Hiszpański Sąd Najwyższy podtrzymuje grzywnę przeciwko Sánchezowi za naruszenie neutralności wyborczej

Hiszpański Sąd Najwyższy podtrzymał karę grzywny nałożoną przez Centralną Komisję Wyborczą (JEC) na premiera Pedro Sáncheza za korzystanie z oficjalnych obiektów w celu wygłaszania oświadczeń o treści wyborczej w okresie kampanii. Kara w wysokości 2200 euro została potwierdzona po odwołaniu Sáncheza, w którym argumentował, że JEC nadmiernie ograniczyła jego wolność słowa. Jednak Izba Sporów Administracyjnych Sądu Najwyższego odrzuciła jego apelację, podkreślając znaczenie neutralności instytucjonalnej podczas procesów wyborczych. Wykroczenie, o którym mowa, miało miejsce 30 czerwca 2023 r., podczas konferencji prasowej po posiedzeniu Rady Unii Europejskiej w Brukseli, kiedy premier odniósł się do wyników swojej administracji i bezpośrednio skrytykował swoich przeciwników politycznych, w szczególności Partię Ludową (PP) i VOX. Zdaniem JEC komentarze te naruszyły art. 50 ust. 2 ustawy organicznej o ogólnym systemie wyborczym (LOREG), który zakazuje władzom publicznym angażowania się w działania, które można uznać za propagandę wyborczą. W orzeczeniu Sądu Najwyższego podkreślono, że zasada neutralności w okresie wyborczym nie jest jedynie formalnością, ale podstawowym zabezpieczeniem dla zachowania uczciwości w rywalizacji politycznej. Zgodnie z wyrokiem, wypowiedzi Sáncheza nie tylko promowały osiągnięcia jego rządu, ale także zawierały lekceważące uwagi na temat jego rywali, co zdaniem zarówno JEC, jak i Sądu Najwyższego, stanowiło próbę wywarcia wpływu na elektorat z pozycji instytucjonalnej. W swojej obronie premier argumentował, że jego komentarze były częścią normalnego wykonywania jego roli politycznej, a nałożona kara ograniczała jego prawo do wolności wypowiedzi. Niemniej jednak Sąd Najwyższy odpowiedział, że ograniczenie ustanowione przez LOREG jest zgodne z prawem i konieczne w okresie wyborczym, właśnie po to, aby uniemożliwić rządzącym wykorzystywanie ich pozycji i zasobów państwowych do osiągania korzyści politycznych. Sprawa ta ożywiła debatę na temat wykorzystania środków publicznych w kampaniach wyborczych i poszanowania neutralności instytucjonalnej. Chociaż nałożona grzywna nie jest znaczna, jej symboliczne znaczenie jest niezaprzeczalne, ponieważ podkreśla potrzebę zapobiegania nadmiernym korzyściom dla rządzących. Orzeczenie Trybunału wzmacnia również autorytet JEC jako gwaranta uczciwości procesu wyborczego w kontekście, w którym stronnicze wykorzystywanie instytucji jest powtarzającym się źródłem kontrowersji. Należy zauważyć, że nie jest to pierwszy raz, kiedy JEC ukarała liderów politycznych za naruszenie neutralności wyborczej. Podobne przypadki dotyczyły w przeszłości zarówno rządów Partii Socjalistycznej, jak i Partii Ludowej, co pokazuje, że obecne przepisy mają uniwersalne zastosowanie, niezależnie od przynależności partyjnej. Jednak orzeczenie przeciwko Pedro Sánchezowi nabiera szczególnego znaczenia ze względu na jego pozycję jako szefa rządu i spolaryzowany kontekst, w którym się wydarzyło. Poza aspektami prawnymi, epizod ten ma również implikacje polityczne. Opozycja zinterpretowała grzywnę jako dowód na stronnicze wykorzystywanie instytucji przez obecny rząd, podczas gdy rząd starał się bagatelizować sprawę, nazywając ją drobną kwestią. Niemniej jednak zatwierdzenie kary przez Sąd Najwyższy wzmacnia pogląd, że czujność nad neutralnością władz publicznych w okresach wyborczych jest bardziej potrzebna niż kiedykolwiek.

Rząd Sáncheza naciskał na tak zwaną strategię „demokratycznej regeneracji”, która miałaby na celu zwalczanie dezinformacji w mediach społecznościowych i codziennej polityce. Orzeczenie to rodzi jednak jeszcze więcej pytań o cele Sáncheza. Krótko mówiąc, decyzja Sądu Najwyższego stanowi ważny precedens i podkreśla potrzebę zachowania przez przywódców politycznych ścisłej bezstronności w oficjalnych działaniach podczas kampanii wyborczych. Ochrona uczciwości w procesach demokratycznych wymaga, aby osoby sprawujące władzę, niezależnie od ich przynależności politycznej, powstrzymywały się od wykorzystywania zasobów instytucjonalnych i platform do promowania własnego wizerunku lub osłabiania przeciwników. Przestrzeganie tych norm ma zasadnicze znaczenie dla jakości demokracji i utrzymania zaufania obywateli do instytucji.