Reformowanie piłki nożnej

Hiszpańska spółka prawa handlowego „European Super League Company, S.L.” (zwana dalej „Super League”) pozwała Międzynarodową Federację Piłki Nożnej (FIFA) oraz Unię Europejskich Związków Piłki Nożnej (UEFA) przed Sądem Handlowym w Madrycie, Hiszpania. Według tych pierwszych, te drugie stowarzyszenia naruszają artykuły traktatu antymonopolowego Unii Europejskiej.

Konflikt prawny jest dość prosty do zrozumienia: Super League chce zorganizować rozgrywki na wysokim poziomie wśród najlepszych europejskich klubów piłkarskich, ale zarówno FIFA, jak i UEFA twierdzą, że zgodnie z ich regulaminami i obowiązującymi przepisami, ich zgoda jest niezbędna do wdrożenia takiej nowej ligi.

Członkami-założycielami projektu Super League są pierwszoligowe profesjonalne kluby z Hiszpanii, Włoch i Wielkiej Brytanii, choć inne mogą zostać przyjęte na późniejszym etapie. Początkowy koszt operacji wymaga pożyczki finansowej pochodzącej od JP Morgan, której podpis i skutek są wstrzymywane do czasu, aż FIFA i UEFA udzielą zgody lub zostaną zobowiązane do jej udzielenia przez sędziego, stąd postępowanie sądowe w Madrycie.

Hiszpański sędzia może i powinien bezpośrednio stosować prawo pierwotne Unii Europejskiej, ale przed podjęciem decyzji wolał złożyć pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 11 maja 2021 r.

W dniu 21 grudnia 2023 r. Trybunał UE opublikował swój wyrok, w którym zasadniczo stwierdził nadużycie pozycji dominującej w imieniu FIFA i UEFA. Można to uznać za niedopowiedzenie, ponieważ oba stowarzyszenia faktycznie sprawują monopol odpowiednio w profesjonalnej międzynarodowej i europejskiej piłce nożnej.

Piłka nożna, jako sport, jest przede wszystkim przedsięwzięciem społecznym, które promuje cnotę, poświęcenie, samodoskonalenie i pracę zespołową na rzecz uzasadnionego dążenia do zaszczytnego celu. W tym miejscu można jedynie uznać istnienie tysięcy stowarzyszeń sportowych, które pomimo tego, że mają charakter nieprofesjonalny, zasługują na najwyższe wsparcie publiczne.

Ale sport zawodowy ma również bardzo istotny element ekonomiczny, w tym prawa medialne związane z różnymi zawodami. FIFA i UEFA posiadają wyłączność na te prawa medialne, a jednocześnie organizują i kontrolują profesjonalną piłkę nożną na poziomie europejskim i międzynarodowym. Stwarza to wyraźne ryzyko konfliktu interesów na dużą skalę.

Ekspert w dziedzinie praw sportowych argumentował, że FIFA i UEFA mogą zachować wyłączność w zakresie praw, ale w takim przypadku powinny zostać „uwolnione” od dyktowania zasad ustawowych. Jest to podobne do tego, co robiono w przeszłości w sektorach takich jak energetyka czy telekomunikacja.

Inni naukowcy argumentowali, że Trybunał Europejski może stać się „konstytucyjnym strażnikiem w ramach lex sportiva„. Nie powinniśmy iść tak daleko: Poza prawem antymonopolowym, kompetencje Unii Europejskiej w zakresie sportu mają jedynie charakter pomocniczy, a polityka krajowa państw członkowskich jest na pierwszym miejscu.

Prof. Villanueva z Groningen przypomina czytelnikom o wymogu przejrzystych i obiektywnych procedur towarzyszących zasadom organów zarządzających, takich jak FIFA i UEFA. W porównaniu do unbundlingu, wydaje się to słabą i potencjalnie nieskuteczną strategią, biorąc pod uwagę potężną władzę obu związków piłkarskich.

Prof. Lindholm z Umeå krytykuje pewne niejasności w imieniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i ostrzega przed ewentualnym nadmiarem nadmiernej regulacji, która może pociągnąć za sobą daleko idące konsekwencje, znacznie wykraczające poza problemy, które po raz pierwszy uzasadniły środki reformatorskie.

Kancelaria prawna Mills & Reeve z Manchesteru podkreśla globalny wpływ, jaki stosowanie prawa UE może wywierać w dziedzinie piłki nożnej poprzez transfer zawodników między klubami. Ponownie, nie wyklucza to faktu, że państwa członkowskie zachowują suwerenność w organizowaniu sportu w sposób, jaki uznają za stosowny dla swojej ludności.

Prof. Weatherill z Oxfordu sugeruje możliwość podjęcia działań legislacyjnych na szczeblu UE, mimo że dostrzega istotny wpływ wyroku Trybunału w Luksemburgu na postawę i przyszłe zachowanie UEFA.

Prof. Agafonova z Zurychu popiera podejście pośrednie między wyłącznością FIFA i UEFA z jednej strony, a nowymi projektami, które mogą zasługiwać na zasługę, z drugiej. Do tego możemy dodać znaczenie zagwarantowania utrzymania profesjonalnych klubów, które nie mogłyby być częścią Super League. W rzeczywistości nie można zapominać, że Trybunał UE nie wydał orzeczenia potwierdzającego zatwierdzenie projektu Super League, wciąż oczekując na orzeczenie sądowe w Hiszpanii.

Prof. Borja Garcia z Loughborough skupia się na mechanizmach odpowiedzialności, przypominając, że federacje sportowe muszą tworzyć uczciwe zasady antykonkurencyjne. Chociaż uznajemy te punkty, rzeczywista autonomia krajowych federacji sportowych jest znacznie ograniczona przez UEFA, podmiot o ponadnarodowym charakterze o raczej nieprzejrzystym charakterze.

Kolejni naukowcy z Edge Hill twierdzą, że pomimo tego, co zostało powiedziane powyżej na temat międzynarodowego wymiaru transferów, piłka nożna nadal może mieć odpowiedni charakter narodowy. Z drugiej strony, profesor O’Leary z tego samego uniwersytetu podkreśla możliwości negocjacji zbiorowych w sporcie.

Prof. van der Burg z Twente wskazuje na możliwość, że UEFA odniesie sukces w połowie okresu nad Super League, na przykład modyfikując Ligę Mistrzów na korzyść najlepszych klubów. Krajowe podejście polityczne powinno rekompensować ciągłe uprawnienia UEFA do ochrony wszystkich innych klubów.

Prof. Zglinski z London School of Economics popiera europejską ustawę o sporcie jako formę woli politycznej do wyznaczenia kierunku i ustanowienia jasnego kontekstu regulacyjnego. Zgodnie z konserwatywną agendą, polityczna wola dążenia do wspólnego dobra jest uzasadniona, ale zasada pomocniczości wymaga podejścia na najniższym możliwym poziomie terytorialnym, a nie z Brukseli.

Źródło zdjęcia: Goal.com