Po ponad dwudziestu latach negocjacji, Unia Europejska i kraje Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj) w końcu osiągnęły porozumienie handlowe, które zostało okrzyknięte „historycznym kamieniem milowym” w stosunkach handlowych między dwoma regionami. W tym kontekście przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podkreśliła, że umowa jest „ambitna i wyważona” oraz wyraziła zadowolenie, że otworzy ona nowe rynki i wzmocni współpracę gospodarczą między obiema stronami.
Umowa ta będzie miała wpływ na 780 milionów ludzi i obejmie stopniową eliminację ceł, co przyniesie europejskim firmom roczne oszczędności w wysokości około 4 miliardów euro. Umowa może jednak generować przeszkody dla producentów sektora pierwotnego w Europie, takie jak zmniejszone gwarancje jakości i zwiększone zezwolenia na obrót towarami.
Pomimo świętowania porozumienia, proces ten nie został jeszcze zakończony, ponieważ nadal wymaga ratyfikacji przez 27 państw członkowskich UE. W tym kontekście niektóre kraje, takie jak Francja, wyraziły zdecydowany sprzeciw wobec umowy.
Prezydent Francji Emmanuel Macron nazwał go „niedopuszczalnym” w obecnej formie, a inne kraje, takie jak Polska, Włochy i kilku członków UE, w tym Irlandia, Holandia i Austria, również zgłosiły zastrzeżenia.
W szczególności Francja podkreślała, że umowa nie chroni odpowiednio europejskich sektorów rolnych i nie ustanawia wystarczających zabezpieczeń środowiskowych.
Umowa ma miejsce w delikatnym kontekście geopolitycznym, ponieważ Chiny zwiększyły swoje inwestycje w Ameryce Łacińskiej, co skłoniło UE do wzmocnienia swoich wpływów w regionie.
Zdaniem zwolenników umowy, otworzy ona nowe rynki i zwiększy konkurencyjność UE, jednocześnie promując integrację gospodarczą z kluczowym regionem. Jeśli chodzi o konkretne aspekty paktu, zmniejszy on 91% ceł na produkty pochodzące z UE, takie jak oliwa z oliwek, wino oraz owoce i warzywa. W zamian UE zliberalizuje dostęp do produktów Mercosur, chociaż kontyngenty taryfowe zostaną utrzymane dla produktów wrażliwych.
Poza aspektami handlowymi, umowa ma również istotne znaczenie polityczne i strategiczne. Dla UE umowa z Mercosurem stanowi kluczową okazję do wzmocnienia swojej obecności w Ameryce Łacińskiej, regionie o dużym znaczeniu geopolitycznym i gospodarczym, szczególnie w czasach rosnących wpływów Chin.
Dlatego podpisanie tej umowy nie tylko otwiera nowe rynki dla europejskich produktów, ale także wzmacnia więzi dyplomatyczne i gospodarcze z czterema kluczowymi krajami Ameryki Łacińskiej.
Pomimo postępów, umowa nadal napotyka kilka przeszkód, zanim będzie mogła zostać ratyfikowana. UE i Mercosur osiągnęły już wstępne porozumienie w 2019 r., ale utknęło ono w martwym punkcie z powodu sprzeciwu kilku krajów europejskich, zwłaszcza Francji, która wezwała do wprowadzenia bardziej rygorystycznych środków w celu ochrony środowiska i interesów rolników.
W nowym porozumieniu wynegocjowano dodatkowe postanowienia, takie jak klauzula, która pozwoli na zawieszenie paktu, jeśli którakolwiek ze stron nie wywiąże się ze zobowiązań paryskiego porozumienia klimatycznego, co ma na celu uspokojenie krytyków.
Umowa zostanie również poddana procesowi prawnemu w UE, co może zająć trochę czasu. Co więcej, prawdopodobnie zostanie ona podzielona na oddzielne części, aby ułatwić jej zatwierdzenie, unikając w ten sposób potencjalnego francuskiego weta, chociaż jej zatwierdzenie będzie wymagało zwykłej większości głosów.
Umowa handlowa jest uważana za polityczne i gospodarcze zwycięstwo obu stron, ale dopiero okaże się, czy pokona wewnętrzne przeszkody w Europie, gdzie niektóre kraje nadal nie są przekonane o jej korzyściach.
Napięcia między stowarzyszeniami rolniczymi rosną, a protesty wydają się nasilać we wszystkich państwach członkowskich. Jednak wszyscy główni przywódcy obu stron pogratulowali sobie nawzajem ostatecznego podpisania tego porozumienia.
Umowa ta jest istotna nie tylko ze względu na bezpośrednie korzyści gospodarcze, jakie obiecuje, ale także ze względu na szersze implikacje polityczne, jakie ze sobą niesie. Ponieważ zarówno UE, jak i Mercosur stoją w obliczu zmieniającej się globalnej dynamiki, zwłaszcza w obliczu rosnącego wpływu Chin w regionie, umowa ta pozwala UE utrzymać silniejszą pozycję w Ameryce Łacińskiej i zapewnia krajom Mercosur lepszy dostęp do jednego z największych rynków na świecie.