Nowa granica dla regulacji rynku cyfrowego staje się rzeczywistością, a giganci technologii cyfrowej próbują podjąć działania
W coraz bardziej zdigitalizowanej erze, w której żyjemy, Unia Europejska (UE) stoi przed wyjątkowymi wyzwaniami w zakresie regulacji rynku cyfrowego. Istotną odpowiedzią na to wyzwanie jest Digital Markets Act (DMA), ramy prawne zaproponowane przez UE w celu przeciwdziałania praktykom antykonkurencyjnym i ustanowienia jasnych zasad dla dużych platform cyfrowych. Równolegle UE pracuje również nad stworzeniem Gatekeepers List, czyli listy firm uważanych za szczególnie dominujące i wymagające ściślejszej regulacji.
Akt o rynkach cyfrowych to wniosek ustawodawczy przedstawiony przez Komisję Europejską w grudniu 2020 r. Głównym celem DMA jest zapewnienie uczciwego i otwartego środowiska cyfrowego, promowanie konkurencji i ochrony konsumentów. Ustawa ta ma na celu uregulowanie tak zwanych „odpowiednich platform cyfrowych”, które są uważane za fundamentalne dla gospodarki cyfrowej, a jednocześnie potencjalnie zdolne do wywierania znaczącego wpływu na rynek.
DMA zakazuje szeregu praktyk uznawanych za antykonkurencyjne, takich jak samoreferencje platform, wykorzystywanie danych użytkowników do celów konkurencyjnych i blokowanie dostępu do danych. Ustawa proponuje środki zapewniające konkurencyjnym firmom i użytkownikom dostęp do istotnych danych przechowywanych przez odpowiednie platformy cyfrowe. DMA promuje przenoszenie danych, umożliwiając użytkownikom przenoszenie ich danych z jednej platformy na drugą, zakazując praktyk blokujących, takich jak domyślne instalowanie aplikacji i usług bez możliwości ich usunięcia.
Ustawa proponuje ściślejszy system nadzoru i surowsze sankcje dla firm, które naruszają zasady. Równolegle z DMA, UE opracowuje Listę Strażników (Gatekeepers List) z firmami uznanymi za „strażników dostępu” lub „dominatorów rynkowych”, których wpływ na rynek cyfrowy wymaga szczególnej uwagi i regulacji. Firma musi mieć dominującą pozycję na znaczącym rynku cyfrowym. Działalność firmy musi mieć znaczący wpływ na Unię Europejską pod względem wielkości lub wzrostu.
Firma musi odgrywać rolę „strażnika”, kontrolując dostęp do kluczowego rynku cyfrowego, a biznes musi być połączony z innymi usługami cyfrowymi, tworząc znaczący efekt sieciowy. Firmy znajdujące się na liście będą podlegać ściślejszym regulacjom, w tym zgodności z zasadami DMA. Na spółki znajdujące się na liście mogą zostać nałożone konkretne zakazy, aby zapobiec zachowaniom antykonkurencyjnym. Firmy znajdujące się na liście są zobowiązane do współpracy z organami regulacyjnymi i dostarczania odpowiednich informacji. Lista będzie podlegać okresowym przeglądom w celu odzwierciedlenia zmian w środowisku cyfrowym.
Dominujący gracze na rynku cyfrowym, tacy jak Google, Facebook, Amazon i Apple, mogą być jednymi z głównych zainteresowanych DMA i Gatekeepers List. Proponowane przez DMA ograniczenia mogą wpłynąć na ich zdolność do wykorzystywania danych użytkowników do rozwijania własnych usług i mogą wymagać od nich otwarcia dostępu do istotnych danych dla innych konkurentów. Znalezienie się na liście Gatekeepers może oznaczać większe regulacje dla tych firm i możliwość podlegania surowszym sankcjom w przypadku naruszenia zasad.
Nowe przepisy mają na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego i otwartego środowiska cyfrowego, zapewniając mniejszym konkurentom bardziej wyrównane szanse. Dostęp do danych z dominujących platform i wspieranie konkurencji może otworzyć nowe możliwości dla mniejszych firm, pozwalając im skuteczniej konkurować z gigantami branżowymi. Istnieje jednak również ryzyko, że przepisy mogą nakładać dodatkowe obciążenia na małe firmy, wymagając zgodności z nowymi zasadami i procedurami.
Ustawa o rynkach cyfrowych i lista strażników stanowią znaczący krok w kierunku bardziej rygorystycznej regulacji rynku cyfrowego w Unii Europejskiej. Dążąc do przeciwdziałania praktykom antykonkurencyjnym i zapewnienia bardziej sprawiedliwego środowiska cyfrowego, te narzędzia legislacyjne wywołują również dyskusje i debaty na temat równowagi między regulacjami a innowacjami. Przyszłość rynku cyfrowego w Europie będzie kształtowana przez sposób wdrożenia tych propozycji oraz reakcje zainteresowanych firm i szerszej społeczności.
Alessandro Fiorentino