Włochy przyspieszają ku przyszłości z inwestycjami sięgającymi 7,3 mld euro
Sektor gospodarki kosmicznej przeżywa moment wielkiej transformacji i dynamiki na poziomie globalnym, z szacowaną wartością 630 miliardów dolarów w 2024 roku i prognozą wzrostu do 1,8 biliona dolarów do 2035 roku. Dynamikę tę napędzają coraz większe inwestycje, zarówno publiczne, jak i prywatne, oraz wdrażanie innowacyjnych technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI) i systemy autonomiczne. Włochy, z silną tradycją doskonałości w przemyśle kosmicznym, pozycjonują się wśród bohaterów tego scenariusza dzięki szeregowi strategicznych inicjatyw i inwestycji. Rok 2024 już okazał się kluczowy dla gospodarki kosmicznej, a prywatne inwestycje przekroczyły 6,5 miliarda dolarów tylko w pierwszym kwartale, ponad dwukrotnie w porównaniu z rokiem poprzednim. Na poziomie europejskim Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) odnotowała rekordowy budżet w wysokości 7,8 mld euro, co stanowi 10% wzrost w porównaniu z rokiem 2023. Również we Włoszech przemysł kosmiczny wykazuje oznaki nadzwyczajnego wzrostu: przy wartości 2,9 mld euro w 2021 r., oczekuje się, że osiągnie nowe kamienie milowe dzięki inwestycjom o wartości około 7,3 mld euro planowanym do 2026 r. Wśród głównych włoskich graczy w tym sektorze jest AIKO, turyński scaleup specjalizujący się w zaawansowanym oprogramowaniu opartym na sztucznej inteligencji do zastosowań kosmicznych. Dyrektor generalny i współzałożyciel firmy, Lorenzo Feruglio, podkreśla znaczenie innowacji technologicznych i współpracy publiczno-prywatnej w celu przezwyciężenia obecnych wyzwań, takich jak długi czas zwrotu z inwestycji i rosnąca konkurencja międzynarodowa. Włoski przemysł kosmiczny charakteryzuje się silną specjalizacją w kluczowych sektorach, takich jak mikrosatelity i rakiety nośne, obszary, w których kraj może pochwalić się zaawansowaną wiedzą technologiczną. Niemniej jednak, nadal istnieje znaczna zależność od inwestycji publicznych, co może ograniczać elastyczność firm w konkurowaniu na rynkach międzynarodowych. Co więcej, dostęp do globalnych rynków pozostaje kluczowym wyzwaniem, co sprawia, że niezbędne jest inwestowanie w nowe technologie w celu skonsolidowania wiodącej pozycji Włoch na arenie międzynarodowej. Wśród najnowocześniejszych technologii na znaczeniu zyskują sztuczna inteligencja, systemy autonomiczne i deorbitacja, otwierając nowe możliwości optymalizacji operacji kosmicznych i zmniejszając ryzyko związane z zarządzaniem śmieciami orbitalnymi. Zmiany te są niezbędne, aby misje kosmiczne były bardziej wydajne i zrównoważone, przyczyniając się jednocześnie do bezpieczeństwa ekosystemu kosmicznego. Rok 2023 był rokiem rekordowych startów, z 223 próbami i 212 sukcesami, co pozwoliło na umieszczenie na orbicie ponad 2800 satelitów, co stanowi wzrost o 23% w porównaniu z rokiem poprzednim. Rosnące zapotrzebowanie na usługi satelitarne, w tym obserwację Ziemi (EO) i telekomunikację, napędza ekspansję konstelacji satelitarnych i wdrażanie technologii autonomicznych. Włochy zainwestowały już około 3 mld euro w 2022 r. w celu wsparcia programów ESA, zajmując trzecie miejsce po Niemczech i Francji w programach obowiązkowych i pierwsze w programach opcjonalnych. Kolejne 2 miliardy euro zostały przydzielone w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Odporności (PNRR), we współpracy z ASI i ESA, co pokazuje zaangażowanie kraju we wzmacnianie swojej roli w sektorze. Integracja sztucznej inteligencji z operacjami kosmicznymi zrewolucjonizowała zarządzanie satelitami, poprawiając ich autonomię i wydajność.
Dzięki postępowi sprzętowemu satelity są obecnie w stanie przetwarzać dane bezpośrednio na pokładzie, skracając czas transmisji i optymalizując jakość informacji przesyłanych na Ziemię. Jest to szczególnie istotne w przypadku złożonych misji, takich jak obserwacja Ziemi, które w 2023 r. wygenerowały rynek o wartości 230 mln euro, co stanowi wzrost o 15% w porównaniu z 2022 r. Deorbitacja, czyli bezpieczne usuwanie nieużywanych satelitów, to kolejny obszar cieszący się rosnącym zainteresowaniem. Innowacyjne technologie w tej dziedzinie nie tylko zmniejszają ryzyko kolizji w kosmosie, ale także pomagają utrzymać niską orbitę okołoziemską, zapewniając zrównoważone wykorzystanie zasobów kosmicznych. Nadchodzące lata zapowiadają się kluczowo dla sektora lotniczego i kosmicznego. Włochy, ze swoją silną tradycją doskonałości technologicznej i wsparcia instytucjonalnego, są dobrze przygotowane do sprostania wyzwaniom i wykorzystania możliwości oferowanych przez gospodarkę kosmiczną. Jednak aby wesprzeć ten wzrost, niezbędne będą jasne i jednolite ramy regulacyjne na poziomie europejskim. Kwestie takie jak zarządzanie śmieciami orbitalnymi i własność intelektualna zasobów pozaziemskich pozostają słabo uregulowane, co grozi wstrzymaniem inwestycji i ograniczeniem inicjatyw przedsiębiorczych. Lorenzo Feruglio z AIKO podkreśla znaczenie inicjatyw takich jak program ESA Zero Debris, którego celem jest stworzenie bezpieczniejszego i bardziej zorganizowanego ekosystemu kosmicznego. „Większa koordynacja regulacyjna i polityka wspierająca innowacje są niezbędne do wspierania wzrostu w sektorze i zapewnienia konkurencyjności Europy w globalnym krajobrazie” – powiedział Feruglio. Włoski przemysł kosmiczny znajduje się w punkcie zwrotnym, z potencjałem do skonsolidowania swojej wiodącej pozycji na szybko ewoluującym rynku globalnym. Dzięki ukierunkowanym inwestycjom, innowacjom technologicznym i współpracy publiczno-prywatnej, Włochy mogą z powodzeniem sprostać przyszłym wyzwaniom i pomóc w kształtowaniu przyszłości gospodarki kosmicznej. Dzięki strategicznej wizji i stałemu zaangażowaniu kraj przygotowuje się do odkrywania nowych granic w kosmosie i czerpania korzyści z dynamicznie rozwijającego się sektora.