Subscribe
Wraz z wejściem w życie paktu o migracji i azylu, europejski krajobraz migracyjny przechodzi znaczącą transformację.
Te złożone ramy prawne mają na celu lepszą koordynację zarządzania migracją i wnioskami o azyl wśród państw członkowskich Unii Europejskiej (UE).
Począwszy od dzisiaj, Komisja Europejska będzie oferować dostosowane do potrzeb wsparcie techniczne i porady ekspertów dziewięciu państwom członkowskim, w tym Włochom, w celu ułatwienia wdrożenia tego nowego planu.
Pakt o migracji i azylu formalnie wszedł w życie 11 czerwca, po procesie legislacyjnym, który trwał całą kadencję.
Jednak skuteczne stosowanie nowych zasad zajmie jeszcze dwa lata.
Wspólny plan wdrożenia określony przez Komisję Europejską obejmuje dziesięć współzależnych elementów, niezbędnych do funkcjonowania złożonego prawodawstwa.
Wśród nich Włochy otrzymają pomoc w ośmiu z dziesięciu bloków tematycznych, z wyłączeniem Eurodac i funkcjonowania solidarności.
Pakt stanowi krok naprzód w harmonizacji polityki migracyjnej i azylowej UE, dążąc do zrównoważenia solidarności i odpowiedzialności państw członkowskich.
W związku z wyznaczonym na 12 grudnia 2024 r. terminem przedłożenia krajowych planów wdrożenia, państwa członkowskie będą musiały szybko opracować swoje strategie i struktury koordynacyjne.
W czerwcu Komisja Europejska ogłosiła zaproszenie do udzielenia pomocy państwom członkowskim w przygotowaniu krajowych planów wdrożenia.
Na ofertę odpowiedziało dziewięć krajów: Belgia, Estonia, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Portugalia, Czechy i Rumunia.
Kraje te będą otrzymywać ukierunkowane porady ekspertów przez cztery miesiące (do końca listopada), w celu aktualizacji ustawodawstwa krajowego i przeglądu procesów administracyjnych i sądowych.
W przypadku Włoch wsparcie Komisji Europejskiej skoncentruje się na ośmiu blokach tematycznych, z wyłączeniem Eurodac i solidarności.
Obszary interwencji obejmą reformy legislacyjne w obszarze odpowiedzialności, analizę obecnej struktury jednostki dublińskiej, organizację i personel.
Ponadto nacisk zostanie położony na kwestie horyzontalne, takie jak gwarancja bezpłatnych porad prawnych, alternatywy dla zatrzymań, reprezentacja i ochrona małoletnich bez opieki oraz stworzenie niezależnego mechanizmu monitorowania praw podstawowych.
Nowy system paktu w sprawie migracji i azylu opiera się na delikatnej równowadze między solidarnością a odpowiedzialnością.
Zarządzanie migrantami będzie regulowane przez rozporządzenie w sprawie zarządzania azylem i migracją (RAMM), które utrzymuje zasadę rozporządzenia dublińskiego z 2013 r.: pierwsze państwo członkowskie wjazdu jest odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosków o azyl.
Zasada ta wywiera znaczną presję na kraje pierwszego wjazdu, takie jak Włochy, Grecja, Malta, Cypr i Hiszpania.
Jedną z głównych nowości jest wprowadzenie obowiązkowego mechanizmu solidarności dla wszystkich dwudziestu siedmiu państw, który wejdzie w życie 24 miesiące po opublikowaniu rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym UE.
Solidarność będzie wyrażana poprzez trzy formy: relokację migrantów, wkład finansowy lub wsparcie dla państw trzecich.
System ten ma na celu równomierne rozłożenie ciężaru zarządzania migracją na wszystkie państwa członkowskie, w oparciu o kryteria takie jak PKB i liczba ludności.
Włochy będą musiały stawić czoła kilku wyzwaniom podczas przygotowywania krajowego planu wdrożenia. Obejmują one dostosowanie infrastruktury, aktualizację technologii informatycznych, zarządzanie kosztami i zamówieniami oraz szkolenie personelu.
Kolejnym kluczowym aspektem będzie wdrożenie procedur granicznych, które przewidują de facto zatrzymanie migrantów, bez wyjątków dla rodzin z dziećmi poniżej 12 roku życia.
Rozporządzenie w sprawie procedur azylowych (APR) nakłada rygorystyczne obowiązki na kraje pierwszego wjazdu, wydłużając okres odpowiedzialności za zarządzanie wnioskami o azyl i utrzymanie rygorystycznych procedur granicznych.
Włochy będą musiały zapewnić, że wnioski o azyl będą rozpatrywane w ciągu sześciu miesięcy i zarządzać zatrzymaniami migrantów zgodnie z nowymi przepisami.
Pomoc Komisji Europejskiej stanowi kluczowe wsparcie dla Włoch i innych państw członkowskich na etapie wdrażania paktu o migracji i azylu.
Wyzwaniem dla Rzymu będzie szybkie dostosowanie ustawodawstwa i struktur operacyjnych do wyznaczonych terminów, przy jednoczesnym zapewnieniu poszanowania podstawowych praw migrantów i osób ubiegających się o azyl.
Wspólnym celem jest stworzenie bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego europejskiego systemu migracyjnego, który skutecznie łączy solidarność i odpowiedzialność.
Współpraca między państwami członkowskimi i wsparcie Komisji Europejskiej będą miały zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia tego ambitnego i niezbędnego celu.
Alessandro Fiorentino