Subscribe
Iran powraca do głosowania: Wybory prezydenckie po śmierci Raisiego.
Wybory prezydenckie w Iranie to ważne wydarzenie, które odzwierciedla przecięcie polityki wewnętrznej, niepokojów społecznych i stosunków międzynarodowych.
Wybory, które odbyły się 28 czerwca, były naznaczone serią dramatycznych wydarzeń, w tym śmiercią byłego prezydenta Ebrahima Raisiego w katastrofie helikoptera 19 maja.
Rada Strażników zatwierdziła sześciu kandydatów w wyborach, w tym trzech radykałów, dwóch konserwatystów i jednego reformatora.
Proces selekcji wzbudził obawy co do konkurencyjności i legalności wyborów.
Środowisko polityczne w Iranie charakteryzowało się latami niepokojów i niezadowolenia wśród ludności, niezadowolenia, które ujawniło się podczas wyborów prezydenckich w 2021 r., w których odnotowano znaczny spadek frekwencji wyborczej, przypisywany powszechnemu rozczarowaniu reżimem i jego podejściem do kluczowych kwestii, takich jak gospodarka i wolności obywatelskie. 
Irańska gospodarka zajęła centralne miejsce w ostatnich wyborach, a kraj zmaga się z trudnymi następstwami pandemii COVID-19.
Rosnąca inflacja i rosnące bezrobocie doprowadziły naród do trudnego stanu.
Te zawirowania gospodarcze podsyciły niepokoje społeczne, wywołując demonstracje przeciwko skargom, takim jak rosnące koszty paliwa i nieprawidłowości rządowe.
Siłowe stłumienie tych protestów przez władze tylko pogłębiło podziały wśród ludności, skłaniając wiele organizacji społeczeństwa obywatelskiego do unikania procesu wyborczego.
Pomimo wezwań do bojkotu, niektóre frakcje reformatorskie nadal opowiadały się za udziałem w wyborach, podkreślając znaczenie pracy nad osiągnięciem reform, choć stopniowych, w ramach systemu.
Wybory, które odbyły się w dniach 28 czerwca i 5 lipca, stanowiły znaczący punkt zwrotny w krajobrazie politycznym kraju: w pierwszej turze głosowania Masoud Pezeshkian wyłonił się jako faworyt, zdobywając 44 procent głosów, podczas gdy Saeed Jalili uplasował się tuż za nim z 40 procentami.
Niska frekwencja, wynosząca około 39,93 procent, była najniższa w historii wyborów prezydenckich w Iranie, odzwierciedlając sceptycyzm społeczeństwa wobec procesu wyborczego.
W drugiej turze wyborów z 5 lipca Pezeshkian zmierzył się z Dżalilim w dogrywce, w której Pezeshkian wygrał miażdżącą przewagą 54,8% głosów.
Wynik ten był godny uwagi nie tylko ze względu na implikacje dla polityki wewnętrznej, ale także ze względu na możliwość zmiany stosunków międzynarodowych Iranu, zwłaszcza z Zachodem.
Nowy prezydent, wśród głównych założeń swojego programu, podkreślił znaczenie rozpoczęcia dialogu z Waszyngtonem, który zawsze był wrogiem Iranu, w sprawie irańskiego programu nuklearnego, a także z Unią Europejską, aby wydostać państwo ze stanu „izolacji”.
Kwestią o znaczeniu społecznym jest natomiast kwestia zasłony dla kobiet, którą prezydent obiecał wyjaśnić i rozwiązać, zwłaszcza biorąc pod uwagę konsekwencje, jakie spowodował straszny epizod Mahsy Amini, w tym narodziny ogromnego ruchu protestacyjnego, który wstrząsa krajem od 2022 roku.
Sąsiednie państwa pozytywnie zareagowały na liczenie, przede wszystkim Azerbejdżan (blisko pozycji tureckich), którego prezydent Ilham Alijew wyraził chęć zawarcia dwustronnych umów z Iranem, podczas gdy wśród światowych supermocarstw Rosja widzi w zwycięstwie Pezeshkiana dalsze zbliżenie między dwoma narodami, zwłaszcza w ich wspólnych interesach przeciwko wpływom Zachodu.
Z kolei Stany Zjednoczone były sceptyczne, postrzegając kontrolę Rady Strażników jako potencjalnie bezprawną.
Wybory prezydenckie w Iranie w 2024 r. szeroko podkreśliły napięcia w irańskim społeczeństwie i złożoność jego systemu politycznego: Zwycięstwo Masouda Pezeshkiana daje promyk nadziei reformatorom i zwolennikom zmian, ale droga naprzód pozostaje pełna wyzwań.
W miarę jak Iran będzie szedł naprzód, nowa administracja będzie musiała wykazać się zaangażowaniem w zaspokajanie potrzeb i aspiracji swoich obywateli, jednocześnie poruszając się po skomplikowanej dynamice władzy w Islamskiej Republice.