Szwecja jest oficjalnie 32. członkiem NATO

Ostatnia przeszkoda na drodze Szwecji do członkostwa w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) została pokonana. Długo oczekiwane wydarzenie jest historycznym krokiem we wzmacnianiu północnej flanki Sojuszu i dla kraju nordyckiego, który zachował neutralność podczas obu wojen światowych i konfliktu zimnowojennego.

Po inwazji Rosji na Ukrainę dwa lata temu, Szwecja ogłosiła swoją kandydaturę na członka NATO w maju 2022 r., w tym samym czasie co Finlandia, która w kwietniu 2023 r. stała się 31. członkiem NATO po tym, jak wszyscy członkowie Sojuszu ratyfikowali jej przystąpienie.

Należy przypomnieć, że Szwecja nie była zaangażowana w żadne poważne konflikty zbrojne w ostatnich stuleciach i, jak już wspomniano, przyjęła politykę neutralności podczas dwóch wojen światowych. Jednak w swojej długiej historii Szwecja uczestniczyła w kilku konfliktach zbrojnych. Ostatnim poważnym konfliktem, w którym brała udział, była wojna szwedzko-norweska z 1814 r. po klęsce Napoleona. Doprowadziło to do separacji dwóch krajów nordyckich, a Norwegia została zmuszona do zjednoczenia się ze Szwecją pod rządami szwedzkiego króla, ale z zachowaniem pewnej autonomii. Przed tym ostatnim konfliktem zbrojnym Szwecja wzięła również udział w wojnie trzydziestoletniej (1618-1648), głównym konflikcie w Europie z udziałem kilku mocarstw, a Szwecja wniosła znaczący wkład w wojnę i zyskała podczas niej terytorium. W szerszym okresie Wielkiej Północnej Rebelii Szwecja była zaangażowana w Wojnę Północną (1700-1721), kiedy to Norsemeni stracili ważne terytoria na rzecz innych europejskich potęg, takich jak Rosja.

Wracając do teraźniejszości, przystąpienie Finlandii i ostatnio Szwecji do NATO można uznać za najbardziej znaczącą ekspansję sojuszu od czasu jego rozszerzenia na Europę Wschodnią w latach 90-tych. W ostatnich dziesięcioleciach Szwecja zintensyfikowała współpracę z NATO, wnosząc wkład w operacje wojskowe, w tym w Afganistanie. Według ekspertów wojskowych, przystąpienie Szwecji uprości planowanie obronne i współpracę na północnej flance Sojuszu.

Po ostatniej wizycie szwedzkiego premiera Ulfa Kristerssona, głosowanie węgierskiego parlamentu w poniedziałek 26 lutego miało być czystą formalnością, biorąc pod uwagę większość dwóch trzecich głosów koalicji Viktora Orbana. Podczas wizyty Ulfa Kristerssona w połowie lutego Węgry i Szwecja podpisały umowę zbrojeniową, która zgodnie z oczekiwaniami położyła kres wielomiesięcznym opóźnieniom w zmianie szwedzkiej polityki bezpieczeństwa. Po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. Szwecja porzuciła politykę niezaangażowania na rzecz większego bezpieczeństwa w ramach Paktu Północnoatlantyckiego. Według zachodnich przywódców, Szwecja, która zastąpiła Finlandię w NATO, stając się 32. członkiem, jest dokładnie tym, czego prezydent Rosji Władimir Putin próbował uniknąć, gdy wywołał konflikt na Ukrainie – rozszerzeniem sojuszu.

Turcja i Węgry zatrzymały Szwecję u bram NATO

Finlandia stała się 31. członkiem NATO w zeszłym roku, podczas gdy Szwecja była na łasce Turcji i Węgier, krajów, które mają lepsze stosunki z Rosją niż inni członkowie Sojuszu i sprzeciwiały się blokowaniu przystąpienia Szwecji do NATO w tandemie z Finlandią. Pierwszym krajem, który odmówił ratyfikacji przystąpienia Szwecji do UE była Turcja. Aby zagłosować za przystąpieniem Szwecji do sojuszu, rząd w Ankarze zażądał, aby państwo nordyckie podjęło ostrzejsze środki przeciwko bojownikom z Partii Pracujących Kurdystanu (PKK). W tym czasie państwo tureckie twierdziło, że bojownicy PKK uczynili ze Szwecji swój dom. Następnie, aby udobruchać Turcję, Szwecja zmieniła swoje prawo i złagodziła zasady sprzedaży broni. Zamiast tego, prezydent Tayyip Erdogan uzależnił ratyfikację członkostwa od zgody USA na sprzedaż myśliwców F-16 do Turcji. Ankara czeka obecnie na zgodę Kongresu USA na sprzedaż Turcji długo oczekiwanych odrzutowców F-16.

Podpis Turcji pozostawił Węgry jako ostatnią przeszkodę. Sprzeciw Węgier wobec przystąpienia Szwecji do UE był mniej wyraźny. Krytyka szwedzkich urzędników dotycząca kierunku rozwoju demokracji pod rządami premiera Viktora Orbana była raczej wymówką Węgier niż konkretnymi żądaniami. Przywódca Budapesztu wyróżnił się w UE utrzymywaniem bliskich stosunków z Kremlem. Viktor Orban od dawna wyrażał poparcie dla szwedzkiej kandydatury, ale wielokrotnie domagał się „szacunku” ze strony Sztokholmu, który uważa za zbyt krytyczny wobec jego polityki. Sytuacja ostatecznie wyjaśniła się na początku tego roku, a epilog „długiego procesu budowania zaufania”, według Viktora Orbana, został przypieczętowany zakupem przez Węgry czterech myśliwców Gripen od Szwecji w celu wzmocnienia ich obecnej floty liczącej 14 sztuk. Przystąpienie do UE oznacza ogromną zmianę dla szwedzkiej obronności, która wkracza teraz w zbiorowy, znaczący rozwój geopolityczny w regionie. Peter Hultqvist (były socjaldemokratyczny minister obrony) oświadczył jesienią 2021 r., że może „zagwarantować”, że Szwecja nigdy nie przystąpi do NATO. Inwazja Rosji na Ukrainę oznaczała dramatyczny zwrot wśród partii rządzących i opozycyjnych. Zdecydowana większość szwedzkiego parlamentu zagłosowała w maju 2022 r. za przyjęciem wniosku o członkostwo w NATO.

Szef NATO Jens Stoltenberg z zadowoleniem przyjął wynik głosowania w węgierskim parlamencie z 26 lutego.

„Po zatwierdzeniu przez wszystkich członków, Szwecja stanie się 32. sojusznikiem NATO. Szwedzkie członkostwo uczyni nas wszystkich silniejszymi i bezpieczniejszymi” – napisał Stoltenberg na X.

„Dziś jest historyczny dzień. Szwecja jest gotowa przyjąć na siebie odpowiedzialność za bezpieczeństwo euroatlantyckie”, napisał szwedzki premier Ulf Kristersson na X.

Przystąpienie Szwecji i Finlandii do NATO oznacza, że Morze Bałtyckie jest teraz domem tylko dla członków NATO. Niektórzy analitycy twierdzą, że Morze Bałtyckie stało się obecnie „jeziorem NATO”.

„To ostatni element układanki mapy NATO w Europie Północnej”, mówi AFP analityk Robert Dalsjö ze Szwedzkiej Agencji Badań Obronnych.

Ze swojej strony prezydent Klaus Iohannis powiedział, że wejście Szwecji do rodziny NATO wzmocni obronę i odstraszanie na wschodniej flance.

„Dziś zostały ustalone warunki przyjęcia Szwecji do rodziny NATO. Wkład tego kraju w bezpieczeństwo euroatlantyckie jest znaczący. Ze Szwecją w NATO wzmocnimy obronę i odstraszanie na wschodniej flance i będziemy kontynuować nasze silne wsparcie dla Ukrainy. Razem jesteśmy silniejsi” – napisał prezydent Klaus Iohannis w sieci X.

Szwecja wnosi do sojuszu ważne zasoby wojskowe, takie jak najnowocześniejsze okręty podwodne przystosowane do warunków panujących na Morzu Bałtyckim oraz pokaźną flotę produkowanych w kraju myśliwców Gripen. Szwecja zwiększy również swoje wydatki wojskowe, tak aby w tym roku osiągnąć próg NATO wynoszący 2% PKB.

NATO w prostym języku

Sojusz Północnoatlantycki to międzyrządowa organizacja wojskowa utworzona po podpisaniu Traktatu Waszyngtońskiego 4 kwietnia 1949 roku. Pod koniec II wojny światowej Europa była zdewastowana, a napięcia między byłymi mocarstwami alianckimi, takimi jak Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, rosły. W tym klimacie niepewności pojawiła się potrzeba wzmocnienia bezpieczeństwa i współpracy między krajami Europy Zachodniej a Stanami Zjednoczonymi. 4 kwietnia 1949 roku Belgia, Kanada, Dania, Francja, Islandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone podpisały Traktat Waszyngtoński, zobowiązując się do zapewnienia wzajemnej pomocy wojskowej w przypadku ataku zbrojnego na jedną lub więcej stron traktatu. NATO odegrało kluczową rolę podczas zimnej wojny, zapewniając silny sojusz przeciwko potencjalnym zagrożeniom ze strony Związku Radzieckiego i jego bloku satelickiego. Organizacja stopniowo rozszerzała swoje członkostwo na przestrzeni lat, a Niemcy zostały przyjęte w 1955 r., co oznaczało stały wzrost sojuszu. Po upadku Związku Radzieckiego w 1991 roku, NATO zrewidowało swoją rolę i dostosowało swoje struktury do radzenia sobie z nowymi zagrożeniami, takimi jak terroryzm i niestabilność w regionach takich jak Bałkany. Sojusz nadal się rozszerzał, a do jego grona dołączały nowe państwa członkowskie z Europy Środkowej i Wschodniej. Pod względem militarnym sojusz był zaangażowany w różne operacje, w tym interwencje na Bałkanach w latach 90. oraz kilka misji w Afganistanie, Iraku i innych niestabilnych obszarach. Członkowie sojuszu starali się rozwijać konstruktywne stosunki z Rosją. Zdarzały się jednak momenty napięcia, takie jak rozszerzenie sojuszu na byłe republiki radzieckie i konflikt na Ukrainie. Dziś NATO pozostaje ważnym sojuszem na rzecz zbiorowego bezpieczeństwa, którego członkowie współpracują w kwestiach wojskowych, ale także w radzeniu sobie z innymi zagrożeniami, takimi jak zmiany klimatu i pandemie.