W obronie unikania opodatkowania

Unikanie płacenia podatków to jedna z nieuczciwych czynności, która jednak nie ma ofiar i może mieć dobre konsekwencje…

Kiedy studiowałem filozofię pod koniec lat 70., akademię uważano za sanktuarium z dala od zgiełku codziennego życia, dalekie od nieustannego zapotrzebowania na osiąganie namacalnych rezultatów. Miało to być ciche forum refleksji, na którym dochodziło się argumentów do logicznych wniosków, jakkolwiek nie na miejscu by się to wydawało. Filozofowie mieli szukać prawdy, a nie popularności. Mam nadzieję, że tak jest nadal. W tym duchu ostatnio omawiam pewne haniebne, a czasem nielegalne działania, takie jak prostytucja , pornografia i wykorzystywanie informacji poufnych . Twierdziłem, że są to działania bez ofiar i dlatego nie powinny być traktowane jako przestępstwa, nawet jeśli niektórzy z nas mogą je osobiście potępiać (chociaż dokonałbym rozróżnienia między wadami, takimi jak prostytucja i pornografia z jednej strony, a nieszczodrymi, ale użytecznymi praktykami biznesowymi z drugiej strony, jak transakcje z wykorzystaniem informacji poufnych). Niewielkie zasoby policji i organów regulacyjnych należy zamiast tego przeznaczyć na próby powstrzymania działań, które są wyraźnie szkodliwe dla innych, takich jak oszustwa i przemoc.

Unikanie podatków to nie uchylanie się od płacenia podatków

Kolejną haniebną działalnością jest unikanie podatków. Jednym z powodów powszechnego potępienia może być to, że jest mylone z uchylaniem się od płacenia podatków, które w normalnych okolicznościach jest zarówno niemoralne, jak i nielegalne. Osoba, która celowo próbuje ukryć część swoich dochodów lub przedstawia oszukańcze wydatki na swoje przychody, jest winna uchylania się od płacenia podatków. Z drugiej strony unikanie opodatkowania ma miejsce wtedy, gdy korzystasz ze wszystkich dostępnych środków prawnych w celu zmniejszenia obciążenia podatkowego, takich jak staranne zbieranie i ubieganie się o wydatki jako odliczenia od przychodów lub przeniesienie aktywów z kraju o wysokich podatkach do kraju o niskich podatkach . Unikanie opodatkowania w tym sensie jest zazwyczaj legalne i nie widzę w tym nic moralnie złego. Planując wyjazdy za granicę, surfujesz po Internecie w poszukiwaniu najtańszych biletów lotniczych w wybranej przez siebie klasie. Podatki są tym, co rząd pobiera od Ciebie za swoje usługi i nie mniej rozsądne jest próba obniżenia tych kosztów, jak szukanie najlepszej ceny gdzie indziej. Nie chcesz przepłacać za to, co dostajesz.

Ten pogląd został jednak szeroko zakwestionowany. Jednym z argumentów przeciwko temu jest to, że unikanie opodatkowania pozbawi rząd zasobów niezbędnych do odpowiedniego dostarczania dóbr publicznych. Są to dobra, których prywatne firmy nie mogą spontanicznie dostarczać na wolny rynek, ponieważ ich konsumpcja nie może ograniczać się do tych, którzy za nie płacą. Dlatego rząd musi je zapewnić, finansując ich dostarczanie z podatków. Przykładami są siły obronne i policyjne oraz sądownictwo i być może edukacja i pomoc w walce z ubóstwem. Twierdzi się, że konkurencja między różnymi jurysdykcjami podatkowymi doprowadzi do „wyścigu na dno”. Kolejnym argumentem przeciwko unikaniu opodatkowania jest to, że jest to niesprawiedliwe, ponieważ tylko obywatele dysponujący mobilnymi zasobami (w tym oni sami) mogą uniknąć podatków. Mogą łatwo przenieść swoje zasoby z działalności o wysokich podatkach do działalności o niskich podatkach lub z kraju o wysokich podatkach do kraju o niskich podatkach. Podczas gdy są ruchomymi celami, większość ludzi przypomina siedzące kaczki. Nie wszyscy obsługujemy prywatne firmy z dźwignią, jaką daje ona przeciwko poborcom podatkowym. Nie możemy też wszyscy zostać uchodźcami podatkowymi w Monako, na Bahamach czy w kantonie Zug.

Oba te argumenty opierają się jednak na nieprawdopodobnym założeniu, jak wskazuje francuski profesor Pascal Salin. Chodzi o to, że w omawianej jurysdykcji podatkowej dostarczanie dóbr publicznych jest optymalne i każde odejście od jego obecnego poziomu będzie szkodliwe. Optymalne dostarczanie dóbr publicznych byłoby tam, gdzie rząd jest życzliwy i dobrze poinformowany, a obywatele jednomyślnie lub prawie jednogłośnie otrzymują żądaną przez siebie ilość dóbr publicznych, płacąc podatki w celu sfinansowania ich dostarczania. Tam żadna grupa nie narzucałaby swojej woli innym i nie przekazywałaby sobie od nich zasobów, wbrew ich woli. W takim miejscu nie byłoby zachęty do przeprowadzki gdzie indziej. Ale w innych miejscach dostarczanie dóbr publicznych nie jest optymalne, na przykład dlatego, że skorumpowani politycy i urzędnicy kierują dochody podatkowe dla siebie (jak w Brazylii) lub dlatego, że demagogowie rozszerzają usługi publiczne poza to, co jest konieczne (jak w Belgii). W takich miejscach unikanie opodatkowania staje się środkiem korygującym marnotrawstwo publiczne.

Podstawa opodatkowania zależy od chęci do pracy

Konkurencja podatkowa między różnymi jurysdykcjami jest sposobem na ujawnienie rzeczywistych preferencji wyborców co do dopuszczalnego poziomu opodatkowania i ilości dostarczanych dóbr publicznych. Głosujesz stopami. Tak właśnie stało się w pewnym stopniu w Szwecji pod koniec lat 80., kiedy poziom podatków stał się dość wysoki. Wiele najbardziej produktywnych osób wyjechało za granicę; nastała stagnacja; w sektorze prywatnym nie utworzono nowych miejsc pracy. Szwedzi stopniowo zdawali sobie sprawę, że posunęli się za daleko: obniżyli podatki i na nowo starali się pobudzić przedsiębiorczość, z której zasłynęli na początku XX wieku. Ale szwedzcy socjaldemokraci byli umiarkowani i rozsądni w porównaniu z radykalnymi socjalistami i komunistami. Skrajnym przypadkiem unikania podatków był exodus z Niemiec Wschodnich do Zachodnich w latach 50. XX wieku, któremu komuniści próbowali powstrzymać, budując Mur Berliński. Innym skrajnym przypadkiem była masowa emigracja z Kuby po przejęciu władzy przez komunistów w 1959 roku, kiedy to większość najlepiej wykształconych i najbardziej produktywnych jednostek wyjechała, około dziesięciu procent populacji. Nie chcieli, podobnie jak uchodźcy z NRD w latach 50., być traktowani jedynie jako zasoby rządowe.

Uchodźcy podatkowi to nie tylko bogaci, którzy rozkoszują się prywatnymi odrzutowcami i jachtami. To także zwykli ludzie, którzy chcą płacić rozsądne podatki, ale wolą zatrzymać resztę zarobków dla siebie i swoich rodzin, zamiast patrzeć, jak znikają w ciemnej, ogromnej, bezosobowej, nieprzeniknionej biurokracji. Co więcej, ci, którzy wydają się zniewoleni, ponieważ nie są mobilni, mogą głosować nie nogami, ale swoimi działaniami. Jeśli uznają, że poziom opodatkowania jest zbyt wysoki, robią to, aby w jak największym stopniu przestawić się z działalności opodatkowanej na działalność nieopodatkowaną, co zasadniczo oznacza przejście z pracy do wypoczynku. Emigrują do wewnątrz, a nie do innych krajów. Nieuniknioną konsekwencją jest kurczenie się podstawy opodatkowania. To jest esencja słynnej krzywej Laffera, która pokazuje wzrost dochodów podatkowych wraz ze stawką podatku do maksimum, a następnie spadek. Oznacza to, że czasami dochody podatkowe faktycznie maleją, gdy wzrasta stawka podatkowa: wtedy jurysdykcja podatkowa, o której mowa, znajduje się po „złej stronie” krzywej Laffera (jak w Szwecji w latach 80.). Badania profesora Edwarda C. Prescotta, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, dobitnie to potwierdzają. Wskazuje, że w latach 50. Amerykanie i Europejczycy pracowali mniej więcej tyle samo, jeśli chodzi o godziny pracy. Ale teraz Europejczycy pracują znacznie mniej niż Amerykanie. Powodem jest, twierdzi Prescott, że ich dochód jest opodatkowany według znacznie wyższej stawki niż w Ameryce.

Planowanie podatkowe jest racjonalne

Unikanie opodatkowania jest całkowicie racjonalną odpowiedzią na nadmierne opodatkowanie. Mówiąc bardziej ogólnie, jest to racjonalna odpowiedź na wszelkiego rodzaju opodatkowanie. Rozważmy progresywny podatek dochodowy, taki jak obecnie w Islandii, gdzie istnieją trzy progi podatkowe: 31 procent od dochodu do 2336 euro miesięcznie, 38 procent od dochodu od tej kwoty do 6559 euro i 46 procent od dochodu wyższego niż to. Ale nawet jeśli masz stałą pensję, kiedy przejdziesz na emeryturę i przejdziesz na emeryturę, staniesz przed wyborem. W Islandii istnieją trzy systemy emerytalne. Jednym z nich jest rządowy fundusz emerytalny, który wypłaca emeryturę podstawową tym, którzy nie mają innych warunków, ale wypłaca niewiele lub wcale tym, którzy są odpowiednio zabezpieczeni w inny sposób. Dla większości ludzi najważniejszy jest drugi system emerytalny. Jest to zawodowy fundusz emerytalny, do którego jesteś zobowiązany wpłacać część swoich dochodów w trakcie swojej kariery zawodowej i który następnie zapewnia emeryturę po przejściu na emeryturę, zwykle 60-70% dotychczasowych dochodów. Trzeci program emerytalny to nieobowiązkowe prywatne konto emerytalne, na które możesz wpłacać pieniądze w trakcie swojej kariery zawodowej i które staje się dostępne po osiągnięciu określonego wieku. Po osiągnięciu obowiązkowego wieku emerytalnego w wieku siedemdziesięciu lat musisz liczyć na emeryturę z profesjonalnego funduszu emerytalnego oraz dopłaty z prywatnego konta emerytalnego. Twój menedżer funduszu emerytalnego zawsze radzi (tak jak ja), że powinieneś płacić sobie co miesiąc ze swojego prywatnego konta emerytalnego nie więcej niż kwotę, która przyniosłaby całkowity dochód poniżej najwyższego progu podatkowego wynoszącego 6 559 euro a miesiąc. W ten sposób można uniknąć 46 procent wyższych dochodów. To całkiem rozsądna rada, ale dotyczy unikania podatków.

Podobne względy dotyczą sytuacji, gdy byłeś pisarzem zawierającym umowę z wydawcą na zapłatę dużej sumy pieniędzy za rękopis. Następnie chciałbyś podzielić całkowitą kwotę należną Ci w ramach umowy na dwa lub trzy lata, aby uniknąć przejścia do najwyższego progu podatkowego przez rok. Znowu byłoby to całkiem rozsądne, ale byłby to przypadek unikania opodatkowania. Trzecim przykładem może być sytuacja, w której ty i twoja rodzina prowadzicie małą firmę. Wtedy chciałbyś podzielić całkowity dochód pomiędzy ciebie i twoją żonę, a być może także twoje dzieci, aby żadne z was nie znalazło się w najwyższym przedziale podatkowym. Znowu byłoby to całkiem rozsądne, ale byłby to przypadek unikania podatków. Ale zdziwiłbym się, gdyby jakakolwiek rozsądna osoba moralnie zarzuciła te trzy przykłady unikania opodatkowania (które być może lepiej byłoby opisać jako planowanie podatkowe). Jeśli uważasz, aby nie płacić więcej, niż musisz, jesteś po prostu oszczędny, a gospodarność jest cnotą, a nie wadą. Jednak chyba najbardziej znaczące w tych przykładach jest to, że gdyby podatek dochodowy był podatkiem liniowym, jak zaleca wielu ekonomistów, to zniknęłaby potrzeba takiego planowania podatkowego. Nie ma znaczenia, o ile byś powiększył swoją regularną emeryturę wpłatami z prywatnego konta emerytalnego lub w którym roku zapłaciłbyś podatek od dużej sumy pieniędzy określonej w umowie.

Bogaci już płacą prawie wszystkie podatki

Potępienie unikania opodatkowania koncentruje się oczywiście na bogatych, którzy, jak się często mówi, nie biorą na siebie sprawiedliwego udziału w całkowitym ciężarze podatkowym. Ale w rzeczywistości już płacą większość podatków. Najnowsze dane z Islandii są dość wymowne. Górne 10 procent daje 50 procent łącznych dochodów z podatku dochodowego, górne 20 procent 72 procent, podczas gdy dolne 50 procent tylko 1 procent. Ostatnie dane w Stanach Zjednoczonych są jeszcze ciekawsze. Tam notorycznie górny 1 procent ma udział w 40 procentach całkowitych dochodów, 10 procent w 71 procentach, podczas gdy dolne 50 procent tylko w 3 procentach. (Głównym powodem różnicy między tymi dwoma krajami we wkładzie najbogatszych 10 procent jest to, że dystrybucja dochodów jest znacznie bardziej równomierna w Islandii w tym sensie, że jest tam mniej osób superbogatych). To naprawdę niezwykłe, gdy oceniamy te liczby, że demagogowie zarówno w Islandii, jak iw Stanach Zjednoczonych, w tym Bernie Sanders i Elizabeth Warren, proponują wyższe podatki dla bogatych. Być może próbują sprostać pogardliwej definicji demokracji Arystotelesa jako wyzysku bogatych przez biednych. Liczby te sugerują również znaczenie pytania postawionego w powieści Ayn Rand Atlas Shrugged : Co by się stało, gdyby odeszły najbardziej produktywne jednostki w społeczeństwie? Odpowiedzi dostarczają przykłady nie tylko ostrego socjalizmu praktykowanego w Niemczech Wschodnich i na Kubie, ale także znacznie łagodniejszego i bardziej umiarkowanego socjalizmu demokratycznego Szwecji w latach 80-tych.

Często pomija się fakt, że nawet zryczałtowany podatek dochodowy, powiedzmy 30% od wszystkich dochodów, byłby w pewnym sensie progresywny. Byłoby tak nie tylko z oczywistego powodu, że bogata osoba zapłaciłaby znacznie więcej niż biedna: 30 procent miesięcznego dochodu w wysokości 50 000 euro to 15 000 euro, podczas gdy ta sama część dochodu w wysokości 2000 euro to 600 euro. Byłoby to również powodem, dla którego należy dokonać rozróżnienia między obciążeniem podatkowym brutto i netto, jak argumentuje islandzki profesor Ragnar Arnason. Obciążenie podatkowe brutto to po prostu podatek płacony rządowi, w naszym przykładzie 15 000 euro miesięcznie od dochodu w wysokości 50 000 euro i 600 euro od dochodu 2000 euro. Ale obciążenie podatkowe netto osoby fizycznej to zapłacony podatek pomniejszony o otrzymane świadczenia. Zarówno bogaci, jak i biedni otrzymują świadczenia od rządu, bogaci na przykład ochronę swojej własności, a biedni usługi, za które nie muszą osobiście płacić, takie jak edukacja i ewentualnie opieka zdrowotna, a czasem bezpośrednie transfery pieniężne. Nie jest nieprawdopodobne założenie, jak robi to Arnason, że świadczenia otrzymywane przez różne grupy dochodowe są mniej więcej takie same dla każdego podatnika, chociaż mogą przybierać różne formy. Wystarczy chwila zastanowienia, aby przekonać się, że przy takim założeniu podatek dochodowy netto jest dość progresywny, nawet jeśli podatek dochodowy brutto byłby płaski. Powinienem dodać, że nie uważam za zdrowy fakt, iż połowa ludności nie płaci podatku dochodowego, ale że można to łatwo sprowokować do głosowania za większym obciążeniem dla drugiej połowy.

Demagodzy są prawdopodobnie nieczuli na takie argumenty. Szukają bogatych z prostego powodu: myślą, że najłatwiej im zdobyć pieniądze. Ich horyzont czasowy to tylko kolejna kadencja wyborcza, a nie długoterminowa gospodarcza. Istnieje słynne prawo dotyczące redystrybucji, Prawo Dyrektora, które mówi, że kiedy towary są dystrybuowane politycznie, trafiają one w ręce najpotężniejszych politycznie, zwykle klasy średniej. Być może powinienem podać odpowiednie prawo Gissurarsona, że kiedy obciążenia podatkowe są rozłożone politycznie, głównymi celami będą ci najmniej popularni wśród wyborców, zwykle bogate i duże korporacje (a w przeszłości mniejszości religijne). Nic dziwnego, że demagogowie chcą wyższych podatków, co oznacza dla nich większe możliwości kupowania głosów. Zaskakujące jest jednak to, że ekonomiści z organizacji międzynarodowych, takich jak OECD – którzy sami nie płacą podatków od swoich dochodów – idą z nimi i prowadzą kampanię na rzecz „harmonizacji podatkowej”, przez którą tak naprawdę mają na myśli utworzenie kartelu podatkowego, zamykającego wszystkie „luki” lub opcje wyjścia. Powinni wiedzieć lepiej. Być może jednak wyjaśnienie jest takie, że organizacje te są zdominowane przez kraje o wysokich podatkach. Kto płaci dudziarzowi, woła melodię.

Należy znieść podatek dochodowy od osób prawnych

Niedawno, zachęceni przez OECD i inne organizacje międzynarodowe, ministrowie finansów z największych gospodarek świata ogłosili poparcie dla 15-procentowego globalnego minimum podatku dochodowego od osób prawnych. Wręcz przeciwnie, zakwestionowałbym samo istnienie podatku dochodowego od osób prawnych. Jednym z powodów jest stara zasada, na której powstały Stany Zjednoczone: Żadnego opodatkowania bez reprezentacji. Korporacje nie mają głosów. Nie są osobami ani niezależnymi agentami. W rzeczywistości korporacje można najlepiej postrzegać jako pakiet umów między udziałowcami, menedżerami, pracownikami i klientami (w tym kredytodawcami i dostawcami). Podatek nałożony na korporację w końcu uderzy w niektóre z tych grup, chociaż czasami nie jest jasne, które to byłyby grupy i jak mocno zostałyby dotknięte. Niektórzy mogą uznać za oczywiste, że podatek dochodowy od osób prawnych uderzyłby głównie w akcjonariuszy, ponieważ zmniejszyłby ich dywidendy. Akcjonariusze są mniej więcej bogaci, więc nie musimy się martwić, mówi się. Należy jednak zauważyć, że obecnie fundusze emerytalne i konta emerytalne posiadają znaczne udziały w korporacjach nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale także w wielu krajach Europy. Ponadto obniżenie dochodów korporacji w wyniku podatku dochodowego od osób prawnych może również zaszkodzić jej pracownikom i klientom.

Niektóre konsekwencje nałożenia na akcjonariuszy i innych właścicieli kapitału specjalnych celów podatkowych mogą być niezamierzone i nieprzewidywalne. Jeśli chcesz uniknąć podatków od posiadanego kapitału, możesz po prostu skonsumować cały swój obecny dochód, zamiast odkładać część na akumulację kapitału lub po prostu na czarną godzinę. Podatki od kapitału to przypadki podwójnego opodatkowania, ponieważ ta część dochodu, która została wykorzystana na akumulację kapitału, została już opodatkowana jako dochód. Jednak wydawanie całego obecnego dochodu zamiast oszczędzania części z nich jest niewłaściwym rodzajem unikania podatków. Dyskryminuje na korzyść teraźniejszości wobec przyszłości. Zamiast tego, chciałbym przedstawić, posiadanie akcji powinno być wspierane i ułatwiane. Kolejną kwestią jest to, że jeśli posiadanie akcji jest zniechęcane wysokim podatkiem dochodowym od osób prawnych, zwiększa to tendencję korporacji do finansowania swojej ekspansji długiem, a nie kapitałem własnym, poprzez pożyczanie pieniędzy (którego koszt można odliczyć od przychodów) zamiast wydawanie nowych akcji. Oznacza to, że korporacje staną się zbyt zadłużone, nadmiernie lewarowane, a to z kolei może prowadzić do załamań kredytowych, co miało miejsce w latach 2007–2009. Z tych i wielu innych powodów szwajcarscy ekonomiści Pierre Bessard i Fabio Capelletti proponują zniesienie podatku dochodowego od osób prawnych. Wskazują, że i tak nie jest to znaczące źródło dochodów w większości krajów.

Podwójny standard

Chociaż unikanie opodatkowania jako takie nie jest niedopuszczalne, a moim zdaniem raczej cnotą niż wadą, to naprawdę niedorzeczne jest podwójne standardy osób, które robią wszystko, aby zmniejszyć swoje podatki, jednocześnie popierając zwiększenie obciążenia podatkowego inni. Słynna islandzka piosenkarka Bjork (mój krewny) płaciła podatki na Bahamach, podczas gdy wspierała różne lewicowe sprawy w Islandii. Islandzki inwestor venture capital (którego znałem osobiście) przeniósł się do Barcelony, gdy po upadku banku w 2008 r. na bogatych nałożono tymczasowo podatek majątkowy, ale mimo to sfinansował lewicową gazetę, Frettatiminn , który stawał się coraz bardziej antykapitalistyczny, aż upadł po zaledwie półtora roku. Oczywiście najbardziej znanym przykładem jest Jeff Bezos z Amazona, który jest właścicielem lewicowego Washington Post , a jednocześnie jego firma wykorzystuje wszelkie dostępne środki, aby uniknąć podatków (tak jak powinno). Innym rażącym przypadkiem jest przypadek dwóch gigantów mediów społecznościowych, Twittera i Facebooka. Chociaż starają się jak najlepiej unikać podatków, mieli czelność zamknąć nie tylko konto prawicowego prezydenta Stanów Zjednoczonych, ale także zakazać wszelkich wzmianek przed amerykańskimi wyborami prezydenckimi o New York Post opowiada o kompromitującym materiale znalezionym na komputerze syna lewicowego kandydata na prezydenta Joe Bidena. Bezos i jemu podobni są prawdziwymi gapowiczami w naszym społeczeństwie, nalegającymi na kapitalizm dla siebie i socjalizm dla wszystkich innych. To wciąż aktualne pytanie, które jeden z moich nauczycieli z Oksfordu, marksista Gerry Cohen, postawił w tytule książki: Jeśli jesteś egalitarystą, dlaczego jesteś taki bogaty?