Subscribe
Zieloni marzyciele doznali niemiłego przebudzenia, gdy ich bańka nagle pękła. Northvolt, wspierany szwedzki producent akumulatorów litowo-jonowych, miał zapewnić zachodniemu przemysłowi pojazdów elektrycznych materiały własnej produkcji, aby uniknąć uzależnienia od Chin. Northvolt miał być również pionierem w rozwoju ekologicznej produkcji i recyklingu baterii.
W środę 12 marca firma ogłosiła upadłość i likwidację na mocy szwedzkiego prawa korporacyjnego.
Ostatecznie cały projekt o wartości wielu miliardów euro może skończyć w chińskich rękach, podczas gdy tysiące ton nieudanych rafinacji metali, które grożą zanieczyszczeniem środowiska, pozostają w zawieszeniu na terenie fabryki.
Zielona przejażdżka
Saga Northvolt aż do ostatnich wydarzeń została już opisana na The Conservative we wcześniejszym artykule, ale dla zwięzłości w tym artykule zostanie podsumowana jako doskonały przykład tego, jak zielona gospodarka planowa UE i jej państw członkowskich szkodzi prawdziwym wartościom gospodarczym i przedsiębiorczości.
Northvolt, wspierany miliardami euro pożyczek, gwarancji i inwestycji publicznych, długo unikał negatywnego rozgłosu z powodu różowych okularów mediów na niektóre tematy. Było to skrzyżowanie obsesji klasy medialnej na punkcie tak zwanej zielonej transformacji i walki ze zmianami klimatu oraz zamiłowania klasy politycznej do prestiżowych projektów publicznych na dużą skalę. To, co wydarzyło się między wzrostem znaczenia Northvolt w 2017 r. a 2024 r., kiedy to poważne złe zarządzanie firmą i niemożliwy do zrealizowania model biznesowy stały się zbyt trudne do zniesienia, było niemal nieprzerwaną kampanią promocyjną.
Dostawcy usług zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego przyczynili się do budowy Northvolt w mieście Skellefteå. Zainwestowano w budynki mieszkalne, infrastrukturę, szkoły i inne obiekty użyteczności publicznej. Firma, okrzyknięta zbawcą lokalnej gospodarki, globalnego klimatu i narodowej dumy Szwecji, wydawała się zbyt duża, by upaść.
Jednak w 2024 r. zbyt optymistyczne prognozy gospodarcze zaczęły zbierać żniwo wśród inwestorów Northvolt. Nie można było płacić rachunków i wynagrodzeń. Siła robocza musiała zostać zwolniona. Pomimo siedmiu lat rozwoju, mega-fabryka w Skellefteå rzekomo nie wyprodukowała ani jednej baterii.
Zeznania z wnętrza fabryki
Wiele niedociągnięć wewnątrz fabryki zostało ujawnionych przez publicznego nadawcę SVT w lutym. Dzięki wywiadom z pracownikami rzekomej fabryki baterii okazało się, że Northvolt nie wyprodukował własnych katod, krytycznego komponentu. Zaawansowany proces produkcji, który obejmuje tak zwane NMC, czyli tlenki litowo-niklowo-manganowo-kobaltowe, przyniósł jedynie tony metalicznych pozostałości. Hala fabryczna była wypełniona workami z materiałem przeznaczonym do utylizacji.
Formalnie pozostałości z głównych linii produkcyjnych w fabryce miały zostać poddane recyklingowi do akumulatorów niższej jakości w innym zakładzie o nazwie Northvolt Revolt. To wdrożenie gospodarki o obiegu zamkniętym było częścią modelu biznesowego Northvolt i atrakcyjności rynkowej, ale podobnie jak reszta projektu, nigdy nie spełniło tego, co obiecano.
Odpady zostały również ujawnione, tym razem przez media Riks, jako potencjalna tykająca środowiskowa bomba zegarowa. Nie wiedząc, co zrobić z setkami ton NMC i niespełniających norm produktów akumulatorowych, Northvolt pozostawił pozostałości w setkach kontenerów towarowych na terenie fabryki. Ponieważ działalność na terenie zakładu została praktycznie zawieszona z powodu bankructwa, nie ma dziś pewności, przez kogo i kiedy niebezpieczny materiał zostanie prawidłowo usunięty. Czy proces sanacji będzie częścią demontażu firmy, a tym samym zostanie opłacony ze sprzedaży aktywów Northvolt, czy też odpowiedzialność spadnie na władze lokalne, ostatecznie obciążając podatników?
Według świadków rozmawiających z SVT, Northvolt nie tylko zawiódł swoje ambicje środowiskowe, ale zdecydował się na import materiałów wyprodukowanych w Chinach, aby nadrobić to, czego nie mógł wyprodukować samodzielnie. Od jesieni 2024 r. wiadomo było, że fabryka w Skellefteå była zależna od chińskich maszyn, które z kolei musiały być obsługiwane przez chińskich podwykonawców. Wiadomo, że w fabryce pracowało ponad 500 chińskich podwykonawców, którzy według magazynu biznesowego Affärsvärlden często mieli silne powiązania z chińskim rządem. Pod ich nieobecność pracownicy fabryki musieli korzystać z Tłumacza Google, aby zrozumieć instrukcje obsługi, twierdził jeden z byłych inżynierów w fabryce.
Nic dziwnego, że Northvolt był miejscem co najmniej dwóch śmiertelnych wypadków maszyn, z których oba miały miejsce w 2023 roku. W tym samym roku związki zawodowe alarmowały również o „niewolniczych” warunkach pracy niektórych pracowników fabryki.
Ogólne nadmierne poleganie Northvolt na zagranicznej sile roboczej zostało również dobrze udokumentowane. Według szwedzkiego urzędu migracyjnego w latach 2020-2024 ponad 6 000 osób z całego świata otrzymało wizy pracownicze związane z zatrudnieniem w którymkolwiek z zakładów Northvolt w Szwecji. Liczba ta nie obejmuje migrantów zarobkowych z UE, którzy nie potrzebują takich wiz. W mediach migracja pracowników na dużą skalę do firmy została wyjaśniona jako import ekspertów i inżynierów, ale biorąc pod uwagę zarobki pracowników, zostało to poddane w wątpliwość.
Northvolt krytycznie odniósł się do podniesienia przez szwedzki rząd progu dochodowego dla wiz dla pracowników migrujących do 80% krajowej mediany dochodów. Jakiego rodzaju wyłączne kompetencje ma rzekomy inżynier, jeśli należy do dolnej połowy populacji pracującej mierzonej dochodem?
To tło pomaga wyjaśnić wątpliwe bezpieczeństwo i może być w dużej mierze przyczyną niepowodzenia Northvolt. Mieszane narodowości siły roboczej bez wątpienia stworzyły dysonans w fabryce, która wydaje się być wzorowana na założeniu, że wrzucenie grupy inżynierów (zakładając, że naprawdę nimi byli) razem do pokoju prowadzi do wyników, a kultura, język, przynależność i społeczność nie mają znaczenia.
Jednak zeznania na temat tego, jak rozpieszczona firma szła na skróty na każdym kroku, pojawiły się o wiele za późno, aby powstrzymać katastrofę, jaką okazał się Northvolt.
Upadek
Na drodze Northvolt do niewypłacalności ujawniono szereg błędów moralnych. Członkowie zarządu firmy wzbogacili się, sprzedając akcje tuż przed tym, jak kłopoty gospodarcze Northvolt stały się publicznie znane. Współzałożyciel i były dyrektor generalny Peter Carlsson zdołał zgarnąć 200 milionów koron szwedzkich (20 milionów euro), jak ujawniła gazeta Aftonbladet. Carlsson popadł w jeszcze większą niełaskę, gdy na konferencji prasowej 12 marca, kiedy ogłoszono bankructwo Northvolt, odrzucił pytanie o swoje zyski jako „niewiarygodnie głupie”.
Dziennikarze ekonomiczni spekulują, że upadek Northvolt może spowodować wszczęcie dochodzenia przez Urząd ds. Przestępczości Gospodarczej, ponieważ oznaki przestępstw gospodarczych i korupcji są wystarczająco silne. Przewiduje się, że proces likwidacji potrwa co najmniej dekadę, a wiele brudnych szczegółów prawdopodobnie wyjdzie na jaw w nadchodzących latach.
Jednym z najbardziej ironicznych zwrotów akcji było to, że kierownik likwidacji, wiedząc, że wszystkie pozory upadły. nie wykluczył sprzedaży łupiny firmy chińskim inwestorom, gdy zapytano go o ryzyko przejęcia przez Chińczyków.
W chwili obecnej Northvolt i jego spółki zależne są prawie 70 miliardów SEK (7 miliardów euro) na minusie. Nie wiadomo jeszcze, w jakim stopniu ci, którzy najbardziej ucierpieli z powodu niepowodzenia firmy, otrzymają rekompensatę. Obejmuje to szwedzkie firmy, którym Northvolt zlecił dostarczenie określonych usług, narzędzi i materiałów, a które nadal nie otrzymały zapłaty. Wcześniej w 2025 r. Northvolt trafił na pierwsze strony gazet w Szwecji, kiedy firma wykorzystała amerykańską kancelarię prawną, aby zagrozić swoim wierzycielom procesem sądowym, jeśli nadal będą domagać się tego, co im się należy.
Pozostaje zobaczyć, jakie wartości ostatecznie zabierze ze sobą Northvolt. Jego fiasko spowodowało aktywne szkody dla uczciwych szwedzkich przedsiębiorstw i pozostawiło całe miasto w północnej Szwecji zadłużone być może na pokolenia, z bezużytecznymi inwestycjami infrastrukturalnymi. Największa szkoda mogła zostać wyrządzona duchowi prawdziwej przedsiębiorczości, którego Northvolt porwał, grając politykami i mediami jak skrzypcami.