Zgony związane z pracą na roli w Irlandii

Badania przeprowadzone przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy sugerują, że w dziesięcioletnim okresie między 2010 a 2024 r. w sektorach rolnictwa i leśnictwa UE odnotowywano średnio ponad 500 zgonów rocznie i ponad 150 000 wypadków bez ofiar śmiertelnych rocznie.

Skłoniło to wcześniej Komisję Europejską do wezwania do znacznej poprawy w zakresie gromadzenia danych i jakości statystyk.

W rzeczywistości, duży projekt badawczy prowadzony przez platformę Europejskiej Współpracy Naukowo-Technicznej (COST) wielokrotnie podkreślał obawy, że podczas gdy rolnictwo pozostaje jedną z najbardziej niebezpiecznych branż w Europie, mierzoną urazami związanymi z pracą, chorobami, niepełnosprawnością i zgonami; badania nadal wykazują duże różnice w krajowych wskaźnikach urazów i chorób.

COST podkreślił również, że tak długo, jak brak będzie statystycznie solidnego zrozumienia czynników determinujących kulturę bezpieczeństwa, tak długo nie będą podejmowane świadome działania mające na celu poprawę zdrowia, bezpieczeństwa i zarządzania ryzykiem.

COST zgadza się jednak, że niektóre państwa członkowskie UE odniosły większy sukces niż inne w ograniczaniu urazów i chorób w rolnictwie.

Tak jest z pewnością w Irlandii, o czym świadczą wstępne dane opublikowane w ramach raportu opublikowanego w tym miesiącu (styczeń) przez tamtejszy Urząd ds.

Irlandzki Urząd ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa pokazuje, że wskaźnik śmiertelności na 100 000 pracowników spadł z 2,7 do 1,2 w dziesięcioletnim okresie od 2015 do 2024 roku.

W dalszej analizie HSA wskazuje, że w Irlandii w 2024 r. odnotowano 33 wypadki śmiertelne związane z pracą, co stanowi spadek o 23% w porównaniu z 2023 r., przy znacznej poprawie w sektorach rolnictwa i budownictwa.

Oznacza to spadek o 50% w budownictwie, podczas gdy w sektorze rolnictwa odnotowano spadek z 20 ofiar śmiertelnych w 2023 r. do 12 w ubiegłym roku, co stanowi ogólny spadek o 40%.

Zwrócono jednak uwagę, że chociaż rolnictwo mogło stanowić 12 z 33 zgonów związanych z pracą w 2024 r., liczba ta nadal stanowi ponad jedną trzecią wszystkich zgonów w sektorze zatrudniającym zaledwie 4% siły roboczej w Irlandii.

Dane z National Farm Survey przeprowadzonego przez irlandzki Urząd ds. Rozwoju Rolnictwa i Żywności (Teagasc) wykazały, że każdego roku w irlandzkich gospodarstwach rolnych dochodzi do około 4500 wypadków, przy czym 44% z nich skutkuje utratą pracy przez co najmniej cztery dni. Co więcej, Teagasc wykazał, że średnio około 80% tych wypadków w gospodarstwach rolnych wymagało leczenia, a 46% poszkodowanych trafiło do szpitala. Według Teagasc ponad 90% tych urazów można przewidzieć i faktycznie im zapobiec.

Na szczeblu krajowym podjęto znaczną liczbę inicjatyw mających na celu ograniczenie liczby zgonów i wypadków w gospodarstwach rolnych w Irlandii. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy opracował plan działania na rzecz bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych na lata 2021-2024, ze szczególnym uwzględnieniem działań wysokiego ryzyka związanych z użytkowaniem ciągników, pojazdów rolniczych, obsługą zwierząt gospodarskich i pracą na wysokości.

HSA opracował również udany Komitet Doradczy Partnerstwa na rzecz Bezpieczeństwa w Rolnictwie (FSPAC), aby zaangażować zainteresowane strony z branży w poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie.

Niedawno irlandzki Departament Rolnictwa, Żywności i Gospodarki Morskiej zapewnił dotacje w wysokości do 60% na zakup osłon wału odbioru mocy (PTO).

Osłony wału przegubowo-teleskopowego przenoszą moc mechaniczną z ciągnika na narzędzie, takie jak kosiarka, bailer lub rozdrabniacz. Jest to niezwykle ważne, ponieważ osłony wałów przegubowo-teleskopowych umożliwiają obracanie się wałów ciągników i innych pojazdów rolniczych, zapobiegając zaczepianiu się o nie części ciała.

Środek ten, choć skromny finansowo (dotacje zapewniają uczestniczącym rolnikom wkład w maksymalnie cztery osłony wału przegubowo-teleskopowego do maksymalnego kwalifikującego się kosztu 100 euro za osłonę wału przegubowo-teleskopowego), wskazuje, w jaki sposób nawet niewielkie środki mogą mieć nieproporcjonalny wpływ na śmiertelność w gospodarstwach rolnych oraz niepełnosprawność i wypadki związane z gospodarstwami rolnymi.

Na poziomie całej UE Irlandia wraz ze wszystkimi innymi państwami członkowskimi UE będzie również musiała wprowadzić środki bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych w ramach szeregu polityk zainicjowanych przez Parlament Europejski w celu zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych w gospodarstwach rolnych.

Najważniejszą i najbardziej kontrowersyjną z tych inicjatyw jest włączenie zasady warunkowości społecznej do najnowszej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).

W kontekście WPR uwarunkowania społeczne mają na celu poprawę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników rolnych poprzez powiązanie płatności w ramach WPR z przestrzeganiem przepisów prawa pracy, w tym przepisów BHP.

Chociaż środek ten został okrzyknięty potencjalnie transformacyjną polityką, był również mocno krytykowany jako polityka, która jedynie zwiększy ilość obciążeń dla sektora rolnego, który jest już silnie regulowany przez inspekcje i unijne mechanizmy egzekwowania prawa.

Jednak ci, którzy uważają, że polityka warunkowości społecznej w obecnym kształcie nie idzie wystarczająco daleko, zwróciliby uwagę na fakt, że państwa członkowskie zachowają odpowiedzialność za zdefiniowanie dokładnych zasad i określenie związanych z nimi kar administracyjnych.

Zwolennicy warunkowości społecznej i powiązania płatności rolnych ze środkami bezpieczeństwa gospodarstw rolnych podkreślają również fakt, że państwa członkowskie, w tym Irlandia, mają 1 stycznia 2025 r. na wprowadzenie w życie nowej warunkowości. Ponadto zauważają, że z tego powodu dopiero w 2026 r. możliwe będzie przeprowadzenie kompleksowej oceny skutków praktycznego wdrożenia warunkowości w całej UE.

Dodatkowe środki legislacyjne i regulacyjne wpływające na bezpieczeństwo gospodarstw rolnych w Irlandii i całej UE można dostrzec w dążeniu Parlamentu Europejskiego do sformułowania przepisów związanych ze stosowaniem pestycydów.

W związku z tym w irlandzkim parlamencie pojawiły się apele do Ministra Rolnictwa, Żywności i Gospodarki Morskiej o podjęcie współpracy ze swoimi odpowiednikami w UE w sprawie wymogu, aby wszystkie pojazdy rolnicze sprzedawane we Wspólnocie Europejskiej były wyposażone w zaawansowane systemy wspomagania kierowcy (ADAS).

Jest to szczególnie istotne dla bezpieczeństwa gospodarstw rolnych, ponieważ zaawansowane systemy wspomagania kierowcy w sektorze rolniczym mogą ograniczyć związane z ciągnikiem, wymagające fizycznie i powtarzalne zadania, jednocześnie zwiększając precyzję i produktywność.

Minister wyjaśnił jednak również, że wiele norm mających zastosowanie do ciągników to normy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), a nie normy UE.

Obraz, który wyłania się w odniesieniu do bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych oraz zgonów i wypadków związanych z gospodarstwami rolnymi w Irlandii, jest zatem pełen ostrożnego optymizmu.

Irlandia z pewnością podjęła zdecydowane próby rozwiązania tego problemu, odkąd wprowadzono ustawę o bezpieczeństwie, zdrowiu i dobrobycie w miejscu pracy z 2005 r. wraz z przepisami i kodeksem postępowania w celu poprawy bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych.

Podsumowując, można zauważyć, że chociaż dane HSA przedstawiające spadek z 20 wypadków śmiertelnych w gospodarstwach rolnych w 2023 r. do 12 w ubiegłym roku, co stanowi ogólny spadek o 40%, są powodem do świętowania, jest zbyt wcześnie, aby opisać to jako potwierdzenie pewnego rodzaju długoterminowego trendu, który Irlandia i jej agencje zajmujące się promowaniem bezpieczeństwa gospodarstw rolnych chciałyby urzeczywistnić.