii doprowadziły do rozłamu w jego czteropartyjnym rządzie koalicyjnym, ponieważ dwie partie niższego szczebla odmówiły poparcia jego propozycji. Napięcia sięgnęły zenitu, gdy Rutte poprosił o poparcie dla propozycji ograniczenia wjazdu dzieci uchodźców wojennych już przebywających w Holandii i zmuszenia rodzin do odczekania co najmniej dwóch lat przed połączeniem, według agencji Reuters.
Krótka historia przystąpienia Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen
Przystąpienie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen nie znalazło się w agendzie ostatniego spotkania szwedzkiej prezydencji Rady Ministrów Spraw Wewnętrznych w czerwcu, chociaż omówiono stan strefy swobodnego przemieszczania się. Jednak Komisja Europejska nadal zapewnia, że przystąpienie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen w 2023 r. pozostaje priorytetem, a komisarz ds. wewnętrznych, szwedzka Ylva Johansson, wielokrotnie powtarzała, że zrobi wszystko, co w jej mocy, aby uzyskać pozytywną decyzję do końca tego roku.
Rozczarowanie Rumunów z powodu braku głosowania Austrii w sprawie członkostwa w Schengen8 grudnia 2022 r. przerodziło się w działanie. W dniach następujących po głosowaniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w mediach społecznościowych pojawiły się wezwania do bojkotu, zdjęcia austriackich banków odcinających karty i obietnice, że austriackie ośrodki narciarskie nie będą już miały rumuńskich klientów. W tym samym czasie w sąsiedniej Bułgarii, z którą Rumunia jest traktowana jako „pakiet” w kwestii Schengen, część ludności, mająca dość bycia traktowaną jako „druga klasa” w Europie, wzywa do utworzenia „Małego Schengen”, które obejmowałoby Rumunię i Turcję.
Spełnienie przez Rumunię kryteriów określonych w dorobku Schengen zostało potwierdzone9 czerwca 2011 r. na posiedzeniu Rady ds. Wcześniej,8 czerwca 2011 r., Parlament Europejski wydał pozytywną opinię w sprawie projektu decyzji o przystąpieniu Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen. Pomyślne wdrożenie przez Rumunię środków przewidzianych w dorobku Schengen zostało również potwierdzone przez Radę Europejską (13-14 grudnia 2012 r.).
„Przystąpienie do strefy Schengen jest prawem i obowiązkiem przyjętym na mocy Traktatu o przystąpieniu do UE (art. 4 Protokołu dotyczącego warunków i uzgodnień w sprawie przyjęcia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej, załączonego do Traktatu o przystąpieniu Rumunii i Bułgarii), przy czym Rumunia pragnie uczestniczyć we wszystkich formach współpracy mających na celu pogłębienie integracji europejskiej. Rumunia de facto zapewnia bezpieczeństwo zewnętrznych granic UE od momentu przystąpienia do UE w styczniu 2007 roku. Eliminacja kontroli na wewnętrznych granicach Unii Europejskiej jest jednym z najbardziej widocznych i najważniejszych efektów procesu integracji europejskiej”, czytamy na stronie rumuńskiego MSZ.